NASAdiki «Doktur-Ashti Tetqiqat Küni»
Erkin Sidiq
2015-yili 8-ayning
21-küni
http://bbs.izdinix.com/thread-64575-1-1.html
http://bbs.bagdax.cn/thread-32939-1-1.html
http://bbs.bozqir.com.cn/forum.php?mod=viewthread&tid=7835
PDF Nusxisi: http://www.meripet.com/2015/20150821_jpl_posdoc_day.pdf
Bu yil
18-Awghust küni (yeni aldinqi
Seyshenbe küni) NASA merkizi J P L de «J P L diki
doktur-ashti xadimlarning tetqiqat küni» dep atilidighan bir
pa’aliyiti ötküzüldi. Bu
pa’aliyette hazir J P L de doktur-ashti bolup ilmiy tetqiqat
élip bériwatqan 50 neperge yéqin tetqiqatchilar özliri aldinqi
bir yil ichide qolgha keltürgen ilmiy tetqiqat netijilirini tam
géziti (poster) sheklide
körgezmige qoyup, J P L diki bashqa xadimlarning közdin
kechürishige sundi. Besh
sa’et dawamlashqan bu pa’aliyettin kéyin, bizning idaridiki bir
guruppa mutexessislerdin terkip tapqan bir bahalash komitéti bu
tetqiqat netijilirini bahalap, her bir katégoriyening ichidin
birdin eng yaxshi tetqiqat netijisini tallap, ashu tetqiqatning
igilirini neq meydanda mukapatlidi.
Bu qétimqi
tetqiqat körgezmisi töwendiki katégoriyelerdin terkip tapqan:
--Astronomiyilik
fizika we ka’inat ilmi
--Yer shari ilmi
--Planéta ilmi
we tashqiy planétidiki hayatliqlarni bayqash
--Yéngi
téxnologiye, eswab-üsküniler, we inzhénérliq
Bu qétim 50
neper etirapidiki doktur-ashtilar özlirining tetqiqat
netijilirini körgezmige qoydi.
NASA her yili
xéli köp miqtardiki tetqiqat xirajitini nahayiti küchlük riqabet
asasida aliy mektep proféssorliri we NASAdin bashqa tetqiqat
orunliridiki tetqiqatchilargha «tetqiqat puli» (research grant) süpitide teqsim qilip
béridu. Shundaqla
bir qisim proféssorlarni J P L gha kélip, bir mezgil ilmiy
tetqiqat bilen shughullinishqa orunlashturidu. Bezide ashundaq
proféssorlarning qolida oquwatqan dokturluq oqughuchiliri
bizning idarige kélip, bizning idaridiki birer xadimning
yétekchilikide bir mezgil ilmiy tetqiqat bilen shughullinidu. Uningdin bashqa her
yili xéli köp sandiki yéngidin dokturluq unwanigha érishken
yashlar doktur-ashti salahiyiti bilen bizning idarige kélip,
bir-ikki yil ilmiy tetqiqat bilen shughullinidu. Tetqiqat mezgili
toshqanda ularning ichidiki bizning idaride ishleshke sherti
toshidighan (mesilen, Amérika grazhdanliqi
bar bolghan) bir qismini bizning idare xizmetke alidu. Burun ashundaq bir
yash Türkiyedin bizning idarige kelgen bolup, ikkimiz pat-pat
chüshlük tamaqni bille yigech parangliship turghan iduq. Ikki yildin kéyin u
tetqiqatini tamamlap, Kaliforniyediki bir aliy mektepning
proféssorluqigha iltimas qildi
(Amérika yuqiri derijilik unwanigha ige bir qisim chet
elliklerning «alahide mutexessis» katégoriyisi boyiche
Amérikigha grazhdan bolishigha
yol qoyidu). Men bu
ish üchün telep qilin’ghan 3 mutexessisning biri bolup, heliqi
Türkiyelik yash üchün Amérika hökümitige «Teshebbus xéti» yézip
bergen. U yash
axiri ashu yol bilen Amérikida proféssor bolup qélip qaldi. Men eyni waqittiki
uning bilen chüshlük tamaqni bille yep ötküzgen künlerni tolimu
séghindim. Men
hazir J P L ge yene birer Uyghurning xizmetke kirishini
teqezzaliq bilen kütiwatimen.
Bizning idarige kirip ishleshke sherti toshidighan
qérindashlar bar bolsa, ularning men bilen alaqilishishini ümid
qilimen.
Amérika bir
qisim döletlerning grazhdanlirining
NASAdek orunlarda doktur-ashti yaki resmiy xizmetchi bolup
ishlishige yol qoymaydu. Junggo
grazhdanliri NASAgha resmiy
xizmetchi bolup kirelmeydu.
Emma doktur-ashti bolalamdu-yoq, men uni bilmeydikenmen.
Eger doktur-ashti bolup ishleshke sherti toshidighan
qérindashlar (mesilen, Junggodin bashqa döletlerning grazhdani bolghan yaki Amérika
nopusigha ötken) bar bolsa, töwendiki tor béti arqiliq mushu
programmigha iltimas qilip baqsa bolidu:
https://postdocs.jpl.nasa.gov/
Men bu qétimqi
tetqiqat körgezmisini bir qur körup chiqtim. Uningda
«qarangghu madda» we «qara öngkür» heqqidiki tetqiqatlar xéli
chong salmaqni igileydiken.
Töwendikisi ashu kündiki doktur-ashti tetqiqat
körgezmisining men yanfun bilen tartiwalghan bir qisim
körünishliri.
© Copyright 2014 Uyghur
Meripet Torbéti