Ümid we Chaqiriq

Arimizda nurghun dostlar xelqimizning dunyagha tonulishini arzu qilidu,bu heqte xam xiyallarni qilishidu,menmu toluq ottura mekteptiki chéghimda we ali mektepke yéngi chiqqan yillarda bizni putun dunya tonuydu dep shek-shubhisiz ishen gen we dunya bizni téximu tonusa dep arzu qilghan idim. kéyin ali mektepni putturup dunyani chushen gen waqtimda dunyaning bizni bekmu tonup ketmeydighanliqini his qildim,hetta ichkiride bezi xenzularning bizni zadi bilmeydighanliqini anglap heyran qaldim,hetta jongghar oymanliqidiki fangsawxu digen boz yer achquchilar shehiride bir xenzuning uyghur dep anglighanliqini lékin uyghurning nime ikenlikini bilmeydighanliqini anglap chongqur xiyalgha chömdüm.shundin kéyin kallamda bizni dunya tonumdu?tonumamdu? Digen bir oy peyda boldi.barghansiri bizni dunyaning tonumaydighanliqini tonup yettim ,kichik waqtimdikidek dunya bizni bilidu ,biz ajayip xelq digen oy kallamdin yoqaldi.uning ornida dunya heqiqeten bizni bilgen ,tonughan ,lékin bugun ge kelgende bizni untup qaldi,biz, dunya bizni tonughudek ish qilalmiduq yaki ish qilsaqmu shu ishni dunyagha bildurelmiduq dep oylidim.

Undaqta dunya teshebbuskar halda bizni bilemdu yaki bizni bilishke intilemdu?yaki biz ulargha ozimizni tonutamduq digen mesile kallamgha kiriwaldi, mumkin bolsa ozimizning kemterlik pisxikisi boyiche dunya teshebbuskar halda bizni tonusa bolatti,lékin dunyaning siyasiy , iqtisadiy qanuniyitidin qarighanda bundaq oylash melum derijide xam xiyal xalas ,chunki bizde dunya bizni aktip halda tonughudek yaki dunyaning bizni aktip halda tonushigha tesir korsetkudek kozir yoq diyerlik.gerche sanimiz dunyadiki eng chong yuz milletning biri bolushqa toshsimu qalghan kozurlar buninggha toshmaydu.undaqta mana mushundaq asta-asta untulup kitemduq yaki quduqning ichige kiriwélip dunya mushu ,bizni putun dunya tonuydu dep xam-xiyal ichide uxlap yatamduq?

Men nurghun oylinish arqiliq dunyagha teshebbuskar halda ozimizni tonutushning eng yaxshi chare ikenlikini ,bizde bezi yoshurun kozurlarning barliqini his qildim.nawada bizdiki bu yoshurun kozurlar oz qolimiz arqiliq dunya xelqining aldigha qoyulsa bizni tonushning tunji qedimi bashlan ghan bolatti.dunyaning bizni bilishige pilte bolup qalatti,

Undaqta bu yoshurun kozurlar qaysi? U bizning medeniyet -senitimiz we ozgiche tepekkur endizimiz idi, biz mushu medeniyet -sen etke tayinip tarixta shanliq iz qaldurghan,mushu tepekkurgha tayinip dunyaning tereqqiyat éqinigha qimmetlik jawahirlarni qoshqan iduq.bizdiki bu tepekkur bizde sansiz tebiiy pen we ijtimaiy pen alimlirini barliqqa kelturgen idi, tebiiy pen milliyliktin xali nerse.téxi birer milletning matimatikisi yaki fizikisi digen gepni anglimiduq, lékin pustanining sen iti yaki pustanining edebiyati digen gepni anglap turuwatimiz, lékin tebiiy pen mushu millet ijtimaiy penining asasi, ijtimaiy pen tebiiy pen we tepekkur endizimizni dunyagha tonutquchi we élanliq rolini oynighuchi waste.

Shunga men ozum bir edebiyatchi bolush supitim bilen xelqimizni dunyagha tonutushni meshhur tatar alimi ismayil ghaspirali << xelqingge xizmet qilishni qolungdin kelgen ishtin bashla>> dep éytqandek her adem oz qolidin kelgen ish bilen bashlash kirekken dep oylidim.ozum bir edebiyatchi, undaq bolghan iken menmu qolumdin kelgen edebiyattin ibaret waste bilen xelqimni dunyagha tonutushqa tohpe qoshmaymen dep oylidim, yaxshi eser yézishqa tirishish,xelqning konglidikini yézishmu xelqni dunyagha tonutushtiki yaxshi urunush.lékin bu eserler ni men yézip qoydum ,xalisang ozung bashqa tillargha terjime qiliwal dep oylashning unche aqilliq emeslikini sezdim,xelqimizni dunyagha tonutushta edebiyatni waste qilishqa bolatti.lékin bu tonutush bizning tepekkur jewherlirimizning netijisi bolghan shu edebiy eserlerni bashqa milletlerning tiligha terjime qilip tonushturush arqiliq emelge ashatti, esli bu xizmetni biz emes bashqa milletler bizning ulughliqimiz tupeylidin ozliri élip barsa téximu yaxshi bolatti.lékin biz uyghur xelqi bar kuchi bilen eserlirini terjime qiliwatqan xenzu, én gilish,némis yapun kebi ulugh ,hemme adem nime oylawatqanliqini bilishke qiziqidighan xelq emes belki nami untulup kétishke bashlighan natiwan bir xelq bolghachqa bu xizmetni ozimiz qilishimiz kirekken we shu arqiliq ozimizni ulargha bildurup , ozimizni dunyagha tonutush we shu arqiliq ozimizge milliy ishench tuyghusi bérish bekmu zozurken dep oylidim.shu seweptin mushundaq bir yazmini éniqraqi chaqiriqni yézishqa tutundum.

Muyesser isimlik bir ot yurek qiz parijgha dolanliqlarni teklip qilip senitimizni fransiyege tonutti. Erkin Sidiq kebi alimlirimiz Amérikidiki eng nopuzluq ilim yurtida uyghur nami bilen insaniyetke tohpe qoshuwatidu, adil hoshur kebi darwazlar jénini tikip dar ustide yurup ichkiri olkilerde bizni xenzu xelqighe bildurup yuruptu,yene shundaq nurghun uyghur ichkiride we chetellerde ozining eqil -parasiti we halal emgiki bilen xelqimizni tonutup turuptu,lékin bu yiterlik emes.

Biz edebiyat -sen et,medeniyet noqtisidin pilanliq , izchil , ilmiy halda tonushturulushqa muhtaj,bundaq wezipining ustidin yene eng awal arimizdiki turluk tetqiqatchilar ,til bilidighan ixtisas igiliri chiqalaydu.nawada biz yazghuchi ,shair ,tetqiqatchilarning emgiki bilen terjimanlarning emgikini muwapiqiyetlik halda birleshturelisek, uyghurchigha toxtimay bir nerse terjime qilish xizmitining melum qismini bashqa millet tillirigha oz eserlirimizni terjime qilishqa qaritalisaq bu emgekning tunji qedimi bashlan ghan bolidu.chunki oz eserlirimizni bashqilarning tiligha ozimiz eng yaxshi terjime qilalaymiz.chunki biz bu eserlerni bashqa xelq kishiliridin yaxshi chushunimiz.

Dimekchi bolghinim arimizda til bilidighan kishiler nahayiti kop, addisi xenzuche bilidighanlar nahayiti kop, lékin shundaq turup oz eserlirimiz xenzuchigha tuzukrek terjime qilin ghini yoq,bizni ichkirige tonutti diyishke toghra kelse oghri -yanchuqchilar tonutti, lékin bir medeniyet -sen et xizmetchiliri jiq ish qilalmiduq, teklipim mundaq, eng awal xenzuche sewiyesi nahayiti yaxshi yaki xenzuche sewiyesini yuquri koturushke iradisi bar ,xenzuche yézishqa , uyghurchini xenzuchigha terjime qilishqa sewiyesi yétidighan bir turkum iradilik kishiler xalis ,pilanliq halda teshkillinish, andin séstimiliq halda bir qisim eserlerni ,medeniyitimizge ait maqalilarni xenzuchigha terjime qilish shundaqla yézishqa uyushush kirek, men shundaq uyushturghuchi bolushni xalaymen shundaqla ashundaq xenzuche terjime we ijadiy eserlerni élan qilidighan jaylar bilen alaqe baghlashqa mes ul bolimen.hazirmu ene shundaq bir qisim orunlar bilen alaqem bar.bundaq qilish qolumdin kélidu.

Xalaydighan dostlar manga ozini melum qilsa ,biz bir qq topi quramduq uni k eyin bikitsek, andin planliq halda ish bashlisaq.hazirche méning beydu da achqan hi.baidu.com/berqi digen tor xatirem waqitliq halda mushu ish uchun xizmet qilsa ,xalighanlar 99237223 digen qq nomurini qoshuwalsa yaki xatiremge xet qaldursa.

Arimizda xenzuche bilidighanlar nahayiti kop birinji qedemde biz ishni xenzulargha ozimizni tonushtin , ulargha tepekkurimizning jewherlirini tonushturushtin bashlisaq.

Men ichkiride bezi xenzu jornalist we yazghuchilar , adettiki amma bilen korushken, ular bizning nan ,leghmen ,kiyim -kichek , edebiyatimizgha ait nurghun nersilerge qiziqidighanliqini bildurgen ,lékin shuninggha ait matiryallarni asasen tapalmighan yaki tapqanliri ularni qanaetlendurelmigen.

Undin bashqa erep elliride ilim tehsil qiliwatqan wetenperwer, millet süyer qérindashlirimizmu bu ishqa köngül bölidighanliqini hem madari yetken dairide qol tiqip ishleydighanliqini, uyghur edebiyatini ereb dunyasigha tunutush yulida ejir qilidighanliqini bildürüshti.

U shular arqiliq bizning eserlirimizni erep dunyasigha tonutushqa xizmet ishlimekchi boldi.

Biz mushu tertipte turkche , én gilische ,némische ,qazaqche ,qirghizche , ozbikche bilidighan we munasiwetlik eserlirimizni shu tillargha terjime qilalaydighan , élan qilalaydighan dostlar bolsa bu xizmetke aktip awaz qoshsa dégen ümidtimiz., ularning nede bolushi cheklenmeydu.men bu yerge bir nechche tilning ismini yazdim,men tilgha almighan tillarda ene shundaq iqtidari bar dostlar bolsimu qizghin qarshi alimiz.

Siz shu tillarni bilishingiz lékin terjime qilalamdim yaki qilalmamdim dep oylishingiz mumkin ,nawada siz shu tillarni pisshiq bilsingiz yaki terjime qilish arqiliq shu tillarni téximu yaxshi bilmekchi bolsingiz qilche tartinmay bu xizmetke ishtirak qiling, biz xizmet jeryanida silerni terjime bilimliri we til bilimliri bilen teminleymiz,sizning ilgirlishingizge izchil yardem bérimiz.herqandaq ish tuni qedemdin bashlinidu, ezeldin tughma terjiman bolup tughulghanlar bolmighan.

Undin bashqa medeniyitimiz sen itimiz heqqide yaxshi maqalilerni yazalaydighan dostlirimizmu bu yerge ozini melum qilsa, biz xenzuche metbuatlar bilen alaqe qilghandin kéyin ulargha qandaq turdiki maqale lazim bolsa shuni yazdurimiz andin terjimige uyushturimiz,belkim ular muqam heqqide tonushturush xaraktirliq bir nerse bilishni xalishi mumkin. Yaki ene shundaq bashqa témilarda bir nersilerni bilishke intilishi yaki maqale zakas qilishi mumkin ,biz bu yerde ene shundaq témilarni élan qilishqa we uni terjime qilip uyushturushqa yitekchilik qilimiz, jumlidin men we méning etrapimdiki bezi pidakar dostlar bu xizmetning höddisidin chiqishni xalaydu.

Pirinsipimiz éniq, milletler ara chushunushni ilgiri surush,medeniyet almashturush ,shu arqiliq inaq jemiyet berpa qilish nishanimiz,shunga milliy hisiyatqa zerer yetkuzidighan ,bashqa milletlerning medeniyitini yerge urup , ozimizni ulughlaydighan ishlar .jongguning asasiy qanunigha xilap ishlar birdek qarshi élinmaydu.

Istixiyilik ,pilansiz halda élip bérilghan ishqa qarighanda planliq élip bérilghan ishning unimi we netijisi yuquri bolidu,mushu pilan astigha uyushushni xalaydighanlar merhemet.tapqini gul kelturer ,tapalmighini bir bash piyaz digen hékmetning boyiche ish qilayli,xelqimizni dunyagha tonutushning achquchi yenila oz qolimizda .

Mumkin bolsa bu yazmini bir nechche tor békitige chaplap qoysanglar.

Bu heqte koz qarashliringlarni yazidighan tor xatire adresi:

Hormet bilen,

2006-yil 10-ayning 16 -kuni .Urumchi.

Esli menbesi: http://www.anatilim.com/bbs/print.asp?id=532