Marsni Orbitlighuchi (Mars Reconnaissance Orbiter) Bügün Mars Orbitisigha Kiridu

Bügün, yeni 2006-Yili 10-Mart küni, Kalifornia waqti chüshtin kéyin 1:20 de In?glizche ?Mars Reconnaissance Orbiter ? dep atilidighan, Uyghurche menisi ?Marsni Inchikilep Tekshürüp Orbitlighuchi? digen?ge yéqin kélidighan bir alem ushquri Mars orbitisigha kiridu. Bu Marsni Orbitlighuchi 2005-yili 12-Awghust küni Amérikining Florida shitatidin alem boshlighigha chiqirilghan bolup, u Marsqa yétip bérish üchün texminen 480 milyun kilométir seperni basti.

Marsni Orbitlighuchi bügün Mars orbitisigha kirgende Marsni bir nahayiti chong éliptika shekillik orbitida aylinishqa bashlaydu. Marsni bir aylinip chiqish üchün deslepte 35 saet waqit kétidu. Uningdin kéyin JPL diki mutexessisler bu Marsni Orbitlighuchini nahayiti inchikilik bilen bashqurup, Marstiki atmosfraning sürkilish küchidin paydilinip, uni tedriji astilitip, 6 ay waqittin kéyin, uni Marsqa intayin yéqin bolghan, Marsni bir aylinip chiqish üchüun peqet 2 saet waqit kétidighan bir chembireksiman orbitqa kirgüzidu.

Bu Marsni Orbitlighuchining üstide 6 parche aparat bar bolup, ular Marsning yer asti qewetidin tartip Mars atmosfresining üstinki qewitigiche bolghan hemme jaylarni tekshürüshke ishlitilidu. Uning üstidiki alem téléskopi Marsning üstidiki bir kichik üstelning chong-kichikligidiki tashni periq ételeydu. Alimlar bu aparatlar bilen Marsning yüzini inchikilep tekshürüp, Marstiki suning ehwalini eniqlap chiqip, shu arqiliq Marsning üstide burun hayatliq bolup baqqanmu-yoq, digenni éniqlap chiqidu.

Bu Marsni Orbitlighuchi Marsni özi biwaste tekshürüpla qalmastin, hazir Marsni tekshüriwatqan we kelgüside Marsqa chiqirilidighan bashqa alem ushqurlirining yer sharigha uchur mangdurup bérish xizmitigimu yardemlishidu. Burun qoyup bérilgen, hazir Marsni tekshüriwatqan alem ushqurliridin töwendikiler bar:

Marsni Omumyuzluk Tekshürgüchi (Mars Global Surveyor), 1997-yili Marsqa barghan.
Mars Seperchisi (Mars Odyssey), 2001-yili Marsqa yétip barghan.
Mars Téz-Sür?etlik Ushquri (Mars Express), 2003-yili Marsqa yétip barghan.
Hislet bilen Purset (Spirit and Opportunity), ular Marsqa 2004-yili qonghan.

Kelgüside Marsqa chiqirilidighan ushqurilardin mundaqliri bar:

Finiks Marsni Inchikilep Tekshürgüchi (Phoenix Mars Scout), Marsqa 2008-yili chiqirilidu.

Mars Ilmiy Tejribixanisi (Mars Science Laboratory), Marsqa 2009-yili chiqirilidu.

Bu qetimqi Marsni Orbitlighuchini NASA üchün JPL yasap bergen bulup, NASA üchün yene JPL bashqurup béridu.

Menbesi: http://www.planetary.org/news/2006/0224_Mars_Reconnaissance_Orbiter_Approaches.html


Erkin Sidiq

2006-Yili 10-Mart





1-Resim: Marsni Orbitlighuchi Marsqa yétip bérish aldida. Bir artisning sizghan resimi bolup, uni NASA bilen JPL teyyarlighan.