Islamgha Ishenmeydighanlarning Teqdiri Qandaq Bolidu?

Erkin Sidiq

2014-yili 5-ayning 23-küni

Kona yéziq nusxisi

http://bbs.izdinix.com/thread-58526-1-1.html

Men torlargha yéqinda chiqarghan yazmilargha chüshken inkaslarning ichide, Musulman emes yaki Islamgha ishenmeydighan kishilerning teqdirining qandaq bolidighanliqi heqqide bezi pikir yaki so’allarmu bar iken. Men oqurmenlerge bu mesilige nisbeten Islamda qandaq qarilidighanliqini aydinglashturup bérish üchün, mezkur yazmida Yasir Qazining bir qisqa léksiyisining mezmunini tonushturimen. Bu léksiyining témisi «Islamni anglap baqmighan kishilerning teqdiri qandaq bolidu?» (What will be the fate of those who have not heard of Islam?)  bolup, u 2011-yili 9-ayda sözlen’gen iken.

Töwendikisi Yasir Qazining léksiyisining mezmuni. Eger men öz pikrimni qoshup qoyushqa toghra kelse, uni «Ilawe» sheklide kirgüzimen.

1. Yasir Qazining Léksiyisi

Bashqa kishilerning teqdiri qandaq bolidighanliqi heqqide oylinish biz üchün anche paydiliq ish emes. Bu mesile üstide heddidin ziyade köp oylinip kétish biz üchün bir xataliq bolup qalidu. Bu ishtiki omumiy qa’ide, biz bashqilarning teqdirining qandaq bolidighanliqigha höküm qilishni Allahqa qoyup bérimiz. Omumiy qa’idining yene biri, biz peqet özimizge paydiliq bolghan so’allarnila soraymiz. Bu heqte Muhemmed Eleyhissalamning bir hedisi bar: «Butqa ishinidighanlarning baliliri heqqide so’al sorighuchilik bolghan ariliqta méning ümmetlirim yaxshi turidu.» Bu hedis bir az müjmel bolup, bezi ölimalar bu hedisni mundaq chüshendüridu: Ümmetlirimiz özliri bilen munasiwetsiz ishlar üstide bes-munazire qilmayla tursa, ularning ehwali yaxshi bolup méngiwéridu.

Bashqilarning teqdirining qandaq bolidighanliqi bilen bizning néme karimiz? Allah hemmini bilgüchi, Allah eng méhir-shepqetlik, Allah eng eqilliq, we Allah eng adaletliktur. Shunga bashqilarning ishini Allahqa qoyup qoyayli. Bu mesile eqidige a’it kitablardimu köp uchraydighan bolup, nurghunlarning neziride biz bashqilardin bek köp ensirep kétimiz. Emma, Islam bizge peqet özimizdinla ensireshni teshebbus qilidu. «Özünglardin ensirenglar.» Eger siz peqet özingizning ishlirighila köngül bölsingiz, siz nahayiti yiraqqa baralaysiz. Eger siz bashqilar heqqide bek köp oylinip ketsingiz, siz hurun bolup qalisiz. Andin özingizni qaltis, yaki bashqilardin üstün turidighan adem, dep hésablaydighan bolup qalisiz. Bu birinchi nuqta.

Ikkinchi nuqta bolsa, ziyaliylar öz-ara nahayiti chong perqlinidighan köz-qarashta bolup kelgen mundaq bir mesile bar. U bolsimu, Islam telimatlirigha ige bolalaydighan, yaki bir xudaliq dinni bilidighan, emma ashu bilimlerni özige qobul qilmighan kishiler üchün, Allahning neziride ularni kechürüm qiliwétidighan asas mewjut bolmaydu.

Hedis Buxarida bir hékaye bar. Uningda Abdullah Ibin Jud’an (Abdullah ibn Judan) ning bir yiraq tughqini A’ishe Muhemmed Eleyhissalamdin mundaq dep soraydu: «I Allahning elchisi, Abdullah Ibin Jud’an bir ulugh kishi. U qoshnilirigha yaxshi mu’amile qilidu. Hemde kishilerge yaxshiliq qilidu. Uning teqdiri qandaq bolidu? Uninggha kelgüside néme ish bolidu?» Peyghember Eleyhissalam mundaq dep jawab béridu: «U dozaxqa kiridu.» A’ishe «Némishqa?» dep soraydu. Peyghember Eleyhissalam mundaq dep jawab béridu: «U bir qétimmu « rabbiyighfirliy, rabbiyighfirliy (Ah Allahim, méning gunahlirimni meghpiret qilghin yaki kechürüm qilghin)» dep baqmidi.» Bizning hazirqi dewrimizde, kishiler teqwadarliq yaki heqliqning namayendisi peqetla bashqilargha yaxshi mu’amilide bolush, dep qaraydu. Ular yene mundaq dep oylaydu: «Eger siz bashqilargha yaxshiliq qilsingiz, shula kupaye, shuning bilen jennetke kirisiz. Eger siz yétim balilarni baqidighan bir yer achsingiz, shuning bilen siz dunyagha dangliq bolisiz. Sizning némige ishinidighanliqingiz buning bilen munasiwetsiz. Eger siz bir doxturxana qursingiz, siz uchratqan ademlerning hemmisige külüpla tursingiz, shula kupaye bolup, siz bir yaxshi we köyümchan adem bolisiz.»

Emma, yuqiridiki hedis undaq menini bildürmeydu. U hedis deyduki, siz yuqiridiki ishlarni qilsingiz bir yaxshi adem bolisiz. Emma, ula kupaye qilmaydu. Buningdinmu muhim bir ish bar, u bolsimu, sizni yaratqan Allahqa ishinish, sizning yaratquchingizgha ibadet qilishtin ibaret. Bashqilargha yaxshiliq qilish heqiqetenmu bir yaxshi ish. Emma, Allahqa ibadet qilish uningdinmu yaxshiraq we uningdinmu muhimraqtur. Eger siz özingizge eng ulugh yaxshiliqni qilip, sizni yaratqan Allahni étirap qilmisingiz, sizning insaniyetke qilghan yaxshiliqingizning néme qimmiti bolsun? Abdullah Ibin Jud’an öz ömride bir qétimmu « rabbiyighfirliy, rabbiyighfirliy » dep baqmighan. U öz hayatini dinsiz ötküzgen. Bu yerde mundaq bir addiy uqum bar: Eger bir adem Allahtin özining gunahlirini kechürüwétishni sorimisa, Allah uning gunahlirini hergizmu kechürüwetmeydu. Eger bir adem Allah üchün birer ish qilip bermigen bolsa, Allah undaq ademni hergizmu mukapatlimaydu. Bu bir nahayiti logikiliq uqumdur.

Bizning hazirqi dewrimizde, kishiler teqwadarliq yaki heqliqning ispati peqetla bashqilargha yaxshi mu’amilide bolush, dep qaraydu. Islamda teqwadarliqning mundaq ikki ispati bar. Uning biri sizning némige ishinidighanliqingiz. Yene biri bolsa sizning qanchilik derijide yaxshi adem bolushingiz. Bu ikki nerse teng bolushi kérek. Siz aldi bilen Allahqa ishinishingiz, andin shu asasta yaxshi ishlarni qilishingiz kérek. Eger sizde biri bar bolup, yene biri yoq bolidiken, sizde bar birsiningmu héch bir qimmiti bolmaydu.

Biz mundaq bir ishni nahayiti éniq deymiz: Bir ademning özini «men bir Musulman» dep atiwélishining héch qandaq menisi yoq. Biz bir Musulman bolush süpitimiz bilen mundaq bir ishqa ishinimiz: Héch qandaq bir insanning «Sen jennetke kirisen, sen dozaxqa kirisen» deydighan hoquqi bolmaydu. Siz bundaq gepni héch qandaq ademge qaritip désingiz bolmaydu. Peqet Allah shundaq dégen bolsa, sizmu shundaq désingiz bolidu. Men «Ebu Bekir jennetke kiridu, Iblis dozaxqa kiridu» déyeleymen, chünki Allah manga shundaq dégen. Biz «Ömer jennetke kiridu, Pir’ewn dozaxqa kiridu» deymiz, chünki Allah bizge shundaq dégen. Bashqa ademler qanche ulugh bolushidin qet’iynezer, biz ularni «jennetke kiridu» démeymiz. Biz peqetla «Ularning jennetke kirishini ümid qilimiz» déyeleymiz. «Insha’allah, ular jennetke kirgüsi» deymiz. Emma, biz ularni bir katégoriyege tewe kishiler qatarida «hemmisi jennetke kiridu», démeymiz.

Mushu qa’ide yer sharidiki eng nachar kishiler üchünmu ishleydu. Biz bashqilarning ismini atap turup, «palani-pokunilar dozaxqa kiridu», démeymiz. Chünki, biz kimu? Men kimu? Kimning nege kiridighanliqini Allah özi qarar qilidu. Biz peqet omumlashturulghan bayanlarnila béreleymiz. Mesilen, biz peqet «Allahqa ishen’gen we yaxshiliq qilghan kishiler jennetke kiridu, menmu shularning biri bolushni ümid qilimen» deymiz. «Allahqa ishenmeydighan, yaxshi ishlarni qilmighan kishiler dozaxqa kiridighan bolup, men ularning biri bolup qalmasliqqa Allahtin panah tileymen» deymiz.

Qisqisi, bizning dinimiz bizdin bir muwapiq étiqad bolushni, hemde muwapiq ish-heriketler bilen shughullinishni telep qilidighan dindur. Eger sizde bu ikki nersining biri bar bolup, yene biri bolmaydiken, siz jennetke kirelmeysiz.

Yasir Qazining léksiyisi mushu yerde axirlashti.

2. Yasir Qazining Yéqinqi Bir Qanche Pa’aliyetliri

Men oqurmenlerge «Yéngi dewrdiki diniy ziyaliylar mundaq ishlarnimu qilidu» dégen’ge misal süpitide, Yasir Qazi yéqinda qilghan ikki ishni sözlep bérey.

--Yasir Qazi aldinqi ayda Norwégiyige bérip, 18-Aprél küni Norwégiyining eng shimalidiki bir meschitte xutbe ötep berdi. Shu jeryanda, bir Norwégiyilik uchquchiliq oqutquchisi Yasir Qazini özining ayropilanigha chiqirip, asmanda uchurup menzire körsitish jeryanida, Yasir Qazigha uchquchiliqtin azraq ders berdi. Uningdin kéyin, u ayropilanni 20 minuttek Yasir Qazining özige heydigili qoydi. Töwendiki 1-resimdikisi shu waqittiki bir körünüsh. Norwégiyidiki pa’aliyetliridin kéyin, Yasir Qazi Shiwétsiyege bérip, u yerde échilghan «Dunya tinchliq yighini» gha qatnashti.

--2014-yili 20-May künining aldi-keynide Yasir Qazi Malaysiyagha bérip, 18-Aprél küni Jüme künlük xutbini berdi. Uning chamdini waqtida yétip barmay, u bir qanche kün Malaysiyadin kiyim élip kiyip yürüshke mejburi boldi. Ashu seper jeryanida Yasir Qazi «Langkawi» dégen sheherdin 40 kilométir yiraqliqtiki bir déngiz ariligha bérip, shu yerde déngiz süyining astigha kirip, u yerdiki déngiz haywanliri we déngiz ösümlüklirini kördi. Töwendiki 2-, 3- we 4-resimler shu seperdiki bir qanche körünüshler.

Yuqiridiki uchurlar Yasir Qazining Féyisbuk (Facebook) idin élindi.

Bu maqalini héchkimdin sorimay, menbesini bergen asasta bashqa her qandaq torgha chiqarsingiz, yaki élkitabqa oxshash bashqa her qandaq shekilde ishletsingiz boluwéridu. Bu maqale barliq uyghurlargha mensup.

Paydilinish matériyalliri:

[1] What will be the fate of those who have not heard of Islam? - Yasir Qadhi | September 2011

https://www.youtube.com/watch?v=NDkPx3Tzy1M

1-resim

2-resim

3-resim

4-resim

© Copyright 2004 Uyghur Meripet  Torbéti 

Wheelchair