Erkin Sidiq: Netijilik Uyghurlar (12)

Iqtisadshunasliq Bash Meslihetchisi Doktur Gulnaz Abduqadir Heqqide Yéngi Xewer

(Netijilik Uyghurlar 12)

Bu yil 5-ayning 13-künidin 15-künigiche bizning idarimiz jaylashqan, Los Anjélis shehirige 20 kilométirdek kélidighan Pasadéna shehiride «Köp milletlik bash meslihetchilerning yuqiri derijilik yighini» (Barron’s top advisors diversity summit) dégen témida bir yighin ötküzüldi. Bu yighin’gha qatnashqanlar ichide Uyghur diyarining Ghulja shehiride tughulup ösken bir Uyghur xanimmu bar bolup, u Amérikidiki «Wells Fargo» dep atilidighan chong bankining mu’awin re’isi, doktur Gulnaz Abduqadir bolidu.

1-resim: Doktur Gulnaz Abduqadir 2015-yilliq «Köp milletlik bash meslihetchilerning yuqiri derijilik yighini » da.

2-resim: Doktur Gulnaz Abuqadir 2015-yilliq «Köp milletlik bash meslihetchilerning yuqiri derijilik yighini » da olturghan bir körinish.

Ghulja shehiride 1987-yili ottura mektepte oquwatqan Uyghur yashlirining bir qismi Gulnazni bilidu. Shu yili yazda Gulnaz Amérikidin yurtigha tughqan yoqlighili barghanda, bir qanche ottura mektep we Ghulja maarip idarisidikilerning orunlashturishi bilen shu waqittiki ottura mektep oqughuchilirigha bir qanche meydan léksiye sözlep bergen idi.

Uningdin 28 yil ötkendin kéyinki bügünki künde, Gulnaz Amérikidiki bir dunyawiy bankining mu’awin re’isi bolup, Amérikidiki iqtisadshunasliq bash meslihetchiliri qataridin orun élip ishlewatidu. Uning qehriman Uyghur xanim-qizlirining biri ikenliki héch qandaq munazire telep qilmaydu.

Amérikida heptisige bir qétim bésip tarqitilidighan, In’glizche «Barron’s» dep atilidighan bir heptilik gézit bar bolup, u iqtisad saheside pütün dunya boyiche intayin yuqiri nopuzgha ige. Bu gézit 1921-yili bésilishqa bashlighan bolup, uninggha Amérikining iqtisadiy uchurliri, iqtisadiy bazarlardiki özgirishler, we bashqa munasiwetlik istatistika uchurliri bésilidu. Uning her bir nusxisi aldinqi heptilik bazar ehwalliri, yéngi xewerler, we kéyinki hepte heqqidiki perezlerni doklat qilidu. Uningdin bashqa, mezkur gézitni chiqiridighan shirket her yili iqtisad sahesidiki her xil ilim pa’aliyetlirinimu ötküzidighan bolup, shularning biri bu qétim Pasadénada ötküzülgen bash meslihetchiler yighinidur.

4-resim: «Köp milletlik bash meslihetchilerning yuqiri derijilik yighini » heqqidiki In’glizche uchur.

Gulnaz «Barron’s» we bashqa iqtisadiy institutlar her yili ötküzidighan bashqa yuqiri derijilik yighinlarghimu qatniship kéliwatidu. U yene bir qanche kündin kéyin Amérikining Florida shtatida ötküzülidighan ashundaq yighinlarning yene birige baridu. Andin bu yil 10-ayda Kaliforniyediki San Di’égo shehiride ötküzilidighan yene bir yighin’ghimu qatnishidu.

6-resim: Bu qétimqi yighindin kéyin Gulnaz bizning öyge bizni yoqlap kelgen bolup, biz shu pursettin paydilinip, beden chéniqturush üchün bizning öyge yéqin yerdiki égizliki 60 qewetlik binagha barawer kélidighan bir taghqa chiqip, jem’iy 11 kilométir yol méngip kelduq. Bu resim shu chaghdiki bir körinish.

7-resim: Bu qétimqi yighin’gha Amérikining alem boshluqi uchquchisi Léroy Chiaomu qatnashqan bolup, bu Gulnazning shu kishi bilen bille chüshken xatire resimi. Léroy Chiao 2004-yili 13-Öktebirdin 2005-yili 24-Aprélghiche xelq’ara alem ponkitida Rusiyening Özbek alem boshluq uchquchisi Salijan Sherip bilen 6 ay bille ishligen. 2012-yili Léroy Chiao Amérikidiki «Alem boshluq fond jem’iyiti» (Space Foundation) ge «alem boshluqigha adem chiqirish alahide meslihetchisi» bolup teyinlendi.

8-resim: Léroy Chiao Salijanning közini bir «ultra awaz dolquni» eswabi bilen tekshüriwatidu. Bu resim xelq’ara alem ponkiti ichide tartilghan.

Doktur Gulnaz Abduqadir qandaq musapilerni bésip, hazirqidek bir orun’gha érishti? Töwende men doktur Gulnaz Abduqadirni qisqiche tonushturup ötimen.

Doktor Gülnaz Abduqadir Ghulja shehiride tughulup ösken. U 1982-yili Shinjang Yéza-igilik Uniwérsitétining Yéza Iqtisadini Bashqurush kespi boyiche bakalawrliq unwanigha érishkendin kéyin, ashu aliy mektepte 1984-yilighiche 2 yil Léktor bolup ishligen. Shu jeryanda u Xénen Uniwérsitétida bir yil In’gliz tili öginip, Nanjing Yéza-igilik Uniwérsitétida bir mewsum Iqtisad bashqurush kespide bilim ashurghan. Bilim ashurush jeryanida u yene yéza-igilik iqtisadini bashqurush kespining derslik kitabini tüzüsh xizmitige qatniship, ashu kitabning «Yer Bashqurush» dégen bir babini yézip chiqqan. Gülnaz 1985-yili Amérikigha oqushqa kélip, men doktorluq unwani üchün oqughan Kaliforniye Uniwérsitéti Deywis (Davis) shöbiside Yéza-igilik Iqtisadi kespining magistirliq unwani üchün oqughan, hemde 1987-yili Mayda bu oqushni tamamlighan. Uningdin kéyin Gülnaz Amérikining Florida Shtati Geynéswil (Gainesville) shehirige jaylashqan Florida Uniwérsitétigha almiship, dawamliq örlep oqushni dawamlashturghan. Shundaqla 1990-yili «Yémeklik we Bayliq Menbesi Iqtisadi» kespi boyiche 2-magistirliq unwanini élip, 1993-yili bolsa Iqtisad kespining doktorluq unwanigha érishken. Yeni u özining bir qiz bala bolushigha ten bermey, 1985-yilidin 1993-yilighiche ikki magistirliq unwani we bir doktorluq unwanini qolgha keltürgen.

Doktor Gülnaz Abduqadir 1992-yili oqush püttürmey turupla Dunya Bankisi (World Bank) gha «Iqtisadshunas» bolup xizmetke kirgen bolup, doktorluq oqushini tamamlashtin burun jem’iy 45 döletke xizmet bilen barghan, hemde 50 milyon dollardin 160 milyon dollarghiche bolghan her xil tereqqiyat projéktlirini ishligen. Bu jeryanda u bir Iqtisadshunas bolushtin bashqa yene «Wezipe Bashliqi» (Task Manager) bolush wezipisinimu bille ötigen, hemde yaqa jaylarning tereqqiyati, téz sür’etlik tashyol qurulushi, sughurush we kéreksiz sularni bir terep qilish sistémisining qurulushi, shundaqla Shinjangning ma’arip projékti qatarliqlarda intayin muhim rol oynighan. Shu jeryanda u her xil projéktlerge meblegh sélish témisida 20 parche ilmiy maqale yézip élan qilghan.

Gülnaz 2000-yili In’glizche «Edward Jones Investment Firm» dep atilidighan, Nyuyork Shehirining «Wall Street» dep atilidighan dunyagha dangliq kochisida meblegh sélish igiliki bilen shughullinidighan bir shirketke «Iqtisadiy meslihetchi» bolup xizmetke kirgen, hemde u yerde üch yil ishligen. 2003-yili dunyadiki eng chong bankilarning biri bolghan «Citi Group» bankisigha «Iqtisadiy Bashqurghuchi Emeldar» (Financial Executive) bolup xizmetke kirgen. Hemde 2008-yili dunyadiki eng chong bankilarning yene biri bolghan «Wells Fargo» bankisigha «Iqtisadiy Meslihetchi» bolup xizmetke kirgen bolup, hazirghiche ashu bankida bayliq bashqurush xizmitini ötep kéliwatidu.

Doktor Gülnaz Abduqadir aldinqi 5 yilning hemmiside Amérika memliketlik ayallar qurultiyigha wekil bolup qatnashti. Shundaqla 2013- we 2014-yilliridiki xelq’araliq yuqiri derijilik iqtisadiy meslihetchiler chong yighinigha teklip bilen qatnashti.

9-resim: Doktor Gülnaz Abduqadir, éri Shöhret Seydexmet, we ularning üch perzentliri.

Gülnaz aldinqi 30 yilning mabeynide yalghuz chet elde oquwatqan bir Uyghur qiz oqughuchi we iqtisad kespining bir yuqiri derijilik kesip ehli bolupla qalmastin, u yene bir munewwer Uyghur ana bolush burchinimu bille ötep, hazirghiche Amérikida 3 perzentni tughup béqip chong qildi. Men Gülnazning éri Shöhret Seydexmet bilen mektepdash bolup, biz Shinjang Uniwérsitétida oquwatqan waqittin tartipla tonushattuq. Gülnaz bilen Amérikida 1993-yili tonushtuq, hemde shuningdin tartip oz-ara ariliship ötüwatimiz. Gülnaz meyli a’ile ichide bolsun, yaki xizmette bolsun, özige intayin yuqiri telep qoyup, qattiq tirishidu. Ishlarni intayin yuqiri mes’uliyetchanliq bilen hemde ilmiy usulda qilidu. Bashqilargha heqiqiy türde köyünidu, hemde semimiy mu’amile qilidu. Mushundaq süpetler bilen Gülnaz méning könglümde bir qehriman Uyghur ayalning obrazini tikligen bolup, men uningdin intayin pexirlinimen.

Bu maqalini héchkimdin sorimay, menbesini bergen asasta bashqa her qandaq torgha chiqarsingiz, yaki élkitabqa oxshash bashqa her qandaq shekilde ishletsingiz boluwéridu. Bu maqale barliq uyghurlargha mensup.