Özingizdiki Barliq Talantlarni Bayqiwéling

Erkin Sidiq

2011-yili 11-ayning 28-küni

Men mezkur maqalini yézishni 2011-yili 23-Séntebir künila bashlighan bolup, uni xéle burunla torgha chiqirip bolushni ümid qilghanidim. Epsuski, yéqinqi ikki aydin köprek waqittin buyan men idaride qatnishiwatqan bir chong projékt (tetqiqat türi) bir jiddiy basquchqa kirip qélip, shuning bilen axshamliri we dem élish künlirimu ishlimisem bolmaydighan bir ehwalning ichige kirip qaldim. Shu sewebtin mezkur maqale bir qanche ay sozulup ketti.  Men oqurmenlerning toghra chüshinishini ümid qilimen. Hemde aldinqi bir qanche ay ichide manga élxet yézip, mendin hal-ehwal sorighan, hemde méning yéngi maqalemge bolghan teqezzasini bildürgen qérindashlargha chin könglümdin chongqur teshekkür éytimen.

Manga wetendin hazirgha qeder meslihet sorap xet yazghan yashlarning ichide, kesipni qandaq tallash toghrisidiki xetler eng köp.  Démisimu hazir ottura mektepte oquwatqan yash-ösmürler aliy mekteptiki kesipni qandaq tallash mesilisige duch kélidu. Aliy mektepte oqumay, bir xizmet tépip, özining kishilik hayat sepirini bashlimaqchi bolghanlarmu, özi üchün qaysi kesipni qilish eng muwapiq kélidighanliqi heqqide béshi qatidu.  Heqiqetenmu hazir Uyghur yashliri üchün özige muwapiq kélidighan xizmetni tépish pursiti intayin az.  Shundaq bolsimu, eger hemme ish köngüldikidek, hemme ish özi arzu qilghandikidek bolghanda, kesipni némige asaslinip tallash kéreklikini biliwélish yenila intayin muhim.  Hazir aliy mektepte oquwatqan, kelgüside aspirantliqta oqumaqchi bolghanlar, aspirantliq oqushidiki öginish we tetqiqat yönilishini qandaq tallash mesilisige duch kélidu.  Ottura mektep yaki aliy mektepke kirish aldidiki perzentliri bar ata-anilar bolsa balilirining kesp tallash ishigha yardem qilishta béshi qatidu.  Alliqachan ishqa orunliship, hazir bir orunda xizmet qiliwatqan kishilermu, hazir özi shughulliniwatqan xizmet yaki kesip özi üchün eng muwapiq xizmet yaki kesipmu-emesmu, dégenni biliwalghusi kélidu.  Undaqta siz kesipni némige asasen tallisingiz eng muwapiq bolidu?  Özingizge qaysi xizmet yaki kesipning eng muwapiq ikenlikini qandaq qilghanda toghra ölchiyeleysiz?  Men mezkur maqalida ashundaq qilishning usulini tonushturup ötimen.

Beziler yuqiridiki bayanlarni oqughandin kéyin, «Méning xizmitim yaki kespim özemning tughma talantlirigha toghrilanmisa néme boptu?» dep sorishi mumkin. Eger siz öz ömrüngizde özingizning barliq yoshurun küchini eng yuqiri derijide jari qildurup, özingiz érisheleydighan netije-muweppeqiyetlerning hemmisige érishishni isteydikensiz, siz choqum özingizning kespi yaki xizmitini özingizdiki tughma talantlargha toghurlishingiz kérek. Eger siz öz kespingiz yaki xizmitingizni özingizning eng huzurlinidighan bir ishigha aylanduray deydikensiz, siz choqum özingiz eng qiziqidighan ishni özingizning kespi yaki xizmiti qilip tallishingiz kérek.  Amérika we gherb elliride hemme kishiler üchün özi qiziqidighan we özining tughma talantigha toghrilan’ghan ishni kesp qilip tallash imkaniyiti bar bolup, u yerdiki mutleq köp sandiki kishiler öz ömrini ene ashundaq ötküzidu.  Uyghurlar üchün bundaq imkaniyetler intayin cheklik. Shundaq bolsimu qiziqish we tughma talantlarning kesp tallashtiki orni, we ularning sizning öz ömringizning qandaq bolidighanliqigha körsitidighan tesirini ilmiy asasta chüshiniwélish, her bir Uyghur üchün intayin muhim, dep qaraymen. 

Men burunqi bir yazmamda özemning hayat tejribilirining biri süpitide mundaq dégen idim: «Öz-özini bayqash ömürlük ish. Siz bir ishni yaxshi qilalighan bilen, yene bir ishni yaxshi qilalmasliqingiz mumkin. Shunga siz öz alahidilikingizni toluq bayqap, uni eng yuqiri derijide jari qildurushqa tirishing.»  Kesip tallash mesilisi heqqide men özemning 2007-yili yazghan «Ömürlük kesipni qandaq tallash kérek » dégen maqalisidimu bir az toxtalghan idim.  Yéqinda bir tonushumning tewsiye qilishi bilen In’glizche «Strength Finder 2.0» dégen, Uyghurche «Artuqchiliqlarni tapquchi 2.0» dégen menidiki Tom Res (Tom Rath) ning kitabini sétiwélip, uni tepsiliy oqup chiqtim. Bu kitab Amérikidiki bir dunyagha dangliq chong tetqiqat orginining 40 nechche yilliq tetqiqat netijilirige asasen yézilghan bolup, u töwendikidek mezmunlarni öz ichige alghan:

1. Kishiler kesip tallighanda özlirining tughma talantliri we eng küchlük qabiliyetlirini asas qilishi kérekliki otturigha qoyulghan 
2. Ademlerde bar bolidighan tughma talantlarni 34 türge ayrip, ularning her birini qisqiche teswirligen 
3. Ashu talantlarning her birige bir qanche misal keltürgen
4. Her bir talantni jari qildurush üchün qilishqa tégishlik ishlarni tizip we chüshendürüp chiqqan
5. Her bir talantqa nisbeten, oxshash talantqa ige kishiler qandaq shekilde hemkarlashsa bolidighanliqi heqqidiki öz tekliplirini ottürigha qoyghan
6. Lazirliq plastinka (CD) gha qachilan’ghan, özidiki tughma talantlarni tépish yumshaq détalini kitab bilen bille teminligen

Men mezkur maqalide ashu kitabning mezmunini qisqiche tonushturup ötimen. Bir kitabtiki mezmunlarni bir parche maqalide toluq tonushturup chiqish hergizmu mumkin emes. Shunglashqa men peqet yuqiridiki 1-mezmun bilen 2-mezmunnila tonushturup ötimen.  In’glizchini bilidighan we bu témigha qiziqidighan oqurmenler eslidiki kitabni toluq oqup chiqsa bolidu, elwette. Ishinimenki, bu maqale özidiki yaki öz perzentidiki tughma talant we küchlük qabiliyetlerni biliwélishni isteydighan her bir oqurmen’ge nahayiti zor payda élip kéleleydu.

1.     «Artuqchiliq» (Strength) Dégen Söz Heqqide

Kitabning ismidiki In’glizche «finder» dégen sözning menisi «tapquchi, bayqighuchi» bolup, «strength» dégen söz Yulghun lughitide «Küch, quwwet, küchـquwwet, artuqchiliq, alahidilik, esker küchi» dep izahlan’ghan. Men özemning «Artuqchiliq, ajizliq, purset, we tehdit » dégen maqaliside, «strength» dégen sözni «artuqchiliq» dep alghan idim.  Mezkur maqalini teyyarlash jeryanida, men bu söz heqqide bir az oylunup qaldim.  «Artuqchiliq» dégen söz bilen qarimu-qarshi menidiki söz heqqide oylighinimizda, adette kallimizgha aldi bilen «kemchilik» dégen söz kélidu.  Lékin, mezkur kitabta In’glizche «strength» dégen söz «ajizliq» qa qarimu qarshi menidiki söz ornida ishlitilgen.  Keskin qilip éytqanda, «kemchilik» bilen «ajizliq» ning meniside nahayiti zor perq bar.  Mesilen, mekteplerdiki mewsumluq yaki yilliq oqughuchilar bahalishida «Memet öginishte nahayiti tirishchan, ders waqtida oqutquchining sözini diqqet bilen anglaydu, her küni derske kéchikmey kélidu»  dégen’ge oxshash teswirler ishlitilidu. Bu yerdiki «öginishte nahayiti tirishish, oqutquchining dersini diqqet bilen anglash, derske kéchikmey kélish» qatarliqlar Memetning «artuqchiliqliri» yaki «kemchilikliri emes» bolup, u hergizmu uning «tughma talantliri, küchlük qabilyetliri, yaki küchlüklüki» emes.  In’glizche lughette «strength» dégen söz «jismaniy, rohiy, we exlaqiy jehettiki küchlük halet yaki küchlüklük; tesir, nopuz, bayliq menbesi we sanliq qimmet jehettiki hoquq yaki küch-quwwet» dep izahlan’ghan.  In’glizche süpet sözi «strong» ning menisi «küchlük» bolup, uninggha mas kélidighan isim sözi «strength» ning Uyghurchidiki uttur menisi «küchlüklük» bolidu. Biraq, men In’glizchidiki «strength» dégen sözning ishlitilish sani we dairisi bilen sélishturghanda, Uyghurchida «küchlüklük» dégen sözning asasen ishlitilmeydighanliqini hés qildim.  Shuning bilen men «artuqchiliq» dégen söz köp menilik söz bolup, u «kemchilik» ke qarimu-qarshi menidimu, hemde «ajizliq» qa qarimu-qarshi menidimu ishlitilidiken, dégen xulasigha keldim. Men oqurmenlerningmu ashundaq dep chüshinishini soraymen.  Yeni yuqiridiki  kitabta we mezkur maqalida közde tutulghini ademlerning tughma talantliri we küchlük qabiliyetlirini öz ichige alghan «küchlüklükliri», yaki bolmisa «ajizliq» qa qarimu-qarshi bolghan haletler bolup, uni mezkur maqalida «artuqchiliqlar» dep alimen.

Mezkur kitabta bayan qilin’ghan «artuqchiliqlarni tapquchi» ning emeliyette ölcheydighini talant bolup, artuqchiliqlar emes iken. Aptorning uninggha «artuqchiliqlarni tapquchi» dégen isimni qoyushidiki seweb, bu yerde wujutqa keltürmekchi bolghan nerse heqiqiy artuqchiliqlar bolup, talant bolsa artuqchiliqlarning peqet bir terkibiy qismidinla ibaret ikenlikidur. 

2.     «Artuqchiliqlarni Tapquchi» Qandaq Wujutqa Kelgen

Amérikida 1958-yili qurulghan «Gallup Teshkilati» (The Gallup Organization) dégen bir shirket bar bolup, uning 27 elde 40 tin artuq tarmaq idarisi bar.  Bu shirketning qilidighini ilmiy tetqiqat asasida, shirket xadimlirining xizmet ipadisi üstide meslihet bérish, ispatlinip bolghan ish-heriket iqtisadi prinsipliridin paydilinip, shirket we idare-organlarning ish ünümini yuqiri kötürüsh. Bu shirketning bash shtabi Amérikining paytexti Washin’giton’gha jaylashqan.  «Artuqchiliqlarni tapquchi» dégen kitabning aptori Tom Res 1998-yilidin bashlap mushu shirketning tetqiqat ishlirigha mes’ul bolup ishligen bolup, mezkur kitabni 2007-yili yézip neshir qildurghan.

Bu shirkettiki bir top alim we mutexessisler kishilerning tughma talantliri üstide 40 yildin artuq ilmiy tetqiqat élip barghan. Bu jeryanda 10 milyondin artuq ademni tekshürüp tetqiq qilghan. 100,000 qétimdin köprek talant heqqide söhbet élip barghan. Kishilik artuqchiliqlar türidin 5,000 din köprekini tapqan.  Netijide ular eger kishiler öz énérgiyisini özining ajizliqlirini toldurushqa emes, özining talanti we küchlük qabiliyetlirini téximu tereqqiy qildurushqa ajritidiken, ularning yuqirilap ösüsh we muweppeqiyetlik bolush éhtimalliqi nechche hesse ashidighanliqini bayqighan. Insanlarning artuqchiliqliri heqqide 40 yildin artuq ilmiy tetqiqat élip bérish netijiside, Gallup teshkilatidikiler insanlarda eng köp uchraydighan talantlarni 34 türge ayrip, «Klifton artuqchiliqlarni tapquchi» ni ishlep chiqqan. Bu yerdiki «Klifton» artuqchiliqlar pisxologiyisining atisi dep atalghan Donald Klifton (Donald O. Clifton) ning isim pemilisidur. Gallup teshkilati «Klifton artuqchiliqlarni tapquchi» ni 2001-yili «Hazir özingizning artuqchiliqlirini bayqiwéling» (Now, discover your strengths) dégen kitabqa kirgüzgen.  Shuningdin kéyin u 20 din artuq tilgha terjime qilinip, 100 din artuq ellerdiki shirket, mektep we ammiwiy teshkilatlarda qollinilishqa bashlighan.  Hazirqi kitabta bayan qilin’ghini « artuqchiliqlarni tapquchi» ning 2-nusxisidur.  Bu kitabni Gallup teshkilati hazirmu her xil shirket, mektep, we idare-organlarning xadimlirini terbiyileshke ishlitiwatqan bolup, bu kitabtin bashqa ularning yene mexsus teyyarlan’ghan bir tor béti, tughma talantlarni bahalash yumshaq détali, we artuqchiliqlarni yétildürüsh qollanmisi qatarliqlarmu bar iken.

Gallup teshkilati Amérika hökümiti üchün pütün memliket miqyasida ray sinashmu élip baridighan bolup, ular érishken ray sinash netijiliri Amérika we dunyadiki bashqa nurghun ellerde nahayiti yuqiri nopuzgha ige.

Manga mezkur kitabni tewsiye qilghan tonushummu melum bir chong shirketning xadimi bolup, ularning shirkiti öz tarmiqidiki hemme kespiy xadimlarni özining artuqchiliqlirini tépish heqqidiki bir qanche künlük mexsus kursqa qatnashturup, u kursta bir mutexessisning yéteklishide özliridiki tughma talantlarni bahalatquzghan. Hemde mezkur kitabni hemme terbiyilen’güchilerge birdin tarqitip bergen.  Bir shirket özining eng muhim xadimlirini bir qanche kün ishtin ayrip, mushundaq bir ishni élip bérish üchün qanchilik iqtisadiy chiqim tartidighanliqini mölcherlesh anche qiyin emes.  Ular peqet mushu ishni qilish arqiliq axirida nahayiti zor iqtisadiy ünümge érishidighanliqini bilgenliki üchünla mushundaq qilidu. Shunglashqa men her bir Uyghur qérindashlardin bundaq bilimlerge hergizmu sel qarimasliqini, kishilik tereqqiyat sahesidiki mushuninggha oxshash hazirqi zaman bilimliridin özlirini toluq qorallandurishini ümid qilimen.  Shirket qurghan Uyghur qérindashlar üchün bu bilimler téximu muhim.  Shirket xadimlirini mushundaq bilimler bilen terbiyilesh shirketning tereqqiyati üchün sélin’ghan bir qimmetlik meblegh bolup, bundaq ish uzun’ghiche nahayiti yuqiri iqtisadiy ünüm béridu.  Shunglashqa shirket qurghan Uyghur qérindashlarning bu ishqa hergiz sel qarimasliqini ümid qilimen.

3.     Tughma Talantlarni Küchlendürüsh Ajizliqlarni Toldurushtin Ming Ela

«Eger siz yéterlik derijide tirishsingiz, özingiz arzu qilghandek her qandaq bir adem bolup chiqalaysiz» dégen hékmetlik söz hemmeylen’ge ayan.  Nurghun ata-anilar ashu hékmetlik sözge ishinip, öz perzentining tebi’iy yaki tughma talantlirigha héch qandaq étibar bermigen halda, ular üchün mektep we kesip tallap béridu.  Men oqutquchiliqqa azraqmu qiziqmaydighan yashlarning ichkiridiki bir pidagogika uniwérsitétige kirip qalghanliqini kördüm. Tebi’iy pen’ge we injinirlikke (qoli bilen bir nerse yasashqa) nahayiti qiziqidighan we uni yaxshi qilalaydighan yashlarning bir tébbiy uniwérsitétigha yaki til-edebiyat kespige kirip qalghanliqini kördüm.  Ijtima’iy pen’ge qiziqidighan yashlardin tebi’iy pen’ge kirip qalghanlirini kördüm.  Nurghun yash ösmürlermu özidiki tebi’iy yaki tughma talantlarni héch qandaq chüshenmigen, chüshensimu uninggha héch qandaq étibar bermigen halda, melum bir kesipni tallap, ashu kesipte muweppeqiyetlik bolmaqchi bolidu.  Yéshi xéle bir yerge bérip, kesip özgertish imkaniyiti yoq bir aliy mektepke kirip bolghandin kéyin, yaki bolmisa xizmet almishish imkaniyiti yoq bir xizmetke chüshüp bolghandin kéyin, andin özining u kesipke qilche qiziqmaydighanliqini, yaki bolmisa u kesipni hergizmu yaxshi qilalmaydighanliqini bayqaydu.  Uningdin kéyin her bir künni hesiret ichide ötküzüshke mejburi bolidu.  Manga ashundaq teqdirge duch kelgen yashlardin nurghunliridn xet keldi.  Ularning ichide ata-anisigha qattiq narazi bolghanlarmu az emes.  Emma, Gallup teshkilatining tetqiqat netijisining körsitishiche, her bir adem üchün muweppeqiyetlik bolalaydighan melum bir sahe bar bolup, kishilik tereqqiyatning achquchi özining kespiy sahesini özining tebi’iy yaki tughma talantlirigha toghrilap turup tallashtin ibaret.  Shunglashqa yuqiridiki hékmetlik sözning toghrisi mundaq bolishi kérek: «Siz özingiz arzu qilghan her qandaq bir ademge aylinalmaysiz, emma siz özüngizdiki tughma talantlar asasida hazirqidin köp küchlük bir adem bolalaysiz (You cannot be anything you want to be—but you can be a lot more of who you already are).

4.     Tughma Talantlar Ademlerning Kichik Yéshidila Namayan Bolidu

Heqiqetenmu, waqitning ötüshi bilen ademler özgiridu. Bizning mijezimiz etrapimizdiki muhitqa maslishishqa qarap özgiridu.  Emma, alimlarning bayqishiche, adem mijezidiki yadroluq orunda türidighan alahidilikler, ademning yüksek qizghinliqi we qiziqishi ösüp yétilish jeryanida anche köp özgirip ketmeydu. Bir ademning kishilik mijezining yiltizliri intayin kichik yéshidila namayan bolushqa bashlaydu.  Yéngi Zillandiyide 1,000 neper balilar üstide uda 23 yil ilmiy tetqiqat élip bérilghan bolup, bu balilar üch yashqa kirgende ipadiligen xulqi-mijezler bilen ular 26 yashqa kirgendiki xulqi-mijezliri otturisida nahayiti yuqiri derijidiki oxshashliq bayqalghan.  Shunglashqa, «artuqchiliqlarni tapquchi» kishilerning özgirish éhtimalliqi nahayiti töwen bolghan kishilik mijez éléméntlirini, yeni tughma talantlirini, ölcheydighan qilip teyyarlan’ghan.

Artuqchiliq tenglimiside bilim, maharet we praktika (emeliy meshiq) lermu nahayiti muhim orunda turidu.  Eger könglingizde asasiy éléméntlar we qolingizda zörür bolghan maharetler bolmaydiken, sizdiki talantlarmu échilmay kömülüp qéliwéridu.  Teliyimizge yarisha, öz artuqchilirimizgha bilim bilen maharetlerni yéngidin qoshuwalalaymiz. Mesilen, bir kursqa qatnishish yaki bir kitabni oqush arqiliq, biz bir yéngi kompyutér yumshaq détalini öginiwalalaymiz.  Emma, özingizning talantlirini heqiqiy artuqchiliqlargha aylandurush sizdin praktika qilishni we qattiq tirishishni telep qilidu.  Bu xuddi siz özingizning jismaniy küch-quwwitingizni östürüsh üchün qattiq chéniqmisingiz bolmighan’gha oxshash. Mesilen, eger siz muskulliri nahayiti yoghinaydighan adem bolup tughulghan bolsingizmu, eger siz öz muskulliringizni dawamliq chéniqturup turmaydikensiz, ular hergizmu eslide biologiyilik jehettin programmilan’ghandek yoghinimaydu.  Emma siz bashqa bir biologiyilik jehettin sizdek programmilanmighan adem bilen oxshash derijide chéniqsingiz, sizning muskulliringiz uningkidin jiq köp yoghinaydu.

Gallup teshkilatining tetqiqat netijisining körsitishiche, bir adem özide burun mewjut bolmighan bir talantni wujutqa keltürmekchi bolidiken, bezide yéterlik derijide tirishchanliq körsitish arqiliq bu mumkin bolsimu, lékin u hergizmu waqittin ünümlük paydilinish bolup hésablanmaydu. Muweppeqiyetlik bolghan kishilerning köpinchisi ishni aldi bilen özidiki eng küchlük talantlarni jari qildurushtin bashlap, andin uninggha bilim, maharet we praktikilarni qoshqan.  Mushundaq qilghanda, ularning eslidiki tughma talantliri «hessilep köpeytküchi» bolush rolini oynighan.

Töwendikisi eslidiki kitabta bayan qilin’ghan artuqchiliq tenglimisidur:

(Talant) x (Meblegh) = Artuqchiliq

Talant: Tepekkur qilish, tuyush we ish-heriket élip bérishning tebi’iy shekli yaki usuli

Meblegh: Praktika qilishqa, özingizning maharitini tereqqiy qildurushqa, we özingizning bilim asasini qurushqa serp qilghan waqtingiz

Artuqchiliq: Qilghan ishingizni daim asasiy jehettin mukemmellikke yetküzüsh qabiliyitingiz

5.     34 Türlük Talantlar

Töwende men ademlerde bar bolidighan 34 türlük talantlarni tonushturup ötimen.  Siz ularni estayidil oqup, ularning ichidiki sizde bar bolghan eng küchlük talantlardin beshni tépip chiqing.  Bundaq qilishning bir usuli, her bir talantning tonushturushini oqup bolghandin kéyin, özingizdiki ashu talantqa nöldin 10 ghiche nomur qoyup méngish. Eger sizde bir talant zadila bolmisa uninggha nöl qoyung.  Eger sizde melum bir talant toluq bolsa, uninggha 10 qoyung.  Andin eng axirida eng yuqiri nomurgha érishken 5 talantlarni yuqiri nomurluqtin töwen nomurluqqiche tizip chiqing.  Ashundaq qilip bolghandin kéyin, siz özingizning hazir oquwatqan yaki shughulliniwatqan kespingiz, yaki xizmitingizning sizdiki ashu 5 talantlarning birersi yaki bir qanchisigha toghrilan’ghan-toghrilanmighanliqini mölcherlep béqing.  Eger imkaniyet yar béridiken, siz özüngizning kespi bilen xizmitini özingizdiki eng küchlük talantqa toghrilashqa tiriship béqing.  Eger siz burun ishtin sirtqi waqitliringizni némige serp qilishni bilelmigen bolsingiz, emdi uni özüngizdiki eng küchlük talantni jari qilduralaydighan we siz eng qiziqidighan bir ish üchün ishlitishke tiriship béqing.

Eslidiki kitabta bu 34 türlük talantlar ularning bash heripining In’glizche Élipbe tertipi boyiche bayan qilin’ghan bolup, menmu ularni ashu tertip boyiche tonushturimen.

(1)   Netije chiqarghuchi (Achiever)

Sizdiki qilghan ishtin netije chiqirish talanti sizdiki heriketlendürgüchi küchni chüshendürüp béridu.  Netije chiqarghuchi netijige bolghan bir özlüksiz éhtiyajni namayan qilidu.  Eger siz bir netije chiqarghuchi bolidikensiz, siz her bir kün nöldin bashlinidighandek héssiyatta bolisiz.  Her bir kün ötüp bolghanda, siz peqet melum ölchigili bolidighan netijige érishkendila andin özingiz toghrisida bir yaxshi tuyghugha kéleleysiz. Bu yerdiki «her bir kün» déginimiz xizmet künliri, dem élish künliri, we tetil qatarliqlarning hemmisini öz ichige alidu.  Siz bir kün dem élishqa qanchilik derijide hoquqluq bolushingizdin qet’iynezer, eger melum bir künning ichide siz meyli chong bolsun yaki kichik bolsun azraq netijige érishmeydikensiz, siz öz-özingizge razi bolmaysiz.  Bir ichkiy ot sizning ichingizde dawamliq köyüp turidu. U sizni téximu köprek ish qilishqa, téximu köprek netije yaritishqa ündeydu.  Her bir netijige érishkendin kéyin, bu ot bir az pesleydu. Emma bir demdin kéyinla u ot yene küchiyip, sizni kéyinki netijige ündeydu.  Sizning netijige bolghan qattiq éhtiyajingiz logikiliq bolmasliqi mumkin.  U hetta merkezleshken bolmasliqimu mumkin.  Lékin u her waqit sizde mewjut bolup turidu.  Siz bir netije chiqarghuchi bolush süpitingiz bilen, ashu naraziliq yaki razi bolmasliq awazi bilen bille yashashqa könmisingiz bolmaydu.  Uning sizge köp paydisi bar.  U sizni harghinliq hés qilmay turup her küni 8 saettin köp ishleshke kétidighan énérgiye bilen teminleydu. Her daim sizni yéngi wezipe we yéngi qiyin ötkellerni öz üstingizge élishqa ündeydu.  Sizni ish qilish sür’itingiz bilen xizmet ünümingizni belgileydighan énérgiye bilen temin étidu.  U sizni toxtimay algha ilgirilitighan talanttur.

Sizni eng yuqiri derijide qattiq tiriship ishligili qoyidighan, hemde özingizge özingiz heydekchilik qilishqa yol qoyidighan bir xizmetni tallang.  Siz ashundaq bir muhitning ichide özingizning yoshurun küchini eng yuqiri derijide jari qilduralaysiz, hemde özingizni ehmiyetlik yashawatqandek hés qilalaysiz.  Toxtimay yuqiri örlep oqushni qolgha keltürüng.  Shu arqiliq siz özingiz üchün téximu köp yéngi nishanlarni tiklep, érishidighan netijilerni eng yuqiri chekke yetküzeleysiz.

(2)   Qozghatquchi (Activator)

«Biz qachan bashlaymiz?» dégen soal sizning turmushingizda qayta-qayta sorulup turidu.  Siz bir ish bashlashqa aldiraysiz.  Analiz qilishning paydiliq ikenliki yaki bes-munazire we muzakirining bezide paydiliq idiyilerni wujutqa keltüridighanliqini étirap qilishingiz mumkin, emma yurikingizning chongqur qatlimida peqet emeliy ish-heriketningla heqiqiy ünüm béridighanliqini, peqet emeliy ish-heriketla bir ishni wujutqa chiqiridighanliqini, peqet emeliy ish-heriketla netije yaritalaydighanliqini bilisiz.  Bir ish toghrisida qarar chiqarghan haman, siz ish bashlimay turalmaysiz. Bashqilar «biz téxi chüshinip bolalmighan bir qisim ishlar bar» dep ensirishi mumkin, emma bundaq endishiler sizni astilitip qoyalmaydu.  Bir sheherning bu béshidin yene bir béshighiche bérish qarar qilin’ghan bolsa, siz u yerge eng téz bérishning usuli bir töt-kocha chirighidin yene bir töt-kocha chirighigha bérish, hemde buni axirghiche dawamlashturush ikenlikini bilisiz. Siz hergizmu bir jayda turup, hemme töt-kocha chiraghlirining yéshilgha özgirishini kütüp turmaysiz.  Uningdin bashqa, sizning neziringizde emeliy ish qollunush bilen oylinish bir-birige zid ishlar emes.  Emeliyette, sizning qözghatquchi talantingizning yéteklishi bilen, emeliy ish-heriket qollinishning eng yaxshi öginish qorali ikenlikige ishinisiz.  Siz bir qarar élip, emeliy ish-heriket élip bérip, uning netijisige qarap, shu arqiliq yéngi nersilerni öginisiz.  Bu öginish jeryani sizge özingizning kéyinki pilani we basidighan qedemlirini éytip béridu.  Eger inkas qayturidighan birer ish bolmaydiken, siz hergizmu tereqqiy qilmaydighanliqingizni obdan bilisiz.  Shunga siz choqum emeliy ish qilishingiz kérek. Kéyinki qedemni élishingiz kérek. Mana bu yéngi-yéngi ishlarni oylap tépishning birdin-bir usuli.  Siz shuninggha qet’iy ishinisizki, kishiler hergizmu sizning néme dégenlikingizge, we némini oylighanliqingizgha qarap baha bermeydu, belki sizning néme ishni qilalighanliqingizgha qarap baha béridu. Bu xil ehwal hergizmu sizni qorqutalmaydu, uning eksiche, u sizni shatlanduridu.

Qararlarni élishni, hemde ularni qandaq ishqa ashurushnimu sizning özingizge qoyup béridighan  bir xizmet ornini izdeng.  Bolupmu yéngi qurulghan yaki yéngidin retke séliniwatqan shirketlerdin xizmet izdeng.

(3)   Maslishishchanliq (Adaptability)

Siz her qandaq waqitta aktip yaki heriketchan halette turisiz.  «Kelgüsi dégen bir muqim menzil» dep qarimaysiz.  Uning ornigha kelgüsi siz hazir élip barghan tallashlarning netijiside özingiz wujutqa keltüridighan bir nerse, dep qaraysiz.  Shuning bilen siz bir qétimda kelgüsi toghrisidiki tallashlardin peqet birnila tapisiz.  Bu hergiz sizning pilansiz ikenlikingizdin dérek bermeydu. Sizning pilaningizmu bar bolushi mumkin.  Emma, sizning maslishishchanliq talantingiz sizni bashqa pilanliringizdin waz kechürüshke toghra kelgendimu, sizni her bir peytning özidiki éhtiyajgha öz raziliqingiz bilen maslashturidu. Bezi kishilerge oxshimighan halda, siz tuyuqsiz teleplerge narazi bolmaysiz.  Siz undaq ishlarni aldin mölcherleysiz. Undaq ishlardin saqlan’ghili bolmaydighanliqini bilisiz. Melum derijide siz ashundaq ishlarning yüz bérishige teqezza bolisiz.  Siz könglingizde nahayiti maslishishchan bir adem bolup, xizmitingizning éhtiyaji sizni birla waqitta nurghun bashqa-bashqa yönilishlerge tartqan ehwal astidimu yuqiri ish ünümini saqliyalaysiz.

Hemme ishni bir muqim shekil ichide élip baridighan xizmettin saqlining.  Undaq xizmet orni sizni tézla zériktürüp qoyidu, sizni u orun’gha muwapiq emestek hés qilduridu, hemde sizning erkinlikingizni boghup qoyidu.  Muweppeqiyetlik bolush-bolmasliq toxtimay özgirip turidighan ehwallargha intayin yaxshi maslishishqa baghliq bolghan bir orunda ishleng.  Axbaratchiliq, neq meydan téléwizor programmilirini ishlesh, jiddiy késeller bölümi, we xéridarlar mulazimiti qatarliq sahelerdiki kesiptin birini oylishing.  Mushundaq bir orunda, eng küchlük adem eng téz inkas qayturalaydu, hemde jiddiyleshmey éghir-bésiqliq bilen ish élip baralaydu.

(4)   Analitik (Analytical)

Özingizni obyéktip (yaki chin) we asan hayajanlinip ketmeydighan bir adem, dep chüshinisiz.  Bashqilar sizge birer idiyini éytqanda, ulargha «Manga uni ispatlap béring. Sizning déginingizning heqiqeten shundaq bolidighini manga körsitip béring», dep telep qoyisiz.  Beziler mushundaq soalgha yoluqqanda, ularning nezeriyisi suliship nabut bolidu.  Siz bashqilarning idiyisini mushundaq qilip weyran qilishni istimeysiz, emma ularning idiyisining bir saghlam idiye bolushida ching turisiz.  Sanliq melumatlar heqiqiy nersiler bolghachqa, hemde ularning bashqiche meqsiti bolmighachqa, siz sanliq melumatlarni yaxshi körüsiz. Siz ashundaq sanliq melumatlar bilen özingizni qorallandurup, endize we baghlinishlarni izdeysiz.  Bezi shekillerning öz-ara qandaq tesir körsitidighanliqini chüshinishni isteysiz.  Ular qandaq birlishidu?  Birlishishning netijisi qandaq bolidu?  Ashundaq netije hazirghiche otturigha qoyulup bolghan nezeriyige yaki duch kelgen ehwalgha mas kélemdu?  Mana bular siz soraydighan soallardur.  Siz bir ishning tégige yetmigüche, uning postilirini soyup ichini échishni toxtatmaysiz.  Bashqilar sizge «logikiliq we teltöküs adem», dep qaraydu.  Waqitning ötüshi bilen ular sizning qéshingizgha bashqilarning tatliq oyliri yaki kélengsiz oylirigha sizning qandaq qaraydighanliqingizni anglap béqish üchün kélidighan bolidu.  Siz öz analizingizni bashqilargha hergizmu qopalliq bilen éytmaysiz.  Undaq qilmaydikensiz, héliqidek «kélengsiz oylar» özlirining bolghan kishiler sizning qéshingizgha kélishke pétinalmaydighanliqini bilisiz.

Uchurlarni analiz qilidighan, endizilerni tépip chiqidighan, we her xil idiyilerni retlep chiqidighan bir xizmet ornini izdeng.  Mesilen, siz mehsulatlarni bazarlash, iqtisad, tébbiy tetqiqat, uchur ambirini bashqurush, tehrirlesh, yaki xeterliklerni bir terep qilishqa oxshash orun’gha siz eng muwapiq kélishingiz mumkin.

(5) Orunlashturghuchi (Arranger)

In’glizche «arrange» dégen sözning Yulghun lughitidiki menisi «retlimek, tertipke salmaq, orunlashturmaq, teyyarliq körmek, tüzeshtürmek» bolup, bu yerde men «arranger» (ashu ishni qilghuchi adem) ni «orunlashturghuchi» dep aldim.  Eger sizde mezkur talant bar bolidiken, siz bir Dirijor (conductor) bolup hésablinisiz.  Nurghun amillargha chétishliq bolghan bir murekkep ehwalgha duch kelgende, siz hemme özgirishchan amillarni yaxshi bashqurup, ularni eng ünüm béridighan shekilde orunlashturup bolghiche ularni retlep bir terep qilishni toxtatmaysiz.  Könglingizde siz qiliwatqan bu ishlar unchiwala alahide ishlarmu emes.  Sizning qiliwatqiningiz peqetla ashu ishlarni qilishning eng yaxshi usulini tépip chiqishtinla ibaret.  Bu talantqa ige emes bashqa kishiler bolsa, sizning bu talantingizdin héyiqidu.  Ular sizdin «Siz birla waqitta bunchiwala köp ishlarni kallingizda qandaqmu saqlap bolalaysiz?», dep soraydu.  Biraq, siz üchün ish qilishning buningdin bashqa yoli yoq.  Addiy ishlardin tartip murekkep ishlarghiche siz choqum eng mukemmel qurulmini izdeysiz.  Dinamikiliq (heriketchan, özgirishchan) ehwallarda siz öz qabiliyitingizni eng yaxshi jari qilduralaysiz.  Kütülmigen ehwallargha duch kelgende, beziler burun tüzüp chiqqan pilanlarni özgertishke bolmaydu, dep qaraydu.  Yene beziler bolsa hazir mewjut bolghan qaide yaki resmiyetlerning ichidila ish élip baridu.  Emma siz undaq qilmaysiz.  Siz qalaymiqanchiliqning ichige kirip, yéngi charilerni oylap chiqip, qarshiliq eng kichik bolghan yolni izdep, yéngi hemkarliqni barliqqa keltürisiz.  Chünki, siz üchün, ish béjirishning choqum bir yaxshiraq usuli bar.  Siz etirapingizdikilerning talantliri, maharetliri we bilimlirini obdan bilisiz.  Shunglashqa ularni muwapiq ishqa qoyalaysiz.

Ish tallighanda qaide-resmiyetliri az bolghan murekkep we dinamikiliq ishlarni qoghlishing.  Chong yighin, chong yighilish, yaki shirketning tebriklesh paaliyetlirige oxshash chong-chong ishlarni orunlashturush wezipisini öz üstingizge éling.  Muqim qaide-tüzüm boyiche ish élip baridighan muhit sizni zériktürüp qoyidu. Shunglashqa siz öz shirket yaki idaringizdiki eng dinamikiliq sahede ishleshni qolgha keltürüng.

(6) Étiqad (Belief)

Eger sizde bir küchlük étiqad talanti bar bolidiken, sizde melum miqdardiki yadroluq qimmet qarashliri bar bolidu.  Bu qimmet qarashliri ademge qarap oxshash bolmaydu, biraq sizning étiqadingiz sizning ailini merkez qilidighan, xelqperwer, we dinliq bir adem bolushingizni, özingiz we bashqilarning mes’uliyetchanliqi we yuqiri derijilik exlaqliqini qedirleshni keltürüp chiqiridu.  Bu yadroluq qimmet qarashliri sizning ish-herikitingizge köp tereptin tesir körsitidu.  Ular sizning hayatingizgha mene we qanaetchanliq ata qilidu.  Sizning neziringizde, muweppeqiyet dégen pul we nam-shöhrettin üstün turidighan nerse.  Ular sizge algha ilgirilesh yönilishini körsitip béridu, hemde sizni turmushning qaymuqturushliri we diqqetni chéchishlirining tesirige uchrimay, özlüksiz halda muhim ishlar terepke yétekleydu.  Mushu üzlüksizlik sizning barliq munasiwetliringizning asasi bolidu.  Dostliringiz sizge «bek ishenchilik» dep qaraydu.  Ular sizge «Men séning meydaningni chüshinimen» deydu.  Sizning étiqadingiz sizni asanla ishen’gili bolidighan bir adem qilidu.  U sizdin özingizning qimmet qarishigha mas kélidighan xizmetni tépishni telep qilidu.  Sizning xizmitingiz menilik bolushi, siz üchün muhim bolishi kérek.  Étiqad talantining yéteklishi bilen siz telep qilidighan birdin-bir nerse özingizning qimmet qarishi boyiche yashash bolup qalidu.

Eger sizde mushu talant bar bolsa, siz aktipliq bilen özingiz üchün özingizning qimmet qarishigha mas kélidighan rollarni tallang.  Bolupmu özining meqsitini jem’iyetke qoshidighan töhpisige asasen békitidighan bir orunda ishleshke tirishing.  Waqtingizni xizmitingizning telepliri bilen özingizning xususiy turmushingizning tengpungliqigha kapaletlik qilalaydighan halette orunlashturung.  Sizning özingizni öz kespingizge béghishlishingiz öz ailingizge bolghan küchlük mejburiyetlerni qurban qilish bedilige kelmisun. 

(7) Qomandanliq Qilish (Command)

Qomandanliq qilish talanti sizni mes’uliyetni öz üstingizge élishqa ündeydu.  Bezi kishiler bilen oxshimighan halda, siz öz köz-qarashliringizni bashqilargha tangsingizmu hergiz rahetsizlik hés qilmaysiz.  Uning eksiche, sizde birer köz-qarash shekillen’gen haman, siz uni bashqilar bilen ortaqlishishqa aldiraysiz.  Özingiz üchün bir nishanni tikligen haman, bashqilarning hemmisini özingizge toghrilap bolmighiche jim turalmaysiz.  Siz bashqilarning qarshiliq körsitishidin qorqup qalmaysiz.  Uning eksiche, qarshiliq körsitish mesilini hel qilishning birinchi qedimi ikenlikini bilisiz.  Bashqilar turmushning rahetsizliklirige taqabil turushtin saqlansimu, pakit yaki ispatlarning ademni qanchilik biaram qilidighanliqidin qet’iynezer, siz ularni choqum ashkare otturigha chiqarmisa bolmaydu, dep oylaysiz.  Siz üchün kishiler arisidiki ishlar éniq bolushi shert bolup, bashqilarni éniq we semimiy bolushqa qistaysiz.  Ularni tewekkülchilik qilishqa zorlaysiz.  Hetta ularni qorqutisiz.  Beziler sizni «öziningkinila ras deydu» dep sizge narazi bolsimu, köpünche waqitta ular öz raziliqi bilen hoquqni sizge ötünüp béridu.  Kishiler meydani bar we bashqilardin melum bir yönilishke qarap méngishni telep qilidighan ademni yaxshi köridu.  Shunglashqa siz kishilerni özingizge jelb qilalaysiz.  Siz kishiler arisida dawamliq mewjut bolup turisiz. Siz kishilerge qomandanliq qilisiz.

Birer teshkilatning bashliqi bolushqa, sizning néme ishlarni qilish kérekliki toghrisida nahayiti éniq idiyiliringiz bar bolup, etrapingizdiki kishilerning sizge egishishige tebi’iy halda tesir körsiteleysiz.  Sizdin bashqilarni qayil qilidighan ishlarni qilishni telep qilidighan rolni alsingizmu bolidu.  Mesilen, bir shirketning mallirini xéridar orunlargha tonushturush we ulargha sétish. 

(8) Alaqilishish (Communication)

In’glizche «communication» dégen sözning Yulghun lughitidiki menisi «Alaqe, yetküzüsh, tarqitish, alaqilishish, xewerlishish, qatnash» bolup, bu talant bir ademning bashqa bir adem yaki bashqa bir adem topi bilen aghzaki we yazma shekilde alaqe yaki munasiwet qilish iqtidarini körsitidu.  Amérika we gherb elliride, bu iqtidarni yétildürüsh we kücheytishke bashlan’ghuch mekteptin tartip intayin ehmiyet béridu.  Xizmetke adem élishtimu, bu iqtidargha alahide ehmiyet bérip, ashu talantning bolishini nurghun ehwalda bir shertmu qilidu.  Lékin, méning küzitishimche, Uyghur jem’iyitide kishiler bilen kishiler otturisidiki öz-ara alaqilishish iqtidarigha anche ehmiyet bérilmigen, we bu uqum anche omumlashmighan.  Buni men mendin meslihet sorap élxet yazidighan oqughuchilarning élxetliride dawamliq körüp turimen.  Yeni, nurghun yashlar özlirining meqsitini toghra ipadileshte intayin ajiz.  Méning intayin heyran qalidighinim, méning élxet adrésim «erkinsidiq@gmail.com» bolsimu, yeni méning élxet adrésimda ismimning toghra yézilishi bar bolsimu, mendin meslihet sorap élxet yazidighan Uyghur qérindashlarning tengdin tolisi méning ismimni xata yazidu. Ular ishletken ismimning yézilish sheklide Arkin, Arken, Erken, Sidik, Sedik, Sidek dégenlerning hemmisi bar.  Bu bir tereptin ularning alaqilishish iqtidarining töwenliki bolup, yene bir tereptin ularning uchigha chiqqan biperwaliqini körsitip béridu.  Bu bir medeniyetlik jem’iyetke xas ish emes bolup, bundaq ishlargha gherb elliride hergizmu yol qoyulmaydu. Emdi esli témini dawamlashturay.

Siz bashqilar bir nersini chüshendürüshni, teswirleshni, yighilishlarni bashqurushni, ammiwi sorunlarda nutuq sözleshni, hemde yézishni yaxshi körisiz.  Sizning mushundaq waqitlarda ishqa salidighiningiz özingizning alaqilishish talantidin ibaret.  Idiyiler quruq bolidu.  Weqeler statik (turaqliq) bolidu.  Siz ulargha jan bérishni, ulargha énérgiye bérishni, ularni hayajanlinarliq we janliq qilish zörürlükini hés qilisiz.  Shunga siz weqelerni hékayilerge aylandürüp, ularni hékaye qilip sözlep bérishni praktika qilisiz.  Siz quruq idiyilerge her xil obraz, misal we oxshitishlarni qoshup, ularni janlandurisiz.  Sizning chüshenchingizde, köp sanliq kishilerning bir ishqa bolghan diqqitining ömri nahayiti qisqa bolidu.  Ular her tereptin yéngi uchurlarning hujumigha uchraydu, emma kishilerning kallisida u uchurlarning intayin az bir qismila hayat qalidu.  Siz özingiz teminligen uchurning, yeni bir idiye, bir weqe, bir mehsulatning alahidilikliri we paydiliri, hemde bir bayqash yaki bir tejribe-sawaqning hayat qélishini isteysiz.  Siz bashqilarning diqqitini özingizge qaritish, jelb qilish we baghlap qoyushni isteysiz.  Mana bu sizni eng mukemmel söz-ibarilerni izdep tépishqa ündeydu.  Sizni dramatik (alemshumul) sözlerni we nahayiti küchlük söz birikmilirini ishlitishke ündeydu.  Kishilerning sizning sözingizni anglashqa amraq bolushining sewebi mana shu.  Sizning sözliringiz ularning qiziqishini toluq ipadilep béridu, ularning dunyasini roshenleshtürüp béridu, hemde ularni bir emeliy ish qilishqa righbetlendüridu.

Siz  bashqilarning diqqitini özingizge jelb qilidighan ishlarni yaxshi qilalaysiz.  Shunga oqutquchiliq, soda-sétiq, bazarlashturush (mehsulatlarni xéridarlargha teshwiq qilish yaki bildürüsh), diniy nutuqchi bolush yaki axbarat sahesidiki bir kesipke kirishke tiriship béqing.  Yéziqchiliqni yaxshi körsingiz, maqale élan qilish yaki kitab chiqirishni oyliship béqing.   

(9) Riqabet (Competition)

Riqabetning yilitizi sélishturushtur.  Siz dunyagha nezer tashlighiningizda, bashqilarning ishlarni qandaq béjiridighanliqini tebi’iy haldila biliwalalaysiz.  Ularning ish ünümi sizge eng axirqi ölchem bolup hésablinidu.  Sizning qanchilik tirishqanliqingiz, we sizning meqsitingizning qanchilik yaramliq bolushidin qet’iynezer, eger siz öz nishaningizgha yetken emma tengtushliringizning aldigha ötelmigen bolsingiz, siz érishken netijiler siz üchün ichi quruq nerse bolup tuyulidu.  Barliq riqabetchilerge oxshash, siz bashqa kishilerge éhtiyajliq bolisiz.  Sélishturushqa éhtiyajliq bolisiz.  Eger siz sélishturalisingiz, siz riqabetlisheleysiz.  Eger siz riqabetleshsingiz, siz utalaysiz.  Siz ölcheshni yaxshi körisiz, chünki u sélishturushni ilgiri süridu.  Siz bashqa riqabetchilerni yaxshi körisiz, chünki ular sizni rohlanduridu.  Siz musabiqilarni yaxshi körisiz, chünki ularda choqum bir yenggüchi barliqqa kélidu.  Siz bolupmu özingiz choqum utup chiqalaydighanliqingizni bilidighan musabiqilarni bekraq yaxshi körisiz.  Gerche siz özingizning ribaqetchilirige méhribanliq körsetsingizmu hemde yéngilgende sewrchan bolsingizmu, siz peqet xoshalliq üchünla riqabetleshmeysiz.  Siz utush üchün riqabetlishisiz. Waqitning ötüshi bilen sizning utup chiqish éhtimalliqi yoq bolghan musabiqilerdin özingizni élip qachidighan bolup qalisiz.

Siz öz netijiliringizni ölchiyeleydighan xizmetni tallang.  Riqabetleshmey turup özingizning xizmette qanchilik yaxshi ikenlikini bayqiyalmay qélishingiz mumkin.  Adettiki wezipilerni riqabetlishidighan musabiqilerge aylandurushqa tirishing.  Shundaq qilish arqiliq siz téximu zor netijilerge érishelishingiz mumkin. 

(10) Baghlinishliq (Connectedness)

Hemme ishlar melum bir seweb tüpeylidin yüz béridu.  Siz buni obdan bilisiz.  Chünki, sizning könglingizde biz hemmimiz öz-ara baghlan’ghan bolimiz.  Toghra, biz hemmimiz indiwidu’allar (ayrim-ayrim ademler), özimizning hökümige özimiz mes’ul bolimiz, özimizning erkin arzusini özimizning qolida tutimiz.  Biraq, biz hemmimiz bir chongraq nersining bir qismi.  Beziler uni kolléktip angsizliq (collective unconscious), dep atishi mumkin.  Bashqilar uni roh yaki hayat küchi, dep atishi mumkin.  Siz tallighan sözning qandaq bolushidin qet’iynezer, bizning bir-birimizdin ayriwétilgen emeslikimiz yaki bizning Yer Shari we uning üstidiki hayattin ayriwétilgen emeslikimizni toluq chüshinish arqiliq siz özingizde ishench turghuzisiz.  Mushundaq baghlinishliq bolush tuyghusi melum mes’uliyetlerdin dérek béridu.  Eger biz hemmimiz bir chongraq menzirining bir qismi ikenmiz, biz bashqilargha ziyan-zexmet yetküzmeslikimiz kérek.  Chünki undaq qilsaq axirqi hésabta özimizge ziyan-zexmet yetküzgen bolimiz.  Sizning mushundaq mes’uliyetlerni chüshinishingiz sizning qimmet qarishi sistémingizni wujutqa keltüridu.  Siz bashqilarni oylaydighan, bashqilargha köngül bölüdighan, we bashqilarni qobul qilidighan kélisiz.  Insaniyetning birlikige qet’iy ishinip, oxshimighan medeniyettiki kishiler arisida köwrüklük rolini oynaysiz.  Körünmes yardemlerge sezgür bolup, bashqilargha özimizning addiy turmushidin bashqimu hayatiy meqsitimiz barliqini bildürüsh arqiliq ulargha teselli béreleysiz.  Sizning étiqadingizning konkrét mezmunlirining qandaq ikenliki sizning qandaq ösüp yétilgenlikingizge we sizning medeniyitingizge baghliq, emma sizning étiqadingiz nahayiti küchlük kélidu.  Hayatning sirliri aldida ashu étiqad sizni we sizning yéqin dostliringizni yölep turidu. 

Bashqilarning derdini anglap, ulargha meslihet béridighan xizmetni oylishing.  Bashqa kishilerning künlük turmush hadisliridiki meqset we baghlinishlarni chüshiniwélishigha yardem bérishke nahayiti usta birsi bolup chiqalaysiz.  Öz idaringizde xizmetdashliringizning tirishchanliqi chong menzirining qeyérige toghra kélidighanliqini chüshendürüp bérishke yardemlishing.  Siz yéqindin hemkarlishidighan ademler qoshunini berpa qilish we kishilerge özlirining nahayiti muhim ikenlikini hés qildurush jehette bir lidér bolup chiqalaysiz.  Pütün Yer Shari yaki oxshimighan medeniyetler otturisida ish élip baridighan mes’uliyetni izdep,  özingizning insanlarda tebi’iy halda mewjut bolghan oxshashliq toghrisidiki chüshenchingizni eng yuqiri derijide jari qildurushni qolgha keltürüng.

(11) Birdeklik (Consistency)

Tengpungluq siz üchün nahayiti muhim.  Kishiler öz hayatining qaysi basquchida ikenlikidin qet’iynezer, siz ulargha oxshash muamile qilishning zörürlükini obdan bilisiz.  Sizning neziringizde, bir ademge bir xil, yene bir ademge yene bir xil muamile qilish shexsiyetchilik we indiwidu’alliqqa élip baridu.  Bir qisim kishiler öz munasiwetlirige yaki paydiliq arqa körünüshlirige tayinip adaletsizlik bilen paydiliq sharaitlargha érishiwalidighan bir dunyagha élip baridu.  Bu xil ehwal sizni heqiqetenmu bizar qilidu.  Siz özingizni ashundaq ehwalning yüz bérishidin saqlinish üchün küresh qilidighan qoghdighuchi, dep hésablaysiz.  Hazirqi alahide hoquq bilen tolghan dunyagha qarimu-qarshi halda, siz qaide-tüzümler éniq bolghan, hemde qanun-tüzümler hemme ademler üchün oxshash bolghan bir birdeklikke ige muhitta kishiler öz rolini eng yaxshi jari qilduralaydu, dep qaraysiz.  Peqet mushundaq bir muhittila kishiler némini ümid qilalaydighanliqini éniq bileleydu.  Ashundaq muhittila ishlarni aldin mölcherligili, ishlarni adilliq bilen élip barghili bolidu, hemde her bir adem oxshash pursetke ige bolup, öz qimmitini heqiqiy türde jari qilduralaydu. 

Bir meydanni tüzligüchi bolalaydighan xizmetni izdeng.  Özingizning xizmet ornida yaki öz jem’iyitingizde, paydisiz orunda turup qalghan kishiler üchün özlirining yoshurun küchini toluq jari qilduralaydighan bir sharaitni yaritip bérishtiki bir ünümlük lidér bolushqa tirishing.  Qaide-ölchemlerning adil ijra qilinishini kapaletke ige qilidighan bir orunda ishleshke tirishing.

(12) Arqa Körünüsh (Context)

Siz burunqi ishlargha qaraysiz, chünki, nurghun soallarning jawabliri burun bolup ötken ishlardin tépilidu.  Siz bügünni chüshinish üchün, ötmüshke qaraysiz.  Sizning neziringizde, hazir muqim emes bolup, u her xil riqabetleshküchi awazlarning qalaymiqan warqirash-jaqirashliridinla ibaret.  Könglingizni burunqi bir waqitqa, mesilen pilanlar tüzülgen waqitqa burighan waqittila, hazirqi ehwallar sel muqimlishidu.  Burunqi waqitlar addiy-sadda waqitlar hésablinidu.  Lahiyilesh waqti bolup hésablinidu.  Siz burunqi waqitlargha nezer salghiningizda, ashu lahiyiler otturigha chiqishqa bashlaydu.  Eslidiki meqsetning néme ikenlikini chüshiniwalalaysiz.  Ashu lahiyiler yaki meqsetler kéyinche bashqiche perdazlinip kétip, tonughuli bolmaydighan bolup qalghan.  Emma sizdiki arqa körünüsh talanti emdi ularni qaytidin échip béridu.  Mushundaq chüshinish sizde ishench peyda qilidu.  Siz asasiy qurulmini chüshen’genlikingiz üchün, chüshenchide qalaymiqanlashmay, yaxshiraq qararlarni alalaysiz.  Xizmetdashliringizning ötmüshini yaxshi chüshen’genlikingiz üchün, ular bilen yaxshi hemkarlishilaysiz.  Ötmüshni yaxshi chüshen’genlikingiz üchün, kelgüsi toghrisida téximu toghriraq höküm chiqiralaysiz.  Yéngi ademler we yéngi ehwallargha duch kelgende, sizning ulargha özingizni toghrilishingiz üchün bir az waqit kétidu, emma siz özingiz üchün bu waqitni choqum ajritishingiz kérek.  Siz choqum burunqi aditingiz boyiche soal sorap, eslidiki pilanning otturigha chiqishini qolgha keltürisiz, chünki, ehwalning qandaq ehwal ikenlikidin qet’iynezer, eger siz eslidiki lahiye-pilanlarni körmigen bolsingiz, özingiz chiqarghan qararlargha toluq ishench qilalmaysiz.

Sizning arqa körünüsh talantingiz sizdin ötmüshtiki waqitta yashashni telep qilmaydu.  Uning eksiche, siz ijabiy özgirishlerning bir aktip wekili bolalaysiz.  Sizning arqa körünüshke bolghan tebi’iy tuyghungiz arqiliq, siz ötmüshtiki qaysi ishlarni untup, qaysi ishlarni este saqlash kéreklikini bashqa nurghun kishilerge qarighanda yaxshiraq perq ételeysiz. 

(13) Mulahize Qilish Yaki Salmaqliq (Deliberative)

Siz éhtiyatchan we segek kélisiz, hemde kishilerge anche sir bermeysiz.  Sizning qarishingizche, bu dunya bir aldin perez qilghili bolmaydighan makan.  Hemme ishlar tertiplik kétiwatqandek körünidu, emma chongqurlap tekshürse nurghun yoshurun’ghan xeterlerni bayqighili bolidu.  Bundaq xeterlerni inkar qilishning ornigha, siz ularning hemmisini otturigha chiqirisiz.  Shuningdin kéyinla her bir xeterni tonuwalghili, bahalighili, we eng axirida azaytqili bolidu.  Démek, siz bir nahayiti estayidil adem bolup, turmushqa özingizni melum derijide tutiwalghan halda muamile qilisiz.  Mesilen, siz ishlarni aldin pilanlap, qandaq mesililerge yoluqush éhtimalliqi barliqini aldin mölcherliwélishni yaxshi körisiz.  Siz dostliringizni nahayiti éhtiyatchanliq bilen tallaysiz, hemde paranglar xususiy ishlargha yötkelgende özingizning ayrim meslihetchisidin bashqa ademler bilen pikir almashturmaysiz.  Bashqilarning xata chüshinip qalmasliqi üchün ularni heddidin ziyade maxtap kétish we étirap qilip kétishtin saqlinisiz.  Sizning bashqilardek intayin qizghin emeslikingizdin bezi kishiler sizni yaqturmaydiken, siz ulargha perwa qilmaysiz.  Siz üchün éytqanda, hayat bir abroy talishish musabiqisi emes.  Sizning neziringizde, hayat bir mina kömülgen rayon’gha oxshaydu.  Eger shundaq tallisa, bashqilar uningdin bixestelik qilip yügürüp ötüp kételishi mumkin, emma siz bashqiche yol totusiz.  Siz xéyim-xeterlerni tépip chiqisiz, ularning nisbiy xeterlik derijisini ayrip chiqisiz, andin putingizni salmaqliq bilen yerge qoyisiz.  Siz éhtiyatchanliq bilen mangisiz.

Siz tebi’iy halda toghra höküm chiqirisiz.  Shunglashqa bashqilargha meslihet we nesihet béridighan bir xizmet tépishqa tirishing.  Bolupmu siz bir qanun shirkitide soda kilishimliri teyyarlash we qanun-qaidilerge emel qilishni kapaletke ige qilish qatarliq ishlar bilen shughullinishqa nahayiti muwapiq kélishingiz mumkin. 

(14) Tereqqiy Qildurghuchi (Developer)

Bashqilardiki yoshurun küchlerni köreleysiz.  Emeliyette, köpünche waqitlarda sizning bashqilarda köridighiningiz ularning yoshurun küchidinla ibaret bolidu.  Sizning neziringizde, héch kim toluq shekillinip bolghan emes.  Uning eksiche, her bir adem yenila özining ösüp-yétilish basquchida bolup, ulardiki mumkinchilikler téxiche hayat.  Siz mushu sewebtin kishilerni özingizge jelb qilisiz.  Siz bashqilar bilen öz-ara munasiwette bolghanda, sizning nishaningiz ularni muweppeqiyetlik qilish bolidu.  Siz bashqilarni qiyin ötkellerge jeng élan qilduridighan pursetlerni izdeysiz.  Siz bashqilarning yoshurun küchlirini eng yuqiri derijide jari qildurushqa we bashqilarni yenimu yuqiri örlitishke élip baridighan yéngi-yéngi pursetlerni barliqqa yaritip bérisiz.  Mushu jeryanda, bashqilarning azraq ilgirilesh hasil qilghini, mesilen, ögen’gen yaki özgertken bir ishi, bir iqtidardiki azraq ilgirilishi, yaxshilinishqa qarap alghan bir qedimi, yaki toxtap qalghan ornidin qözghilishining hemmisi siz üchün ularning öz yoshurun küchlirini jari qildurushi bolup hésablinidu.  Bashqilardiki ana mushundaq yüksilishler sizge meniwi uzuq bolidu.  Ular sizning iradingizni kücheytidu we sizni memnun qilidu.  Waqitning ötishi bilen sizning qéshingizgha yardem sorap kélidighanlarning sani barghanséri köpiyip mangidu, chünki ular sizning bashqilargha yardem qilishingizning semimiy ikenlikini we uning özingizge bir xil memnuniyetlik élip kélidighanliqini bilidu.   

Sizning asasliq wezipingiz bashqilarning tereqqiy qilip ösüshini ilgiri sürüsh bolidighan bir xizmetni  izdeng.  Oqutquchi, chéniqturghuchi yaki bashliq bolush sizge eng zor raziliq élip kélishi mumkin.  

(15) Intizamchanliq (Discipline)

Sizning hemme ishingiz aldin perez qilghili bolidighan bolushi kérek.  Ular retlik tizilishi we pilanlinishi kérek.  Shunglashqa sizning hemme ishliringiz tebi’iy halda bir qurulmining ichige orunlashturulghan bolidu.  Siz wezipilerning waqit jedwéli we ularni orundap bolush waqtigha alahide diqqet qilisiz.  Siz her bir uzun muddetlik projekt (qurulush, wezipe yaki tetqiqat türi) ni bir qanche kichik pilanlargha bölüp, her bir pilanni ijtihat bilen ishqa ashurisiz.  Sizning retlik we pakiz bolushingiz natayin,  biraq ishni nahayiti yuqiri derijilik toghriliq bilen qilisiz.  Turmushning eslidin bar bolghan qalaymiqanchiliqlirigha yoluqqanda, ularni özingiz kontrol qiliwatqan tuyghuda bolushni isteysiz.  Mezkur talanti yoq kishiler bezide sizning hemme ishni tertiplik élip bérish éhtiyajingizgha narazi bolushi mumkin.  Lékin sizning éhtiyajingiz bilen ularning naraziliqi otturisida héch qandaq ixtilap yoq.  Hemme ademlerning sizning aldin perez qilalaydighan bolush éhtiyajingizni tonup yételeydighan bolushi natayin bolup, ularning ish béjirishte özige chushluq bashqa usulliri bar bolidu, shunga siz bu nuqtini toghra chüshinishingiz kérek.  Shuning bilen bille, siz ularning özingizning bir qurulmigha bolghan éhtiyajingizni chüshiniwélishigha we uni qedirlishige yardem qilsingiz bolidu.  Sizning tasadipiy weqelerni yaxshi körmeslikingiz, xataliqlargha bolghan taqetsizlikingiz, tertiplik bolushingiz, we her bir ishning tepsilatigha alahide diqqet qilishingiz bashqilar teripidin «kishilerni bir sanduqqa sulap, ularning barliq ish-herikitini kontrol qilish» dep xata chüshünilmisimu bolidu.  Uning eksiche, sizning yuqiriqidek mijezingiz, ademning diqqitini chachidighan ishlar nahayiti köp yüz bériwatqan bir dunyada, özingizning toxtimay algha ilgirilishingizni we ishingizni ünümlük qilishingizni kapaletke ige qilidighan tebi’iy métodingiz bolup, kishiler uni mushu boyiche chüshinishi kérek. 

Yéngi soda toxtamini qolgha keltürüsh, nahayiti muhim soda  munasiwetlirini béjirish, we iqtisadiy höjjetlerdiki xataliqlarni tépip chiqish qatarliq wezipilerni öteydighan xizmetni izdeng.  Mushundaq xizmet ornida siz özingiz we bashqilarning nahayiti xeterlik xataliqlarni sadir qilip, bashqilargha döttek körünüp qélishining aldini alalaysiz.

(16) Ortaqliq (Empathy)

Etirapingizdiki kishilerning rohiy halitini tuyilaysiz.  Xuddi ularning héssiyati sizning héssiyatingizdek, ularning hés qiliwatqinini sizmu hés qilalaysiz.  Biwaste tuyghugha tayinip, dunyani ularning közi arqiliq köreleysiz, hemde chüshenche jehette ular bilen ortaqlishalaysiz.  Sizning her bir ademning köz-qarishigha qoshulup kétishingiz natayin.  Her bir ademning qiyin ehwallirigha hésdashliq qilip ketmeslikingizmu mumkin—Bashqilargha hésdashliq qilish hésdashliq (sympathy) bolidu, ortaqliq bolmaydu.  Her bir ademning tallashlirini kechürüm qilishingiz natayin, emma siz ularni toghra chüshinisiz.  Bundaq biwaste tuyghugha tayinip toghra chüshinish qabiliyiti intayin küchlük qabiliyettur.  Siz soralmighan soallarni anglaysiz.  Bashqilarning éhtiyajini aldin mölcherliyeleysiz.  Bashqilar toghra sözlerni tépish üchün tirishiwatqan bir waqitta, siz toghra sözler bilen toghra ahangni asanla tapalaysiz.  Sizning bashqilarning öz héssiyatlirini ipadileshtiki toghra sözlerni tépishigha yardem qilisiz.  Bashqilarning öz rohiy halitini toghra chüshendürüshige yardem qilisiz.  Mushundaq sewebler tüpeylidin, siz bashqilarni özingizge jelb qilisiz.

Bashqilargha sirdashchi we ustaz bolushni oyliship béqing.  Bashqilarning sizge bolghan ishenchisi siz üchün eng muhim nerse bolghachqa, kishiler birer éhtiyaj bilen tartinmayla sizni izdep kéleleydu.  Ular sizning her daim bashqilargha semimiyetlik bilen yardem qilish istikingizni nahayiti yuqiri derijide qedirlinidu.

(17) Zéhnini Merkezleshtürüsh--Fokus (Focus)

Öz-özingizdin «men nege kétiwatimen» dep her küni sorap turisiz.  Zéhnini merkezleshtürüsh talantingizning türtkiside, özingizge choqum bir éniq nishan turghuzisiz.  Eger sizde éniq nishan bolmaydiken, sizning turmushingiz we xizmitingiz bir demdila zérikishlik bolup qalidu.  Shunglashqa siz her hepte, her ay we her yilda özingiz üchün nishan turghuzisiz.  Bu nishanlar siz üchün bir kompasliq rolini oynaydu.  Ular sizning ishliringizni muhimliq derijisi boyiche tizip chiqishingiz we yoldin chetnep ketmeslik üchün zörür bolghan özgertishlerni élip bérishingizgha yardem qilidu.  Sizning fokusingiz nahayiti küchlük bolup, u sizni qilidighan ishlarni süzgüchtin ötküzüshke qistaydu.  Özingizning biwaste tuyghusigha tayinip, melum bir ishning sizni öz nishaningizgha yéqinlashturidighan yaki yéqinlashturmaydighanliqini bahalap chiqishqa qistaydu.  Shuning bilen siz özingizge paydiliq bolmighan ishlardin was kéchisiz.  Sizning fokusingiz yene sizni ishlarni ünümlük qilishqa mejburlaydu.  Shuning bilen siz tebi’iy halda kéchikish, tosqunluq we tuyuqsiz özgirishlerge taqet qilalmaydighan bolup qalisiz.  Bu xil ehwal sizning bir top ademler bilen nahayiti yaxshi hemkarliship ishliyeleydighan intayin qedirlik bir adem bolushingizgha élip baridu.  Bashqilar toghra yoldin chetnep ketkende, siz ularni izigha chüshürüp qoyisiz.  eger bir ish bashqilarni öz nishanigha qarap ilgirletmeydiken, sizning fokusingiz ulargha u ishning muhim emeslikini , eger u ish muhim bolmisa, ularning u ish üchün waqit israp qilishining hajiti yoqluqini eslitip turidu.  Siz her bir ademni toghra yolgha qayturup kélip  turisiz.

Bir bashliqning nazariti astida emes, öz aldingizgha musteqil ish élip baridighan bir xizmet ornini izdeng.  Siz özingizning zéhnini merkezleshtürüsh talantingiz bilen, bir kim sizni bashqurup turmisimu, ishlarni öz yolida élip mangalaysiz.  

(18) Xiyalchan (Futuristic)

«Eger … bolghan bolsa, néme dégen yaxshi bolatti-he?!»  Siz upuqqa tikilip qarashni yaxshi köridighan kishilerning  biri.  Sizni kelgüsi meptun qilidu.  Xuddi bir tamgha sholisi chüshkendek, siz kelgüsini tepsiliy körisiz. Hemde kelgüsining ashundaq tepsiliy menzirisi sizni algha, yaki etige intildüridu.  Sizni righbetlendürüp turidu.  Siz bir xiyalperes bolup, özingizni buningdin kéyin néme bolidighanliqini we uni kim wujutqa chiqiridighanliqini bilidighan birsi hésablaysiz.  Eger hazirqi ehwallar nahayiti zérikishlik , we etrapingizdikiler bek emeliyetchan bolidiken,  siz séhrigerlik bilen kelgüsi  toghrisida bir chüshenchini oylap chiqisiz.  Andin bu chüshenche sizni rohlanduridu.  Siz bashqilarnimu rohlanduralaysiz.  Emeliyette, kishiler daim sizdin kelgüsi  heqqidiki oyliringizni sözlep bérishni telep qilidu.  Ular özlirining nezer dairisini kéngeytidighan we özlirining rohini kötüridighan nersilerni isteydu.  Siz ularni ashundaq oy-pikirler bilen teminleysiz.  Siz shundaq qilishni praktika qilisiz.  Sözlerni nahayiti éhtiyatchanliq bilen tallaysiz.  Shuning bilen özingiz sözleydighan ishlarni imkanqeder eng yuqiri derijide janliq  qilishqa tirishisiz.  Kishiler siz teminligen ümidwarliqqa özlirini baghliwélishni isteydu.

Özingizning kelgüsi  toghrisidiki idiyiliringizni temin ételeydighan bir xizmet ornini izdeng.  Mesilen, siz bir yéngi shirket qurush ishlirida nahayiti yaxshi rol oynishingiz mumkin.  Özingizning xiyalchan bolush talanti bilen bir yaxshi yol bashlamchi yaki ustaz bolup chiqishingiz mumkin. 

(19) Qoshulush (Harmony)

Bu talantning Uyghurche atilishi In’glizche «adaptability» dep atilidighan maslishish dégen talantqa oxshap kétidighan bolsimu, ularning xaraktéri bir-birige tüptin oxshimaydu. Mesilen, In’glizche «adaptability» dégen sözning In’glizche lughettiki menisi «Yéngi yaki yéngi özgergen ehwallargha maslishish üchün özgirish yaki özgertilish iqtidari» (the ability to change or be changed to fit changed circumstances).  In’glizche «harmony» dégen sözning menisi bolsa,  «Tuyghu we pikirde bashqilar bilen birdek bolush yaki bashqilargha qoshulush» (agreement in feeling or opinion) din ibaret.

 Siz bashqilar bilen birdek bolalaydighan sahelerni izdeysiz.  Sizning neziringizde toqunush we sürkilish anche payda élip kelmeydu, shunga siz ularni imkanqeder azaytishqa tirishisiz.  Etrapingizdiki kishilerning sizningkige oxshimaydighan idiyisi barliqini bilgende, siz bir-biriningkige oxshap kétidighan idiyilerni tépishqa tirishisiz.  Siz ularni toqunushtin yiraqlashturush we öz-ara qoshulushqa yéqinlashturush yolini tutisiz.  Emeliyette, qoshulush sizning yétekchi orundiki qimmet qarashliringizning birsi bolup hésablinidu.  Siz kishilerning öz idiyilirini bashqilargha téngish üchün nahayiti köp waqtini israp qilidighanliqigha ishinelmey qalisiz.  Biz hemmimiz öz idiyilirimizni bashqilargha tangmay, uning ornigha ortaqliqni izdisek, hemde bir-birimizni qollisaq téximu bek ünümlük ademlerdin bolalmaymizmu?  Siz üchün bu soalning jawabi «shundaq» bolup, siz ashundaq bir étiqad bilen yashaysiz.  Bashqilar özlirining nishanliri, teshebbusliri we mustehkem pikirlirini kökke kötürüp yürgende, siz özingizning  jim-jitliqini saqlaysiz.  Bashqilar melum bir yönilishke qarap yolgha chiqqanda, ularning qimmet qarishining sizningki bilen toqunushup qalmasliqi sherti hemde öz raziliqingiz bilen, birlikni saqlash rohi astida, özingizning nishanini ularningki bilen birlisheleydighan qilip özgertisiz .  Bashqilar özlirining nezeriyisi yaki uqumi toghrisida bir meydan munazire bashlimaqchi bolghanda, siz özingizni munaziridin yiraq tutup, öz-ara birlikke kéleleydighan emeliy ishlar üstide sözlishishni yaxshi körisiz.  Sizning neziringizde biz hemmimiz oxshash bir septiki kishiler bolup, öz nishanimizni emelge ashurush üchün mushu sepni saghlam tutishimiz kérek.  Bu sep nahayiti qimmetlik.  Sizning «men qilsam sen néme qilalayting» dégenni bir körsitip qoyush üchünla bu sepni weyran qilishingizning hajiti yoq.

Her küni bashqilar bilen qarshilashmisa bolmaydighan bir xizmet ornidin saqlining.  Shirketning xéridarliri bilen hepilishidighan yaki nahayiti yuqiri derijilik riqabetlishish jeryanini öz ichige alghan bir orunda ishlisingiz siz zérikip yaki xapichiliqqa chidiyalmay qalisiz.

(20) Idiyexumar (Ideation)

Siz her xil idiyilerge mestane bolisiz.  Idiye dégen néme?  Idiye dégen bir uqum, köpünche ishlarning eng yaxshi chüshendürülüshi.  Siz bir murekkep tashqi körünüshning  astigha yoshurulghan hadisilerni ustiliq bilen chüshendürüp béridighan addiy uqumlarni uchratqanda intayin xoshal bolup kétisiz.  Bir idiye bir baghlinishtin ibaret.  Sizdiki idiye dawamliq halda shey’iler otturisidiki baghlinishlarni izdeydighan bir alahide köngül bolup, bir-birige azraqmu oxshimaydighan hadisilerni öz-ara baghlap turidighan müjmel baghlinishlarni uchratqanda, siz ulargha bashqiche qiziqip kétisiz.  Idiye bir nahayiti tonushluq bolghan qiyin mesile heqqidiki bir yéngi nezer.   Siz biz bilidighan dunyani bir bashqiche ghelite nuqtida turup, kishilerni bashqiche xoshallanduridighan qilip chüshendürüshtin nahayitimu hozurlinisiz.  Siz menisi chongqur, yéngi, qiyin mesililerni chüshendürüp bérish küchi küchlük, burunqi idiyilerge  qarimu-qarshi, we nahayiti ghelite idiyilerni intayin yaxshi körisiz.  Shunglashqa siz bir yéngi idiyini uchratqanda bashqiche rohlinip kétisiz.  Bashqilar sizge ijatchan, yéngiliq yaratquchi, uqumgha bay, yaki bek eqilliq, dep qarishi mumkin.  Sizde ashundaq alahidiliklerning hemmisi bar bolushimu mumkin.  Buni kim bilsun?  Emme sizning bilidighiningiz, yéngi idiyiler kishini intayin chongqur hayajan’gha salidighan nersidur.

Sizning idiyiliringizni étirap qilidighan we ulargha heq béridighan bir xizmet ornini téping. Mesilen,  mehsulatlarni bazarlash (yéngi mehsulatlarni xéridarlargha tonushturush), élanchiliq, axbaratchiliq,  lahiyilesh, yaki yéngi mehsulatlarni tereqqiy qildurush qatarliqlar.  Siz bir tetqiqat we tereqqiyat xizmet ornigha tebi’iy halda eng muwapiq kélisiz.

(21) Ichige Alghuchi (Includer)

«Chembirekni chongraq qiling.»  Mana bu sizning hayat pelsepingiz.  Siz kishilerni özingizge qoshiwélip, ularni sizning guruppingizning bir ezasidek tuyghugha ige qilishni isteysiz.  Siz bashqilarni öz ichige qatmaydighan guruppilardin yiraq turisiz.  Siz özingizning guruppisining yardimidin imkanqeder köprek kishilerning paydilinishini qolgha keltürüsh üchün, öz guruppingizni kéngeytip méngishni isteysiz.  Siz guruppining sirtida turup, guruppining ichidikilerge baha bérishni öch körisiz.  Ularni guruppining ichige ekirip, ularning guruppining ichidiki illiqliqni biwaste hés qiliwéshini isteysiz.  Siz bashqilarni tebi’iy halda qobul qilidighan bir adem.  Bashqilarning milliti, jinsi, mijezi yaki étiqadining néme bolushidin qet’iynezer, siz ular üstidin höküm chiqarmaysiz.   Bashqilar toghrisida chiqirilghan höküm ularning héssiyatini zeximlendürüp qoyidu.  Eger siz mejburlanmisingiz néme üchün undaq qilisiz?  Sizning bashqilarni eynen qobul qilish tebi’itingiz, kishilerning bir-biridin perqliq bolidighanliqi, hemde bizning ashundaq oxshimasliqqa hörmet qilishimiz kérekliki heqqidiki chüshenchige asaslan’ghan bolmasliqi mumkin.  Uning eksiche, tüp nuqtidin élip éytqanda, hemme ademler öz-ara barawer, dégen heqiqetke bolghan qayilliqingizdin kélip chiqqan.  Biz hemmimiz oxshash derijide muhim.  Shunglashqa, héch qandaq bir adem étibarsiz qaralmasliqi kérek.  Her bir ademni öz ichimizge élishimiz kérek.  Bu hemmimiz érisheleydighan bir nerse bolishi kérek.

Adette awazi anglanmaydighan kishilerning awazigha wekillik qilidighan bir xizmet ornini téping.  Siz ashundaq kishilerning bayanatchisi bolush bilen öz-özingizge nahayiti razi bolisiz.  Oxshimighan medeniyet we oxshimighan arqa körünüshke ige kishilerni bir yerge ekilidighan pursetlerni izdeng.  Siz mushu sahede bir lidér bolalaysiz.  Siz daim kishiler bilen munasiwetlishidighan we ular bilen bille ishleydighan rollarni tallang.  Siz her bir ademni «men nahayiti  muhim  adem» dégen héssiyatqa ekilidighan ishlardin nahayiti hozurlinisiz.

(22) Xasliqni Saqlap Qélish (Individualization)

Sizning xasliqni saqlap  qélish yaki özgiche alahidilikni namayan qilish talantingiz tüpeylidin, siz her bir ademning özgiche süpetlirige heyran qalisiz.  Ademlerni bir tayaqta heydesh yaki ularni türge ayrishni yaqturmaysiz, chünki siz her ademning özgiche alahidiliklirini xunukleshtürüshni xalimaysiz.  Uning ornigha kishiler otturisidiki perqlerge ehmiyet bérisiz.  Siz tebi’iy halda her bir shexsning ish béjirish uslubi, her bir shexsning meqsiti, her bir ademning qandaq  oylaydighanliqi, we her bir ademning munasiwetlerni qandaq barliqqa keltüridighanliqini közitisiz.  Her bir shexsning hayatidiki özige xas hékayilerni anglaysiz.  Sizning mushu talantingiz sizning öz dostliringizning tughulghan künige néme üchün eng muwapiq soghilarni tallap alalaydighanliqingiz, hemde sizning néme üchün bir ademning köp kishiler aldida maxtilishni yaxshi körse, yene bir ademning undaq ishlarni öch köridighanliqini bilidighanliqingizni chüshendürüp béridu.  Siz bashqilarning artuqchiliqlirini közitishke ashundaq usta bolghachqa, her bir ademning eng yaxshi tereplirini bayqiyalaysiz.  Sizning mushu talantingiz sizni intayin ünümlük qoshunlarni qurup chiqish imkaniyitige ige qilidu.  Beziler bir mukemmel qoshunning qurulmisini yaki uni qurup chiqish jeryanini izdep yürgen bolsa, siz tebi’iy halda bir ulugh qoshun qurup chiqishning siri, her bir ademning artuqchiliqlirini toluq jari qildurup, ularni özliri yaxshi qilidighan ishlarni imkaniyetning bériche köplep qilish imkaniyitige ige qilish ikenlikini bilisiz.

Sizning xasliqni saqlap qélish talantingiz toluq jari bolidighan we étirap qilinidighan bir kesipni tallang.  Mesilen, meslihetchilik, yétekchilik, oqutquchiliq, insanlarning qiziqishliri heqqidiki yéziqchiliq, yaki sétiqchiliq.  Sizning kishilerge özgiche shexs qatarida muamile  qilish iqtidaringiz bir alahide talant bolup hésablinidu. 

(23) Kirgüzüsh (Input)

Siz hemme ishni bilgüsi kélidighan adem.  Siz hemme nersilerni yighisiz.  Sözler, pakitlar, kitablar we hékmetlik sözler qatarliq uchurlarni yighishingiz mumkin.  Yaki bolmisa képinek, qorchaq yaki qéniq qongur renglik resimler qatarliq emeliy nersilerni yighishingiz mumkin.  Sizning némilerni yighishingizdin qet’iynezer, ular sizni qiziqturidighanliqi üchün siz ularni yighisiz.  Sizdiki köngül shunche köp nersiler sizni qiziqturidighan köngüldur.  Dunyaning cheksiz rengdar bolushi we murekkep bolushi del sizni hayajan’gha salidighan nersilerdur.  Sizning kitabni köp oqushingiz öz nezeriyiliringizni özgertish üchün bolmastin, öz iskilatingizgha téximu köp uchurlarni yighish üchün bolishimu mumkin.  Eger siz sayahet qilishni yaxshi körsingiz, u her bir yéngi jayning sizni nurghunlighan asar etiqe we yéngi nersiler bilen temin étidighanliqidindur.  Bu nersiler sétiwélip saqlap qoyghili bolidighan nersilerdur.  Ularni saqlap qoyushning néme qimmiti bar?  Ulargha yéngi erishkende, bu nersilerning qachan we némige lazim bolidighanliqi anche éniq bolmasliqi mumkin.  Lékin ular bir küni lazim bolup qalsa ejeb emes.  Ashundaq éhtimalliqlarni közde tutup, siz ularni tashliwétishni zadila xalimaysiz.  Hemde her xil nersilerni sétiwélish, retlep chiqish we saqlap qoyushni dawamlashturisiz.  Bu siz üchün nahayiti qiziqarliq ish.  U könglingizni yépyéngi saqlaydu.  Shundaqla bir küni ularning bir qismi sizge lazim bolup qalidu.

Siz her küni yéngi uchur yighishqa mes’ul bolidighan oqutquchiliq, tetqiqat yaki axbaratchiliqqa oxshash bir xizmet izdeng.  Siz tebi’iy halda bir dangliq pakit, sanliq melumat we idiyiler ambiri  bolalishingiz mumkin.  Eger shundaq bolsa siz özingizni mushu sahediki bir mutexessis qilip yétildürüshke tirishing.  Özingizning kirgüzüsh talantini jari qildurupla,  siz öz kespingizdiki eng nopuzluq bir adem bolup chiqalishingiz mumkin.

(24) Eqliy Paaliyetchanliq (Intellection)

Bu talantning In’glizche ismini In’glizche lughettinmu izdep tapalmidim.  Uning teswirlinishige asasen, uni Uyghurchida «eqliy paaliyetchanliq» dep aldim (In’glizche «intellect» dégen sözning menisi «öginish we asaslash iqtidari, bilim igilesh we chüshinish qabiliyiti» din ibaret).

Siz tepekkur qilishni,  we rohiy paaliyetlerni yaxshi körisiz.  Méngingizning «muskul» lirini chéniqturushni, ularni hemme yönilishlerge tartishni yaxshi körisiz.  Bezide sizning rohiy paaliyitingiz bir ishqa merkezleshken bolidu. Mesilen, siz bir mesilini hel qilmaqchi bolisiz, bir idiyini oylap chiqmaqchi bolisiz, yaki yene bir ademning könglini chüshenmekchi bolisiz.  Zéhningizni zadi némige merkezleshtüridighiningiz sizning qalghan artuqchiliqliringizgha baghliq.  Yene bir tereptin, bundaq rohiy paaliyetlerning birer merkizi bolmasliqimu mumkin.  Sizning eqliy paaliyetchanliq talantingiz sizning diqqitingizni némige merkezleshtürüshingizni belgilimeydu. U peqet sizning oylashqa amraq ikenlikingizni teswirlep béridu.  Siz yalghuz yürüshni yaxshi köridighan bir adem, chünki siz yalghuz bolghandila andin chongqur xiyalgha chökeleysiz hemde burunqi ishlar üstide oylinalaysiz.  Siz artuq oylinidighan adem.  Melum menidin élip éytqanda, siz özingizning eng yaxshi hemrahsi, chünki siz öz-özingizdin soal sorap, uninggha ünlük awazda jawab bérip, andin u jawabning qandaq anglinidighanliqigha qarap baqisiz.  Sizning artuqche oylaydighiningiz bezide sizni naraziliqqa élip bérishimu mumkin, yeni siz emeliyette qiliwatqan ishingizni könglingizdiki oy we idiyiler bilen sélishturghanda, öz-özingizge narazi bolup qalisiz.  Yaki bolmisa bir kündiki chong  paaliyetler yaki bir kim bilen sözlishish qatarliq emeliy ishlardimu artuqche oylap qélishingiz mumkin.  Bu talantingiz sizni némige élip bérishidin qet’iynezer, bu rohiy ghingildash sizning turmushingizda bashtin-axir mewjut bolup turidu.

Pelsepe, edebiyat, yaki pisxologiye kesiplirining birside oqushni oyliship béqing.  Siz daim özingizni oylashqa qozghaydighan nersilerdin yaxshi hozurlinisiz.  Waqit chiqirip yéziqchiliq bilen shughullining.  Siz üchün yéziqchiliq öz tepekkurliringizni nahayiti roshenleshtürüsh we retlep-birleshtürüp chiqishning eng yaxshi usuli bolishi mumkin.

(25) Ögen’güchi (Learner)

Siz öginishni intayin yaxshi körisiz.  Sizni eng qiziqturidighan kesipning néme ikenlikini sizning qalghan talantliringiz we sizning burunqi sergüzeshtiliringiz belgileydu.  Biraq, kesipning néme bolishidin qet’iynezer, öginish jeryani sizni intayin qattiq jelb qilidu.  Mezmuni yaki netijisige qarighanda, öginish jeryanining özi sizni alahide hayajan’gha salidu.  Deslepte biliwalghan bir qanche pakitlarning xushalliqi,  siz öginiwalghan nersini ishlitip béqish yolidiki deslepki tirishchanliq, we igiliwalghan bir maharetke nisbeten küchiyip méngiwatqan ishench qatarliqlar sizni nahayiti hayajanlanduridighan jeryanlardur.  Siz öginishtin érishken hayajanliqning tesiri bilen, yéshingiz xéle chong bolup qalsimu péano dersi élish yaki bir asprantliq oqushigha  kirishke oxshash ishlarni bashlishingiz mumkin.  Bu ishlar sizni bir dinamik xizmet muhitida téximu yuqiri örleshke élip baridu.  Siz ashundaq bir jeryan’gha  qatnishish arqiliq, bir yéngi nerse heqqide qisqa waqit ichide nurghun nersilerni öginiwalisiz, andin yene bir yéngi nersige köchisiz.  Sizning bir ögen’güchi bolush talantingiz sizning melum bir kesipte mutexessis bolup chiqidighanliqingizdin dérek bermeydu.  Yaki u sizning bir kespiy xadim yaki akadémiyilik unwani bar kishi érishidighan abroyni qoghlishiwatqiningizni körsitip bermeydu.  Siz üchün öginish arqiliq yéngi nersilerni biliwélish öginish arqiliq qolgha keltüridighan netijilerdin köp muhim. 

Melum shekildiki téxnikiliq riqabet iqtidarini telep qilidighan bir xizmet ornini izdeng.  Siz ashundaq kespiy bilim we iqtidarlarni öginiwélish we ularni saqlap méngish jeryanidin nahayiti hozurlinisiz.  Kesipni téxnologiyisi we belgilimiliri toxtimay özgirip turidighan bir sahede tallashqa tirishing.  Toxtimay yéngi nersilerni öginip turush telipi sizni dawamliq rohlandurup turidu.

(26) Eng Yuqiri Chekke Yetküzgüchi (Maximizer)

In’glizchide nahayiti köp ishlitilidighan «maximize» we «minimize» dégen ikki söz bar bolup, men hazirghiche Uyghurchide bu sözler bilen menidash qisqa sözlerni uchritip baqmidim.  In’glizche «maximize» dégen sözning menisi «imkaniyetning eng yuqiri chékigiche östürüsh yaki chongaytish» bolup, «minimize» ning menisi bolsa «imkaniyetning eng yuqiri chékigiche kichiklitish yaki azaytish» tin ibaret.  Mesilen, «ünümni eng yuqiri derijide östürüsh» dégenni In’glizchide «maximize efficiency» deydu.

Sizning ölchimingiz otturahal adem bolush emes, belki her bir ishta eng yuqiri pellige chiqish.  Otturahal siziqining astidin azraq üstige ötüsh nahayiti zor tirishchanliqlarni telep qilidighan ish bolup, sizning neziringizde u anche paydiliq emes.  Bir ishni «yaxshi» dégen derijidin «ela» dégen derijige kötürüsh yuqiriqi bilen oxshash derijidiki tirishchanliqni telep qilidighan bolsimu, uningdin nahayiti köp derijide hayajanlinarliq bolidu.  Meyli özingizning bolsun yaki bashqilarning bolsun, kishilerning artuqchiliqliri (strengths) sizni nahayiti heyran qalduridu.  Suning astigha chüshüp ünche-merwayit izdeydighan birsidek, siz kishilerning artuqchiliqlirini izdeysiz.  Bir artuqchiliqni tapqan haman, xuddi bir kim sizni mejburlighandekla siz uni perwish qilisiz, pishshiqlap ishleysiz, hemde uni eng yuqiri pellige qarap tereqqiy qildurisiz.  Siz ünche-merwayitlarni nahayiti parqiraydighan bolghiche süritisiz.  Sizning artuqchiliqlargha bolghan mushundaq tebi’iy xaraktéringiz bashqilarning sizge «adem kemsitidighan adem» dep qarishini keltürüp chiqirishi mumkin.  Siz özingizning alahide artuqchiliqlirini qedirleydighan kishiler üchün nurghun waqit serp qilishqa razi bolisiz.  Shundaqla özining artuqchiliqlirini tapqan we ularni kücheytken bashqa kishilermu sizni özige nahayiti jelb qilidu.  Siz özingizni «rémont qilip» qoymaqchi bolghan kishilerdin özingizni yiraq tutisiz.  Siz öz ömringizni özingizde yoq qabiliyetlerge heyran qélish bilen ötküzüshni xalimaysiz.  Uning ornigha siz özingizdiki tughma talantlarning küchini toluq jari qildurush yolida tirishisiz.  Siz üchün shundaq qilish téximu köngüllük ish, téximu ünümlük ish, we téximu yuqiri telep qoyidighan ish.

Bashqilarning muweppeqiyetlik bolushigha yardemlishidighan bir xizmet ornini izdeng.  Chéniqturghuchi, bashliq, ustaz, yaki oqutquchiliq rollirida, sizning bashqilardiki artuqchiliqlargha alahide ehmiyet bérishingiz ular üchün intayin paydiliq bolidu.  Chünki köpünche kishiler özining némini eng yaxshi qilalaydighanliqini bayqiwélish bir  nahayiti tes ish ikenlikini hés qilidu. 

(27) Ijabiyliq (Positivity)

Siz kishilerni keng-qosaqliq bilen maxtap turisiz, kishilerge qarap kulup turisiz, hemde her bir ehwalning ijabiy teripini izdeysiz.  Beziler sizni «endishisiz adem» dep ataydu.  Yene beziler bolsa sizdek ijabiy mijezlik bolushni isteydu.  Kishiler siz bilen bille bolushni yaxshi köridu.  Sizning qizghinliqingiz tarqilishchan bolghachqa, siz bilen birge bolghanda ularmu ijabiy ademge özgirip qalidu.  Siz bir amallarni qilip ularning rohini kötüreleysiz.  Her bir projéktqa (türge) hayatiy küch qoshalaysiz.  Her bir netijini tebrikleysiz.  Bir amallarni qilip her bir ishni nahayiti hayajinarliq we janliq qiliwételeysiz.  Bezi yaman pozitsiyelik kishiler sizning qizghinliqingizgha soghaq su sépishi mumkin, emma siz uningliq bilen öz iradingizni ajizlashturmaysiz.  Sizning ijabiyliq talantingiz uninggha yol qoymaydu.  Sizdiki bir küchlük étiqad shuki, hayat bolush bir intayin yaxshi ish, xizmet bir nahayiti köngüllük ish bolalaydu, hemde qandaq ongushsizliqlargha duchar bolushtin qet’iynezer, adem özining xoshalliqini yoqatmasliqi kérek.

Siz ijabiyliqni ilgiri süridighan her qandaq bir xizmette nahayiti muweppeqiyetlik bolalishingiz mumkin.  Oqutquchiliq, soda-sétiqchiliq (shirket mehsulatlirini xéridar shirketlerge alghuzush), karxana qurush, we lidérliq qatarliqlarning hemmisi sizning öz talantliringizni toluq jari qildurushingizqa muwapiq kélishi mumkin.

(28) Munasiwetleshküchi  (Relator)

Bu talant sizning öz munasiwetliringizge bolghan pozitsiyingizge qaritilghan.  Addiylashturup éytqanda, munasiwetleshküchi talanti sizni özingiz bilidighan kishiler terepke tartidu.  Siz yéngi ademler bilen tonushushtin eyminmeysiz.  Emeliyette, sizning bashqa talantliringiz sizni yéngi ademler bilen tonushushtin nahayiti hozurlinidighan qilishimu mumkin.  Emma, siz özingizning yéqin dostliri bilen bille bolush arqiliqla zor miqdardiki xoshalliq we küch-quwwetke ige bolisiz.  Munasiwetleshküchi talantingiz bolsa sizni yéngi kishiler bilen tonushushqa ündeydu.  Siz bashqilar bilen qoyuq munasiwette bolushni xalaysiz.  Deslepki munasiwet ornitilghan haman, siz meqsetlik halda bu munasiwetni chongqurlashturushni isteysiz.  Siz yéngi tonushqan kishilerning könglini, ularning nishanlirini, ularning endishilirini, we ularning ghayilirini biliwélishni oylaysiz.  Shundaqla ularningmu sizningkini biliwélishini ümid qilisiz.  Siz bundaq yéqinliqning melum derijidiki xetiri barliqinimu chüshinisiz.  Mesilen, beziler sizdin paydiliniwalmaqchi bolushi mumkin.  Emma siz undaq xeterni öz raziliqingiz bilen qobul qilisiz.  Siz üchün éytqanda, peqet semimiy munasiwetningla qimmiti bar bolidu.  Buni biliwélishning birdin-bir usuli bolsa, özingizni bashqilargha toluq tapshurushtin ibaret.  Siz bashqilar bilen qanche köp ortaqlashsingiz, xeterlernimu shunche köp teng kötürisiz.  Xeterni qanche köp teng kötürsingiz, bir-biringizge özingizning semimiy ikenlikini shunche yaxshi ispatlap béreleysiz.  Mana bu sizning heqiqiy dostluqni emelge ashurush yolida basidighan qedemliringiz bolup, siz u qedelerni öz raziliqingiz bilen basisiz.

Dostluqni teshebbus qilidighan bir xizmet ornini téping.  Siz tüzülmisi heddidin tashqiri qattiq bolghan orunda anche yaxshi ishliyelmeysiz.  Siz xizmetke élish körüshüshige barghanda, shirketning ish béjirish usuli we shirket medeniyitini sorap béqing.  Xizmetdashliringizgha bashqilarning xizmet orni yaki hoquqigha qarighanda, ularning kishilik xaraktéri we mijezige bekraq qiziqidighanliqingizni bildürüp qoyung.  Bu sizning eng ulugh talantingiz bolup, u bashqilar üchün ülge bolup qélishi mumkin.

(29) Mes’uliyetchanliq  (Responsibility)

Sizning mes’uliyetchanliq talantingiz sizni özingizni atighan her qandaq bir ishqa pisxologiye jehettin ige bolushqa ündeydu,  hemde, meyli uning chong ish yaki kichik ish bolishidin qet’iynezer,  u tamamlinip bolghiche sizde özingizni uninggha rohiy jehettin qattiq baghlan’ghandek tuyghu peyda qilidu.  Sizning namingiz uninggha baghliq.  Eger siz uni bezi sewebler tüpeylidin püttürelmey qalidikensiz, siz özlikingizdin bashqilar üchün uning ornini toldurup béridighan chare-amallarni izdeshni bashlaysiz.  Siz üchün epu sorash yéterlik emes.  Seweb-bahanilerge bolsa qet’iy yol qoyushqa bolmaydu.  Siz u ishning ornini toldurup bermigiche, öz-özingizni azraqmu kechürmeysiz.  Bu xil estayidilliq, bu xil ishni toghra qilish istikining sizning pütün wujudingizni qapliwélip,  hemde sizning mukemmel exlaqliqingiz bilen birliship, sizning «tamamen ishen’gili bolidighan adem» dégen abroyingizni wujutqa keltüridu.  Yéngi mes’uliyetlerni teqsim qilghanda, kishiler aldi bilen sizge qaraydu, chünki ular sizning wezipini choqum orunlaydighanliqingizni bilidu.  Emma, kishiler sizdin yardem sorap kelgende, siz choqum bir qismigha yardem qilip, yene bir qismini ret qilishingiz kérek.  Chünki, sizning bashqilargha öz ixtiyarliqingiz bilen yardem qilish mijezingiz bilen siz bezide heddidin artuq mes’uliyetlerni öz üstingizge éliwélishingiz mumkin.

Bir ishni bashlap, uni pütünley tamamlap bolghiche uninggha mes’ul bolup ishliyeleydighan bir orunda ishleng.  Bashliqingizgha bir ishni yérim yolda toxtitip qoyushni yaxshi körmeydighanliqingizni, bir wezipining otturisida siz qilghan ishni tekshürüshning hajiti yoqliqini, peqet u ish toluq tamamlinip bolghandila andin tekshürsimu bolidighanliqini bildürüp qoyung. 

(30) Eslige Keltürgüchi  (Restorative)

Siz mesile hel qilishni nahayiti yaxshi körisiz.  Bir nerse buzulup qalghanda beziler bir xil wehimige chüshidu, emma siz bashqiche rohlinip kétisiz.  Siz mesilining namayendilirini tehlil qilish, némining toghra ishlimiginini tépip chiqish, andin mesilini hel qilish amalini tépishni nahayiti yaxshi körisiz.  Siz emeliy mesililer, uqum mesililiri, yaki xususiy mesililerni yaxshi körüshingizmu mumkin.  Yaki bolmisa, özingiz burun köp qétim uchratqan, hemde özingizning hel qilalaydighanliqigha toluq ishenchingiz bar bolghan melum bir alahide mesilini izdishingizmu mumkin.  Yaki bir murekkep we özingizge tonushluq bolmighan bir mesilige yoluqqanda, uninggha nahayiti qiziqip kétishingizmu mumkin.  Sizning zadi qandaq mesililerge qiziqidighanliqingizni sizning qalghan talantliringiz we burunqi sergüzeshtiliringiz belgileydu.  Emma shu ish nahayiti éniqki, siz her xil nersilerni eslige keltürüp, ularni qaytidin ishqa qoyushni yaxshi körisiz.  Siz bir mesilining astigha yoshurun’ghan amillarni tépip chiqip, ularni yoqitip, bir nersini eslige keltürgende, bir ajayip güzel tuyghugha ige bolusiz.  Eger siz arilashmighan bolsingiz, bu mashina, bu téxnika, bu adem, yaki bu shirketning ishleshtin toxtaydighanliqini bilisiz.  Siz uni yasidingiz, uni tirildürdingiz, hemde uning hayatiy küchini toluq eslige keltürdingiz.  Sizning öz sözingiz bilen éytqanda, siz uni qoghdap qaldingiz.

Siz her xil mesililerni hel qilidighan, yaki sizning muweppeqiyitingiz her xil nersilerni eslige keltürüsh qabiliyitingizge baghliq bolghan bir xizmet ornini izdeng.  Dorigerlik, meslihetchilik, kompyutér programmilirini yézish, yaki xéridarlar mulazimiti qatarliq xizmetlerni alahide yaxshi körüshingiz mumkin. 

(31) Öz-Özige Kapaletlik Bérish (Self-Assurance)

Öz-özige kapaletlik bérish talanti bilen öz-özige bolghan ishench oxshiship kétidu.  Yürikingizning chongqur qatlimida özingizning artuqchiliqlirigha nisbeten bir xil étiqad bar bolidu.  Özingizning qolidin ish kélidighanliqini bilisiz—Tewekkülchilik qilalaysiz, yéngi qiyin ötkellerge jeng élan qilalaysiz, hemde eng muhimi wezipilerni orunliyalaysiz.  Emma, öz-özige bolghan kapaletlikning menisi öz-özige bolghan ishenchidin chongqurraq bolidu.  Sizde öz-özige kapaletlik bérish talanti bar bolsa, siz öz qabiliyetliringizgila ishinipla qalmay, özingizning höküm chiqirish iqtidarighimu ishinisiz.  Dunyagha nezer tashlighiningizda, özingizning köz-qarashlirining özgiche we birdin-bir ikenlikini bilisiz.  Shundaqla héch kim shey’ilerni siz közetkendek közitelmeydighan bolghachqa,  héch kim siz üchün qarar chiqirip bérelmeydighanliqinimu bilisiz.  Héch kim sizge némini oylashni dep bérelmeydu.  Ular peqet sizge yol körsiteleydu. Peqet teklib béreleydu.  Biraq, yekün chiqirish, qarar élish we ish-heriket élip bérish hoquqi peqet özingizningla qolida bolidu.  Sizning öz hayatingizni qandaq yashash toghrisidiki bu hoquq we eng axirqi mes’uliyetchanliq sizni azraqmu qorqutalmaydu.  Uning eksiche, siz buni bir tebi’iy ehwal, dep oylaysiz.  Ehwalning néme ehwal ikenlikidin qet’iynezer,  siz toghra qararni bilidighandekla qilisiz.  Bu talant sizde her waqit bir xil jezimleshken ish keypiyatini peyda qilip turidu.  Bashqa nurghun kishiler bilen oxshimighan halda, uning qanchilik qayil qilarliq ikenlikidin qet’iynezer, siz bashqa bir ademning gépi bilen tewrep qalmaysiz.  Bu öz-özige kapaletlik bérish talanti jim-jét namayan qilinishimu mumkin, yaki chong awaz bilen namayan qilinishimu mumkin.  Bu sizning qalghan talantliringizgha baghliq.  Biraq, u nahayiti puxta bolidu.  U nurghun oxshimighan bésimlargha berdashliq bérip, sizni özingizning toghra yolida saqlaydu.

Yéngi qurulghan, qaide-tüzümliri téxiche toluq turghuzulup bolalmighan bir shirketni izdeng.  Siz özingizdin köpligen qararlarni chiqirishni telep qilidighan bir xizmet ornida öz rolingizni eng yaxshi jari qilduralaysiz.  Bashqilarni özingizning köz-qarishini qobul qilishqa qayil  qilidighan bir xizmet ornini téping.  Sizning öz-özige kapaletlik bérish talantingizning bashqilarni qayil qilish küchi intayin küchlük bolidu. Bolupmu, eger uninggha qoshulup sizde qomandanliq qilish yaki qozghatquchi talantimu bar bolidiken, téximu shundaq bolidu.  Lidérliq, sétiqchiliq, qanun, yaki yéngi shirket qurush rolliri sizge eng muwapiq kélishi mumkin.

(32) Muhimliq (Significance)

Bashqilarning neziride intayin muhim bir adem bolushni isteysiz.  Eng toghra söz bilen éytqanda, siz étirap qilinishni, awazingizning anglinishini, bashqilardin üstün turushni, we dangliq bolushni oylaysiz.  Bolupmu özingizdiki özgiche artuqchiliqlargha asasen dangliq bolushni  we qedirlinishni isteysiz.  Bir ishenchilik, kespiy alahidilikke ige, we muweppeqiyet qazan’ghan adem qatarida étirap qilinishqa hajetmen bolisiz.  Shuninggha oxshashla, bashqa ishenchilik, kespiy alahidilikke ige, we muweppeqiyet qazan’ghan kishiler bilen arilishishni isteysiz.  Eger ular undaq ademlerdin bolmisa, siz ularni ashundaq ademlerdin bolup chiqishqa righbetlendürisiz.  Yaki ulardin ayrilip, öz yolingizgha mangisiz.  Xizmettimu bashliqingizning hemme ishni özingizning  xahishi boyiche qilishqa yol qoyushini isteysiz.  Sizning ashundaq ehwalgha bolghan teshnaliqingiz intayin küchlük bolup, siz u teshnaliqqa hörmet qilisiz.  Shunglashqa sizning hayatingiz siz teshna bolghan nishan, netije, yaki salahiyetler bilen liq tolghan bolidu.  Sizning fokusingizning yaki merkiziy nishaningizning néme bolushidin qet’iynezer, sizning muhimliq talantingiz sizni dawamliq türde adettiki adem bolushqa emes, alahide adem bolushqa qarap yuqirigha örlitidu. Bu sizni toxtimay yéngi pellige yetküzidighan talanttur.

Wezipe we ish-heriketni özingiz tallaydighan bir xizmet ornini izdeng.  Siz musteqilliq ata qilidighan shert-sharaittin nahayiti yaxshi hozurlinisiz.  Qilghan ishingizni bashqilar köreleydighan bir muhitta ishlarni eng yaxshi qilisiz.  Shunga sizni merkez qilidighan pursetlerni izdeng.  Namsiz ish qilishqa mejburi bolidighan ishlardin özingizni tarting.

(33) Istratégiyilik Bolush (Strategic)

Sizning istratégiyilik bolush talantingiz sizni qalaymiqanchiliqlar ichidin eng yaxshi yolni tépish imkaniyitige ige qilidu.  Bu bir ögetkili bolidighan maharet emes.  U tepekkur qilishning bir bashqiche usuli, we etirapidiki dunyagha bolghan bir yéngiche nezer.  Bu nezer sizni bashqilar peqet murekkepliknila köridighan ishlardiki endizilerni körüsh imkaniyitige ige qilidu.  Shunga siz bir ishqa nisbeten köpligen yéngi snariyilerni oylap chiqalaysiz.  Öz-özingizdin «Eger bu ish yüz bérip qalsa qandaq qilish kérek?» dep sorap, yoshurun ehwallarni bayqiyalaysiz.  Hemde yüz bérish éhtimalliqi bar bolghan tosalghularni aldin we toghra mölcherliyeleysiz.  Her bir yolning ademni nege apiridighanliqini aldin köreliginingiz sizni toghra tallashlargha élip baridu.  Siz ademni héch qandaq bir netijige élip barmaydighan yollardin was kéchisiz.  Utturimu-uttur qarshiliqqa élip baridighan yollardin waz kéchisiz.  Qalaymiqanchiliq tumani ichige élip baridighan yollardin waz kéchisiz.  Siz özingizning yoli—özingizning istratégiyisi—ni tapmighuche, yol tallashni toxtatmaysiz.  Özingizni öz istratégiyiliringiz bilen qorallandurup, algha qarap qedem tashlaysiz.  Tallash we ilgirilesh—mana bu sizning istratégiyilik bolush talantingizning küchidur.

Bashqilargha qarighanda siz her xil tesirlerni jiq éniq köreleysiz.  Mushu iqtidaringizdin paydilinip, özingizning mes’uliyet dairisini tepsiliy pilanlap chiqing.  Sizning kéyinki nuqtigha yétip barghanda néme ish qilish kérekliki heqqide teyyarliqingiz bar bolghandila, andin bir ishning sizni nege élip baridighanliqini bilishingizning qimmiti bar bolidu.  Özingizning bir intayin layaqetlik meslihetchi ikenlikini etirapingizdikilerge bildürüng.  Bashqilar «bu ishqa héch qandaq amal yoq» dégen yekün’ge kélip bolghan bir waqitta, siz ulargha toghra yolni körsitip bérish arqiliq, ularni muweppeqiyetke érishtüreleysiz.

(34) Bashqilarning Qollishigha Érishish (Woo)

Siz yéngi ademler bilen tonushup, ularning sizni yaxshi körüshini qolgha keltürüshni yaxshi körisiz.  Natonush ademler sizni qorqutalmaydu.  Uning eksiche, natonush ademler sizni rohlanduruwétishimu mumkin.  Ular sizni jelb qilidu.  Sizning ularning ismini bilgingiz, ulardin soal sorighingiz, hemde ortaq qiziqarliq témilarni tépip, ular bilen bir parang bashlap, shu arqiliq ular bilen munasiwet ornatqingiz kélidu.  Bezi kishiler paranglishidighan gepler tügep kétermikin, dep ensirep, siz bilen bir parang bashlashtin özini élip qachidu.  Emma siz undaq qilmaysiz.  Sizning  qilidighan gépingiz tügep qalidighan ishlar anche yüz bermeydu, uning eksiche, siz natonush ademler bilen bir parang bashlashni yaxshi körisiz. Buning sewebi, siz jim-jitliqni buzup, bashqilar bilen bir munasiwet bashlash arqiliq bir xil qanaet hés qilisiz.  Ashundaq bir munasiwetni bashlighandin kéyin, siz nahayiti xoshalliq bilen uni axirlashturup, öz yolingizgha mangisiz.  Siz üchün yene uchrishidighan yéngi ademler, qilidighan yéngi ishlar, arilishidighan yéngi kishiler topi bar.  Sizning dunyaringizda natonush adem yoq, peqetla siz téxi körüshüp baqmighan nahayiti köp dostliringizla bar.

Her küni nurghun kishiler bilen uchrishidighan xizmettin birini tallang.  Yerlik teshkilatlargha kiring, her xil jem’iyetlerge seyyare ish qilip béring, hemde siz yashawatqan jaydiki tesir dairisi keng kishiler bilen dost bolung. 

Ottuz-töt türlük tughma talantning chüshendürülishi shuning bilen axirlashti.  Töwende men bu 34 türlük talantni tizip, ulargha qisqiche izahat bérip ötimen.  Siz yuqiridiki mezmunlarni oqup bolghandin kéyin,  peqet töwendiki tizimlikke bir qétim qarash chiqish bilenla bu 34 türlük  talantni ésingizge alalaysiz.

6.     34 Türlük Talant Tizimliki

1. Netije chiqarghuchi: Qilghan ishini muweppeqiyetke érishtürüsh (Achiever)
2. Qozghatquchi: Kishilerni heriketke keltürüsh (Activator)
3. Maslishishchanliq: Yéngi yaki yéngi özgergen ehwallargha maslishish üchün özgirish yaki özgertilish iqtidari (Adaptability)
4. Analitik: Nahayiti küchlük analiz qilish iqtidari  (Analytical)
5. Orunlashturghuchi: Bir xil alahide tertip yaki munasiwette orunlashturush, pilanlash yaki teyyarlash  (Arranger)
6. Étiqad: Melum miqdardiki yadroluq qimmet qarashlirigha ige bolush (Belief)
7. Qomandanliq qilish: Mes’uliyetni öz üstige élishqa mahir bolush (Command)
8. Alaqilishish: Bashqa bir adem yaki bashqa bir adem topi bilen aghzaki we yazma shekilde alaqe yaki munasiwet qilish iqtidari (Communication)
9. Riqabet:  Bashqilarning aldigha ötüp kétish iqtidari (Competition)
10. Baghlinishliq:  Hemme ademler öz-ara baghlan’ghan, dégen qarashqa ige bolush (Connectedness)
11. Birdeklik: Hemme ademlerge birdek-barawer muamile qilish (Consistency)
12. Arqa körünüsh: Bügünni chüshinish üchün, ötmüshke qarash (Context)
13. Mulahize qilish yaki salmaqliq:  Éhtiyatchanliq we segeklik, kishilerge anche sir bermeslik (Deliberative)
14. Tereqqiy qildurghuchi: Bashqilardiki yoshurun küchlerni bayqap, ularni muweppeqiyetlik qilishqa tirishish (Developer)
15. Intizamchanliq: Pilanliq we tüzümlik ish élip bérish, ishlarni nahayiti yuqiri derijidiki toghurluq bilen qilish (Discipline)
16. Ortaqliq: Etirapidiki kishilerning rohiy halitini toghra bayqap, chüshenche we héssiyat jehette ular bilen ortaqlishish (Empathy)
17. Zéhnini merkezleshtürüsh—Fokus: Özi üchün nishan turghuzup, uni özi üchün kompas qilish (Focus)
18. Xiyalchan: Kelgüsidiki ishlarni mölcherlesh we perez qilishqa qadir kélish (Futuristic)
19. Qoshulush: Tuyghu we pikirde bashqilar bilen birdek bolush yaki bashqilargha qoshulush (Harmony)
20. Idiyexumar: Her xil idiyilerge mestane bolush  (Ideation)
21. Ichige alghuchi:  Imkaniyetning bériche köprek kishilerni öz ichige élish (Includer)
22. Xasliqni saqlap qélish: Ademning özgiche süpetlirige heyran qélish, kishiler otturisidiki perqlerge ehmiyet bérish (Individualization)
23. Kirgüzüsh:  Her xil uchur we nersilerni yighip, kéyin ishlitish üchün saqlap qoyush (Input)
24. Eqliy paaliyetchanliq:  Tepekkur we bashqa rohiy paaliyetlerni yaxshi körüsh (Intellection)
25. Ögen’güchi: Yéngi bilimlerni öginishni intayin yaxshi körüsh (Learner)
26. Eng yuqiri chekke yetküzgüchi:  Her bir ishta eng yuqiri pellige chiqish, ish ünümi yaki netijini imkaniyetning bériche eng yuqiri chékigiche östürüsh yaki chongaytish (Maximizer)
27. Ijabiyliq:  Hemme ademning yaxshi teripini, her bir ishning ijabiy teripini körüsh (Positivity)
28. Munasiwetleshküchi:  Imkanqeder köprek ademler bilen tonushush we arlishishni yaxshi körüsh  (Relator)
29. Mes’uliyetchanliq:  Öz ishigha bashtin-axir ige bolush  (Responsibility)
30. Eslige keltürgüchi : Mesile hel qilishni yaxshi körüsh (Restorative)
31. Öz-özige kapaletlik bérish: Öz artuqchiliqlirigha nisbeten chongqur étiqad we ishenchke ige bolush  (Self-Assurance)
32. Muhimliq:  Étirap qilin’ghan muhim adem we dangliq adem bolushni istesh (Significance)
33. Istratégiyilik bolush:  Istratégiyilerge bay bolush, qalaymiqanchiliqlar ichidin eng yaxshi yolni tépish iqtidarigha ige bolush (Strategic)
34. Bashqilarning qollishigha érishish:  Yéngi ademler bilen tonushup, ularning özini yaxshi körüshini qolgha keltürüsh (Woo)

7.     Axirqi Söz

Hemme adem muweppeqiyetlik bolushni oylaydu.  Melum bir ishta muweppeqiyetlik bolushni özingizning ghayisi qilip tallash anche qiyin emes.  Bu yerde diqqet qilishqa tégishlik nerse «Ghaye tikleshning 10 ölchimi» bolup, men u 10 ölchemni bir ayrim maqalide mexsus chüshendürdüm.  Lékin, ashu ishta muweppeqiyetlik bolush, yaki ashu ghayini emelge ashurush üchün qandaq ishlarni qilish, qedemni qandaq élish, qaysi shertlerni hazirlash kéreklikini aydinglashturuwélish anche asan ish emes.  Bolupmu hazir ottura yaki aliy mektepte oquwatqan yashlar üchün téximu shundaq.  Men 2007-yilidin burun muweppeqiyetshunasliq heqqidiki ilmiy tetqiqat netijilirini bayan qilidighan birer kitab yaki ilmiy maqalilerni oqup baqmighan idim. Shundaq bolsimu, buningdin texminen 29 yil burun, yeni 1982-yili Shinjang Uniwérsitétida oquwatqan mezgilde, özemning shu waqittin burunqi sergüzeshtilirimge asasen, muweppeqiyetning mundaq bir tenglimisini tüzüp chiqqan idim:

Muweppeqiyet = talant + tirishchanliq + purset   
     

2007-yili yazghan «Muweppeqiyetning yéngi tenglimisi» dégen maqalide,  men yuqiridiki muweppeqiyet tenglimisining 2-nusxisini otturigha qoydum:

Muweppeqiyet = (purset + teley) x (iqtidar + tirishchanliq) + talant + yüksek qiziqish

Bu yerdiki «x» köpeytish belgisidur.  U maqalini torda élan qilghandin kéyin, bezi oqurmenler mendin u tenglimini tüzüp chiqishqa néme türtke bolghanliqini soridi.  Men ulargha mundaq dep jawab berdim:

Neqil:

Men 1976-yilidin 78-yilighiche yézida qayta terbiye éliwatqanda, héch qandaq qimmiti yoq bir adem idim.  Künige 10 saet etirapida ishligen bolsammu, manga bir pungmu pul bermeytti.  Méning ishlishim peqet her küni qosiqimni toyghuzup, shu arqiliq hayatimni saqlap qélish üchün, shundaqla ikki yildin kéyin bir ishchi yaki xizmetchilik xizmitige érishish üchün idi.  U chaghda birer janning anche qimmiti yoq idi.  Eger men özem chéniqiwatqan Konasheher  (hazirqi Onsu) nahiyisi bilen Aqsu shehiri otturisidiki 10 kilométir yolni piyade bésish jeryanida birer weqege uchrap ölüp qalghan bolsam, öz ata-anam we tughqanlirim méni izdigendin bashqa, yol boyida yatqan méning ölükümni körgen kishiler méning kim ikenlikimge perwamu qilip qoymaytti.  Méning kim ikenlikim, néme sewebtin ölüp ketkenlikim birer gézit xewirigimu yarimaytti.

1978-yili 1-ayda Shinjang Uniwérsitétigha oqushqa kirgendin kéyin, men özüm üchün mundaq ikki prinsip tüzdüm.  Birinchi, ötülgen derslerni eng yuqiri derijide yaxshi öginish.  Ikkinchi, manga bérilgen qoshumche wezipilerni eng yuqiri derijide yaxshi ishlesh.  Mushundaq qilip ikki yil ötkendin kéyin, men özüm burunqidin anche özgirip ketmigen bolsammu, méning qimmitim pütünley özgerdi.  Men arqa-arqidin Shinjang Uniwérsitéti oqughuchilar uyushmisining reisi, Shinjang Uniwérsitéti ittipaq komitétining daimiy hey’iti, Aptonom Rayonluq Yashlar Birleshmisining muawin reisi, Aptonom Rayonluq oqughuchilar birleshmisining reisi, we memliketlik oqughuchilar birleshmisining muawin reisi qatarliq wezipilerge teyinlendim.  Béyjingge ayropilan bilen yighingha baridighan boldum.  Shinjang Uniwérsitéti géziti, Shinjang géziti, Ürümchi kechlik géziti, Shinjang radi’o istansisi, Shinjang Yashlar jornili we Junggo Xelq géziti qatarliq teshwiqat apparatlirida keng teshwiq qilindim.  Bu teshwiqlerde éytilghan nersiler ras idi. Asasen méning qandaq qilip oqushta ela kétiwatqanliqim, qandaq qilip özlikimdin In’gliz tili öginiwatqanliqim, hem qandaq qilip oqughuchilar xizmitini yaxshi ishlewatqanliqim toghrisida idi.  Shuning bilen pütün jem’iyet, bolupmu Shinjang Uniwérsitétidiki Uyghur oqutquchi-oqughuchilar, manga yüksek derijide hörmet qildi. Méni intayin qedirlidi.  Men turiwatqan yataq mektep oqughuchilar uyushmisining ishxanisi bolup,  u ishxana bir oqush binasining ichide idi.  Men bezide hajetxanigha barsam, méning kéliwatqinimni körgen bezi Uyghur oqughuchilar méning téxi xéli yiraqta ikenlikimge qarimay, hajetxanigha kirmey, méni aldida kirsun, dep saqlap turatti.  Men ularning bundaq qilip kétishini qilchimu yaqturmayttim.  Ularning bundaq qilishini men peqet ularning manga körsetken hörmiti, méni qedirlishi, dep chüshinettim.  Dawamliq hayajan we xoshalliq ichide ötettim. Turup-turup közümdin hayajanlinish yashliri chiqip turatti.

Shuning bilen oylinishqa bashlidim: Bu néme üchün?  Aldinqi ikki yil ichide Erkin Sidiqtin ibaret bir adem bolush süpitim bilen mende héch qanche özgirish bolmidi.  Lékin méning qedri-qimmitimde ghayet zor özgirish bulup ketti. Bu nime üchün?  Burunqi men bilen sélishturghanda, hazirning némisi oxshimaydu?

Mana ashu soalgha jawab tépish jeryanida, «Muweppeqiyet = talant + tirishchanliq + purset», dégen tenglimini tüzüp chiqqan idim. (Neqil tügidi)

 2007-yilidin kéyin muweppeqiyet , nishan we ghayini ré’alliqqa aylandurush heqqide bir qanche parche dangliq kitablarni oqudum, hemde ularni maqale qilip yézip, Uyghur oqurmenlerge tonushturdum.  Men igiligen yéngi bilimler asasida yuqiridiki ikki tenglimini qayta tekshürginimde, ularning xéle yuqiri ilmiy asasqa ige ikenlikini hés qilimen.  Ikkinchi tenglimidiki «teley» ni köpligen muweppeqiyetshunasliq mutexessisliri anche étirap qilip ketmeydiken.  Lékin, Amérikidiki her xil mukapatlash murasimlirida mukapat élish üchün sehnige chiqip, söz qilghanlarning mutleq köp qismining «Men bashqilargha qarighanda teleylik» déginini anglap turuwatimen.  Mezkur maqalida «talant, iqtidar, yüksek qizghinliq yaki qiziqish» dégen uqumlar üstidimu belgilik derijide toxtaldim.  Méning yuqiridiki muweppeqiyet tenglimilirini tüzüp chiqishimdiki seweb, sizge ashu tenglime boyiche ish körüshni teshebbus qilish üchün emes.  Peqet sizge, we muweppeqiyetlik bolushni oylaydighan bashqa barliq yashlargha qaysi shertlerni hazirlash kéreklikini teklib sheklide bildürüp qoyush üchündur.  Roshenki, bu tenglimilerde otturigha qoyulghan shertler hergizmu mutleq emes.  Lékin, omumlashturup éytqanda, muweppeqiyetlik bolghan xéle köp kishilerni muweppeqiyetlik qilghan amillarni ashu ikki tenglimide körsitilgen amillargha yighinchaqlash mumkin.  Uni mezkur maqalida tonushturulghan, «Artuqchiliqlarni tapquchi» dégen kitabtiki ilmiy qarashlardinmu toluq körüwalghili bolidu.

Méning qisqiche terjimalimni oqup baqqan oqurmenlerning xewiride bolghinidek, men hazirghiche intayin köp issiq-soghuqluqni öz béshimdin ötküzüp baqtim.  Bir kembeghel bala, déhqan, ishchi, oqughuchilar kadéri, aliy mektep oqutquchisi, tetqiqatchi, injinir we mutexessis qatarliq nurghun rollarni élip baqtim. Shundaq bolghachqa,  bu qétim men üchün «Artuqchiliqlarni tapquchi» dégen kitabni oqup chüshinish, hemde 34 türlük talantni özümge baghlap, mende ulardin qaysiliri bar, qaysiliri yoq ikenlikini bayqiwélish anche teske toxtimidi.  Lékin, eger siz ottura yaki aliy mektepte oquwatqan bir oqughuchi bolsingiz, mezkur maqalini bir qétim oqush bilenla özingizdiki talantlarni toluq we toghra bayqiwélishingiz anche asan’gha toxtimasliqi mumkin.  Siz üchün özingizni bir mezgil küzitish, tekshürüsh we tehlil qilishqa toghra kélishi mumkin.  Shunglashqa eger siz bir qisqa waqit ichide özingiz üchün birer kesip talliyalmisingiz hergizmu özingizni eqilsiz chaghlimang.  Amérikidiki aliy mektepler mana mushundaq ehwalni közde tutup, yéngi qobul qilin’ghan oqughuchilargha «Öz kespini jakarlimighan oqughuchi» dégen bir katégoriyisini chiqarghan.  Yeni, siz peqet mektepnila tallap, kesipni békitmey turupla bir aliy mektepke kireleysiz.  Mektepke kirip, deslepki 2 yil omumiy derslerni oqush jeryanida siz oxshimighan kesiplerning derslirini anglap béqip, özingizning  némige qiziqidighanliqingiz, we özingizde qandaq talantlarning barliqini  bayqaysiz.  Andin deslepki 2 yilliq oqushning axirida özingizge bir kesipni tallap, aliy mekteptiki qalghan ikki yil waqitta ashu kesipte oquysiz.  Gerche mushundaq bir jeryanni tallaydighanlar aliy mektepke yéngidin kirgen oqughuchilarning peqet texminen 10-20 pirsentini teshkil qilsimu (bu méning shexsiy perizi), Amérikidiki yashlar üchün mana ashundaq bir tallash mewjut.  Uyghur diyaridiki Uyghur oqughuchilar üchün bundaq tallash pursetliri yoq.  Shundaq bolsimu men yuqiriqi ehwallarni bu yerde tilgha élip ötüshni muwapiq kördum.  Yeni, tereqqiy qilghan ellerdiki yashlar üchünmu özining qiziqishi bilen özidiki talantlarni bayqash üchün melum jeryan kétidu. 

Siz muweppeqiyetlik bolush üchün, özingizning tughma talantlirigha toghrilap, özingiz qiziqidighan bir kesipni tallishingiz kérek.  Melum miqdardiki kirimge ériship, jéningizni béqip yashishingiz, yaki bolmisa bay bolishingiz üchün pul tapqili bolidighan bir kesipni tallishingiz kérek.  Öz millitingizge töhpe qoshup, shu arqiliq ömringizni menilik ötküzüsh üchün bir qimmiti bar kesipni tallishingiz kérek.  Bir qimmiti bar kesipni tallashta sizning étiqad talantingizning roli bek chong bolup, hazir Uyghurlar bu talantqa intayin qattiq éhtiyajliq.  Bulardin bashqa, men eskertip qoyushni muwapiq körgen yene bir ish shuki, muweppeqiyetlik bolush bilen bexitlik bolush bir ish emes.  Biz Amérikida kesipte nahayiti muweppeqiyetlik bolghan, emma turmushta weyran bolup, azraqmu bexitlik bolalmighan kino artisliri we naxshichilarning hékayilirini dawamliq anglap turimiz.  Shunglashqa ata-anilar perzentining muweppeqiyetlik bolishini közlep, uninggha birer kesipni teklib qilghan yaki mejburlighan waqtida, «balam mushu kesip bilen özini bexitlik hés qilalarmu?» dégen soalnimu sorap qoyghini yaxshi.  Men Uyghur yashlirining yuqiridiki kesipke ait her xil munasiwetlerni toghra bir terep qilishida mezkur maqalining belgilik yardimi bolushini nahayitimu ümid qilimen.

Bu yazmida tilgha élin'ghan eserlerning tor adrésliri:

Muweppeqiyetning Yéngi Tenglimisi:   

http://www.meripet.com/Sohbet1/Erkinb3.htm

Ömürluk Kesipni Qandaq Tallash Kérek:

http://www.meripet.com/Sohbet1/Erkinb4.htm

Nishan Tikleshte Bilishke Tégishlik Ishlar:  

http://www.meripet.com/Sohbet1/2010a1_Goal.htm

Ghaye Tikleshning 10 Ölchimi:

http://www.meripet.com/Sohbet1/20100925_Ghaye.htm

Ghayini Ré'alliqqa Aylandurushning Sirliq Qanuniyiti : 

http://www.meripet.com/Sohbet1/20101018_Qanuniyet1.htm

Bu maqale 2011-yili 12-ayning 24-küni tamamlandi.

Aptorning élxet adrési: erkinsidiq @ gmail.com

Aptorning torbet adresi: http://www.meripet.com

Bu maqalini héch kimdin ruxset sorimay, menbesini  «http://www.meripet.com/Sohbet/»  dep eskertken halda bashqa her qandaq tor betliride élan qilsingiz boliwéridu.

© Copyright 2004 Uyghur Meripet  Torbéti 

Wheelchair