Spitzer
Alem Téléskopi Yéngi Yultuzdin Yene
Birni Bayqidi
Erkin Sidiq
2005-Yili 8-Noyabir
JPL bashquriwatqan Spitzer Alem
Téléskopi (Sptizer Space
Telescope) aldinqi Öktebir éyida yéngidin
shekilliniwatqan gigant yultuzdin
yene birni bayqidi (towendiki 1-resimni körung). Bu yultuz
hazirche téxi
chang-tozang, gaz we bowaq yultuzlardin terkip tapqan bir bulut bolup,
Galaktika tekshiligining üstigila jaylashqan. Uning yer shari
bilen bolghan arlighi
10,000 nur yili kélidu. Uning körinishi In?glizche ?Black
Widow? dep
atilidighan qara bö ge oxshap qalghan bolghachqa (towendiki
2-resimni körung),
u In?glizche ?Black Widow Nebula? dep atalghan.
Bu yultuzni körinidighan nur dairiside
ishleydighan téléskop
bilen körgili bolmaydighan bolup, töwendiki resim Spitzerning
infra qizil
nurluq kamera (In?glizche ?Infrared Array Camera? dep atilidu)
teleskopi
arqiliq tartilghan. Körinidighan nurning dolqun uzunlighi 0.4
mikrondin 0.7
mikronghiche bolup, 1 metir = 1 milyon mikron. Spitzer ning bu resimni
tartqan
kamerasi 3.6 mikrondin 4.5 mikron ariliqtiki dolqun uzunlighida
ishleydu.
Ayrim-ayrim yultuzlar gaz bilen chang-tozangning
malékular
bulutini shekillendürgende, ular intayin küchlük
radiyatsiye (In?glizche
?radiation?) bilen nahayiti küchlük zeretchiler borinini
peyda qilidu. Bu
radiyatsiye bilen zeretche borini chang-tozangni siritqa qaritip
püwlep, bir
ichi kawak qurulmini shekillendüridu. Töwendiki 1-resimde
körungéni
1-Resim: Yéngidin shekilliniwatqan ?qara
bö? yultizi.
2-Resim: Qara
bö ning fotosi.
3-Resim: Spitzer Alem Teleskopining süriti.
Menbeler:
1. www.NewScientist.com
2. www.universetoday.com
3.
http://www.google.com/search?hl=en&q=Black+Widow+&btnG=Google+Search
4. http://www.spitzer.caltech.edu/about/index.shtml
Yéqinda, Spitzer
Alem Téléskopi tartqan, yéngidin
shekilliwatqan yene bir yultuzning resimi élan qilindi
(towendiki 1-Resim). Bu
yultuz Saman Yolining In'glizche "constellation Perseus" dep atalghan
yérige jaylashqan bolup, Yer Shari bilen bolghan arlighi 1000
nur yili kélidu.
Uninggha "NGC 1333" digen isim bérildi.
1-Resim: Spitzer Alem Téléskopi
tartqan, "NGC
1333" dep atalghan yéngidin shekilliniwatqan yultuzning resimi.
Erkin Sidiq
2005-Yili 21-Noyabir