Elyüksel
2016-yili
4-ayning 15-küni
Kona yéziq nusxisi:
http://bbs.bagdax.cn/thread-48220-1-1.html
Bu
yil
kirgendin buyan men Féyisbuk (Facebook)
ta dunyaning her qaysi jayliridiki Uyghurlardin baklawurluq we
uningdin yuqiri unwanlarni élip oqush püttürgenlerning
xewirini pat-pat körüp turdum. Shundaqla oxshimighan dangliq
mekteplerning baklawurluq we uningdin yuqiri unwanining
oqushigha kirgenlerning xewerlirinimu körüp turuwatimen.
Ularning ichide yéngi oqushqa ela netije we toluq oqush
mukapat puli bilen kirgenlermu az emes. Mesilen, Amérikidiki
Gülen’ay toluq oqush mukapat puli bilen baldur qobul qilish
programmisi arqiliq dunyagha dangliq Xarward Uniwérsitétigha
kirdi. Tokyodiki Bughra Tiliwaldi (doktor Dilmurat Tiliwaldi
we Gülnarning oghli) Yapondiki xususiy aliy mektepler ichidiki
eng dangliq mektep Waséda Uniwérsitéti (早稲田大学)ge
toluq
oqush mukapat puli bilen qobul qilindi. Awstraliyediki Dilyar
Barat toluq oqush mukapat puli bilen Awstraliye Milletler
Uniwérsitéti (Australian National University)
ning doktorluq oqushini bashlidi. Men mezkur yazmida ashu
Dilyar Baratni qisqiche tonushturup ötimen.
1-resim:
Dilyar Barat
Dilyar
Barat
1992-yili Ürümchide tughulghan bolup, u Barat Osman bilen
Mehfuze Abdurehimning ikkinchi oghli. Uning Bextiyar Barat
isimlik bir akisi bar. Dilyarning a’ilisidikiler 2007-yilining
béshida Awstraliyening Sidnéy shehirige köchmen bolup kelgen.
U chaghda Dilyar Ürümchi 1-Toluq Ottura mektepke emdi oqushqa
kirgen idi. Sidnéygha kelgendin kéyin Dilyar Sidnéyning
gherbi-jenubiy rayonigha jaylashqan Türkler shexsiy mektipi Sule College gha kirip oqudi.
2008-yilidin 2011-yilighiche ikki yérim yil qattiq tiriship
oqup, Dilyar 100 nomurluq sistémidiki mektepni 95 nomur bilen
püttürüp, shu yili oqush püttürgen oqughuchilar ichide omumiy
oqush netijisi boyiche 2-orun’gha, Matématikida bolsa
1-orun’gha érishti.
Ashundaq
ela
netijiler bilen Dilyar 2012-yili Sidnéy Uniwérsitéti (University of
Sydney) ning
Matématika we Latin Amérika Tetqiqati kesiplirige toluq oqush
mukapat puli bilen baklawurluq oqushigha kirdi. Mezkur oqush
jeryanida Dilyar fizika, astronomiye, Ispan tili we Firansuz
tili qatarliq köpligen kespiy derslerni ögendi. 2012-yili
Dilyar Sidnéy Uniwérsitéti Astronomiye Jem’iyitidiki bashqa
oqughuchilar bilen birlikte, Wénéraning quyashning aldigha
ötüshi tüpeylidin quyashning tutulushidek bir hadisini
közetti. Ashu hadisining qiziqturushi bilen Dilyar kespini
ijtima’iy pendin astronomiye kespige özgertti. Oqushning 3- we
4-yillirining yazliq tetilliride Dilyar mektepning ilmiy
tetqiqat mukapat puligha érishti. Ashu mukapat puli bilen
Dilyar Sidnéy Astronomiye Institutining diréktorining
yétekchiliki astida astronomiyige ishlitidighan bir xil
optikiliq eswab üstide 10 hepte ilmiy tetqiqat élip bardi.
Baklawurluq
unwanigha
érishkendin kéyin, Dilyar 2015-yili Awstraliye Milletler
Uniwérsitétining astronomiye-fizika kespining «shereplik
baklawurluq oqushi» (Bachelor of
Science, Honours)
gha kirdi. Astronomiye we Astrofizika fakultétining
diréktorining yétekchiliki astida Dilyar In’glizche «Australian Research
Council Centre of Excellence for All-Sky Astrophysics
(CAASTRO)» dep atilidighan bir jem’iyetning
bir oqughuchi ezasi bolush süpiti bilen galaksi (yultuzlar
topi) gha a’it bezi tekshürüshlerni élip bardi.
Dilyar
2015-yili
2-baklawurluq oqushinimu 1-derijilik sherep bilen tamamlap,
toluq oqush mukapat puli bilen Awstraliye Milletler
Uniwérsitéti astrofizika kespining doktorluq oqushigha kirgen
bolup, u hazirmu ashu oqushni dawamlashturup, galaksi
kinématikisi (herikiti) gha a’it ilmiy tetqiqatlar bilen
shughulliniwatidu. Dilyar hazir köpligen ilmiy tetqiqat
orunliridiki mutexessislerdin terkib tapqan bir ilmiy tetqiqat
guruppisining bir ezasi süpitide Xabul (Hubble) alem téléskopi arqiliq
érishken ka’inatning kéngiyishi we ka’inattiki maddilarning
orunlishishigha a’it ilmiy tetqiqatlar bilen
shughulliniwatidu.
Dilyar
Barat
ilim-pen sahesidiki dunya sehniside eng aktip rol élip, eng
yuqiri orunda kétiwatqan Uyghur yéngi ewladlirining bir wekili
bolup, men uningdin tolimu pexirlinimen. Hemde uning buningdin
kéyinki oqush we tetqiqat ishlirigha zor muweppeqiyetlerni
tileymen.
2-resim:
Dilyar érishken 1-baklawur unwanining guwahnamisi.
3-resim:
Dilyar érishken 2-shereplik baklawur unwanining guwahnamisi.
4-resim:
Dilyarning 1-baklawurluq oqushining oqush püttürüsh
murasimidiki bir körünüsh.
5-resim:
Dilyarning 2-baklawurluq oqushining oqush püttürüsh
murasimidiki bir körünüsh.
6-resim:
Dilyarning 1-baklawurluq oqushining oqush püttürüsh
murasimidiki yene bir körünüsh.
7-resim:
Dilyar 1-baklawurluq oqushining oqush püttürüsh murasimida
ata-anisi we akisi bilen bille.
Bu maqalini inimiz «Pidakar» tehrirlidi.
Bu maqalini héchkimdin sorimay, menbesini bergen asasta bashqa her qandaq torgha, ündidargha we Uyghurche salunlargha chiqarsingiz, yaki élkitabqa oxshash bashqa her qandaq shekilde ishletsingiz boluwéridu. Bu maqale barliq Uyghurlargha mensup.