Meripet: Chet Elde Chiqish Tesirati

Chet'elde Oqush Üchün Mangghan Yollirim

Teyyarlighuchi: xjdxwhx
Esli menbesi: http://www.bilik.cn/?dp-bbsthread-19926.html
Yene bir menbesi: http://anatil.blogbus.com/logs/30523862.html

Bu yazmini esli xéli baldur yézishni oyliship qoyghan, lékin waqit chiqirip bolalmay yazmighan édim. Bügün "bürküt" ependining "sizmu emdi ilimingizning zakitini bersingiz bolatti" dégen inkasi tesir qilghanliqi üchün, bügün her qandaq ögünüsh bolsa qoyup torup, bu yazmini yéziwitishni qarar qildim. Chet'elge chiqip oquymen dep mushu yolda ikki yilgha yéqin méngiptimen, chet'elge chiqqilmu ikki ay bolup qaptu. Mushu ikki yil jeryanida bashtin kechürgenlirim we his qilghanlirimni qisqa bolsimu yézip qoymisam tolimu "béxilliq" bolup qalghudek. Xuddi es'et muellim dégendek "buningda her bir uyghurning heqqi bar" idi. Qoruq gepni qoyup, emdi men mangghan qedem basquchlar bilen mushu jeryanda his qilghanlirimni sözlep ötey. Chet'elde oquymen dégenlerge azdur-köptur yardimi bolup qalsa ejep emes.

1. Kesip (tetqiqat yönilishi), dölet we mektep tallash (2006-yili 8-ay)

Chet'elde oqumaqchi bolghan kespimiz adette alliborun belgilinip bolghan bolidu. Chünki biz toluq kors yaki magistirliqta néme ögen'gen bolsaq shuninggha yéqin kesip tallaymiz. Bu yerde démekchi bolghinim asasliqi tetqiqat yönlishi, bu bezide bizning kéyinki oqush mukapat puligha érishish yaki érishelmeslikimizni belgilep qoyidu. Tetqiqat yönilishini tallighanda méningche "mawu kesipke men qiziqimen, shunga tallidim" dep tallap qoysaqla bolmaydu. Tallighan tetqiqat yönilishimizde chet'elde oqush mukapat puli köpmu-azmu buni oylishishimiz kérek. Chet'elde oqush mukapat puli köp dégenlik adette bu témining xeliq'arada qizziq noqtilarning biri ikenlikini bildüridu. Bundaq tetqiqat yönilishini tallighanda haman bir yerdin oqush mukapat puli alghili bolidu.(méning kesipim ijtimaiy pen bolghachqa, bezi söz-jümliler teb'iy pen kesiplirige del mas kelmesliki mumkin. Toghra chüshünersiler). Yene birsi men borun mushuninggha ait birer ish qilghanmu dégennimu oylishishimiz kérek. Bolupmu dokturluq oquydighan'gha téximu shundaq. Junggoda adette bu bek halqiliq rol oynap ketmeydu, lékin chet'elge iltimas qilghanda bu nahayiti muhim rol oynaydu. Siz melum sahedin héich ishni qilmay torup, men mushu sahede dokturluq oquymen désingiz, adette qobul qilinish nisbitingiz nahayiti töwen bolidu.

Hemmimizge ayan dölet tallighanda amal bar maaripi tereqqiy qilghan döletni tallayimiz. Chet'el bolsila bolidu dep oqutush süpiti jonggughimu yetmeydighan döletke chiqqandin chiqmayla qoyghan yaxshi. Uningdin qalsa özimiz oqumaqchi bolghan kesip qaysi dölette yaxshi bunimu oylishishimiz kérek. Bezi anche tilgha élinip ketmeydighan döletlerningmu bezi kesipliri dunyagha dangliq bolup qélishi mumkin. Adette amérika, en'giliye qatarliq döletlerning köp qisim mekteplirining(hemmisiningla emes) oqutush süpitining yaxshiliqi, kesiplerde dunyada aldinqi qatarda turidighanliqini hemmimiz bilimiz. Shunga aldi bilen bu döletlerni oylishishimiz teb'iy. Lékin mushu waqitta eng yaxshisi mushu döletler bilenla cheklinip qalmighinimiz yaxshi. Bolupmu ijtimaiy pen kespide oqumaqchi bolghanlar téxmu shundaq. Chünki bu döletlerde oqush puli élinidu, turmush pulimu bar. Ijtimaiy pen kesiplirige birilidighan oqush mukapat pulliri köp emes. Shunga méning tewsiye qilidighinim dölet tallighanda shimaliy yawropadiki shiwitsiye, finlandiye, norwigiye, daniye qatarliq döletler we gollandiyenimu oyliship béqish kérek. Chünki bu döletlerde magistirliq bilen dokturluqni pütünley in'giliz tilida oqughili bolidu. Bu döletlerde oqush puli élinmaydu, nawada oqush mukapat puli élip qalsingiz turmushingizgha kengri yétidu, alalmay qalsingiz, bir tereptin oqup bir tereptin ishlisingizmu qosaqni béqip kiteleysiz. Gérmaniye, firansiye, italiye dégendek döletlerdiki ehwalni méning bilishimche ularmu oqush puli almaydu, lékin peqet én'giliz tili bilenla oqushqa bolmaydu, choqum ularning tilini bilishingiz kérek. Shunga bir nechche dölettiki mektepni pilanlap qoyghanning ziyini yoq.

Mektep tallighanda choqum yaxshi mektepni tallash kérek. "mawu mektep bek dangliq, qobul qilinalmay qalarmenmu" dep oylimasliq kérek. Chünki dangliq mekteplerge qobul qilinalisingiz oqush sharaitining yaxshiliqidin bashqa oqush mukapat puligha érishishingizmu asanlishidu. Mektep qanche dangliq bolghansiri uning oqush mukapat pulining türliri köp bolidu. U mekteptiki piroffisorlarning qolida köp pul bolidu.

2- oqutquchi bilen alaqe ornitish (2006-yili 8-9-ay)

Birinchi qedemdiki dölet, mektep, kesip dégenler muqim bolghandin kéyin oqutquchigha xet yézip ehwal igelleymiz. Yeni mushu oqutquchining mushu tetqiqat yönilishige adem alghusi barmu? Dégendek mezmunlar. Adette buninggha bek köp gep qilish ketmeydu. Özimizning oqush oyimizning barliqini bildürsekla bolidu. Nawada qarshi terep oqush jeryanidiki xirajet mesilisi qatarliq bashqa mezmunlar toghrisida sözlishishni xalisa téximu yaxshi. Tunji xetni qandaq yézish toghrisida erkin sidiq ependimning "meripet" torida sözlen'gen. Shuningdin paydilansingiz bolidu. Menmu mushu toghrisida bir yazma yollighan bunimu körüp béqing.
http://anatil.blogbus.com/logs/30523659.html

3- til imtihani bérish (2006-yili 11-ay)

Elwette til imtihanining teyyarliqini kem digende üch ay borun bashlimisaq bolmaydu. Méning his qilishimche men imtihanni sel kéchikip bérip qoyghan. Eng yaxshi imtihan bérish mezgili 6-7-aylar bolsa kérek. Chünki bundaq bolghanda siz kéyinki ikki yilliq qobul qilishning her ikkilisige iltimas qilalaysiz, nawada tünji yili qobul qilinalmay qalsingiz, ikkinchi yili tejribe-sawaqlarni yekünlep yene bir iltimas qilsingiz bolidu. Men imtihanni birip bolup netije chiqqanda bir qisim mekteplerning iltimas waqti ötüp kitip boptiken. Til imtihanining qaysini bérish mesilisimu eyni waqitta méni köp oylandurghan mesililerning biri édi. Chünki bir qisim mekteplerge TOEFL yakiIELTS ning qaysisining netijisi bolsila boliwiridu. Buniing qaysisini bérishni öz ehwalingizgha qarap özingiz orunlashturung. Nawada qolingiz chaqqan, inkasingiz ittik, sözlerni köp bilmisingizmu janliq ishliteleydighan bolsingiz, sözleshte yaxshiraq bolsingiz IELTS bersingiz yaxshiraq bolushi mumkin. Nawada sözlükni köp bilsingiz, oqushta yaxshi bolsingiz TOEFL bersingiz yaxshiraq bolushi mumkin. Bu toghrisidimu men bir nechche yazma yollighan, körüp béqing.

Tofu toghrisida: http://anatil.blogbus.com/logs/30523088.html
yasi toghrisida: http://anatil.blogbus.com/logs/30523102.html

Ikkisining perqi toghrisida: http://anatil.blogbus.com/logs/30523360.html

4- iltimas qilish (2006-yili 12-ay)

Iltimas qilishta aldi bilen iltimas qilmaqchi bolghan mektep, fakultit, oqutquchigha dair uchurlarni köprek igelleng. Chünki tetqiqat pilani yazghanda, oqush mukapat puligha iltimas qilghanda, néme üchün mushu döletni, mushu mektepni, mushu oqutquchini tallighanliqingizni yézishqa toghra kélidu. Mushu nersilerni yaxshiraq sherhiliyelisingiz, jümlidin mushularni layiqida, yalghanni arilashturup qoymay maxtiyalisingiz sizning qobul qilinish, oqush mukapat puligha érishish nisbitingiz yoqiri bolidu. Iltimas jediwilini estayidil toshturung, bu jehettiki kichikkine sewenlik sizning meghlup bolushingizgha sewebchi bolup qélishi mumkin. Ular dégen telepning birersini orunliyalmighan bolsingiz, iltimas qilmayla qoyung. Nawada " men kesipte yaxshi bolghantikin, in'giliz tilida netijem azraq töwen bolsimu qobul qilinip qalarmen" yaki"chet'el tili netijem yoqiri bolghandin kéyin élan qilghan maqalem az bolsimu qobul qilinip qalarmen" dep oylisingiz qattiq xatalashqan bolisiz, chünki chet'ellikler haman"birni bir deydu".

Bu jeryandiki yene bir mohim mesile-chet'eldiki uyghurlardin yaxshi paydilining!

Chünki chet'eldiki her qandaq bir uyghur sizning chet'elge oqushqa chiqishingizni qollaydu. Uning üstige siz oqumaqchi bolghan sahede choqum borun oqup püttürgen dokturlar bar. Ular sizning téma tallash, tetqiqat pilani yézish ishingzigha yardem béreleydu. Méning démekchi bolghinim, kesip jehettiki her qandaq ishni chet'elde toruwatqan yaki oquwatqan, mushu sahening eng yéngi ehwallirini bilidighan ademlerge meslihet séling. Lékin ulargha tayiniwalmang. Yézip teyyar qilghan tetqiqat pilaningizni ewetisingiz, ular choqum yaxshi pikirlerni biridu. Iltimasni aldirap-saldirap yolliwetmeng. Choqum mushu sahening mutexessidin birige körsiting.

5. Ikkinchi qétimliq iltimas qilish basquchi (2007-yili 7-ay)

Bu basquchni amal bar mangmang!!!!! Emdi méning néme üchün 6-7-aylarda imtihan béring déginimni chüshen'gensiz. Men tunji yili imtihanni kéchikip berdim. Peqet birla mektepke iltimas qildim. Chünki oqutquchi méni zadi qobul qiliwitidighandek, oqush mukapat puli choqum béridighandek pozitsiyede édi. Qobul qilishnighu qobul qildi, lékin oqush mukapat puli bérelmidi. Mana mushundaq waqitta ümütsizlenmey, bashqa yolgha méngip ketmey, haman chiqimen'ghu dégen ümüdte turung.nawada sizmu mushu yolgha méngip qalsingiz, bu jeryanda eng muhimi tejribe-sawaqlarni yekünleng.

Köp mekteplerning uchurini igelleng, köp oqush mukapat pulining uchurini égelleng.

6. Oqush mukapat puligha iltimas qilish basquchi.(2007-yili 11-ay)

Bu waqitta sizmu xéli tejribilik bolup qalisiz. Mektepning, fakultitning oqush mukapat puligha ait tor betlirini körüng. Siz chiqmaqchi bolghan döletning oqush mukapat puligha ait uchurlirini körüng. Adette dölet teripidinmu oqush mukapat puli bérilidu. Siz oqumaqchi bolghan oqutquchidin meslihet sorang. Chünki ular bu jehettiki uchurlarni köprek bilidu. Siz bilen kespi oxshash chet'eldiki uyghurlardin meslihet sorang, ularmu bu jehettiki uchurlarni bilidu. Adette her qandaq bir kesipning bir nechche xet-alaqe goruppisi bolidu. Sizmu mushundaq goruppilargha eza bolup qoyung. Adette mushundaq xet-alaqe goruppilirighimu oqush mukapat puli toghriliq uchurlar kélidu. Qisqisi mushu mezgilde "tor qurti"gha aylinip, pul bar yerning hemmisige duqurup béqing.

7. Passport bilen wéza bijirish (2008-yili 3-ay 5-ay)

Oqush mukapat puligha érishelidingizmu, qalghan ishlar teske toxtimaydu. Bu toghrisida töwendiki yazmilarni körüp béqing.

Ürümchide pasport béjirish: http://anatil.blogbus.com/logs/30523633.html

Wéza bijirish tesiratliri: http://anatil.blogbus.com/logs/30523648.html

8. Seperge chiqish (2008-yili 8-ay)

Xulase:

Chet'elge chiqishtiki eng muhim taktika :
1. Puxta teyyarliq qilish (kesip bilen tilni puxta igellesh)
2.tordin ünümlük paydilinish (keng dairilik uchur égellesh)
3.uyghur qérindashlarning yardimidin paydilinish

(Desliwide xéli ishtiyaq bilen yéziwatattim. Axirigha kelgende hérip qaldimmu, diqqitim chéchilip néme yézishni bilelmey qaldim, uning üstige ashu waqitlarda kallamgha kelgen jiq nersilerni untup qaptimen. Qarighanda kündilik xatire yézip turush kérekken. Ésimge kelgenlirini kéyinche yene toluqlap qoyarmen.)