Erkin Sidiq

2015-yili 5-ayning 1-küni

Kona yéziq nusxisi:

http://www.doktor.cn/

http://bbs.izdinix.com/thread-63473-1-1.html
http://bbs.bagdax.cn/thread-29516-1-1.html
http://www.ejdad.com/bbs/forum.php?mod=viewthread&tid=3268
http://www.alganur.cn/mb/forum.php?mod=viewthread&tid=3359
http://bbs.bozqir.top/forum.php?mod=viewthread&tid=7066

PDF Nusxisi: http://www.meripet.com/2015/20150501_chetel_uyghur10.pdf

Roman yazghuchi H. G. Wélls (H. G. Wells) mundaq dep qaraydu: Bayliq, ataq, xizmet orni we hoquq qatarliqlar hergizmu muweppeqiyetning ölchimi bolalmaydu.  Muweppeqiyetning heqiqiy ölchimi bizning eslide qandaq bir adem bolup qélishimiz mumkin ikenliki bilen bizning emeliyette qandaq bir adem bolup chiqqanliqimizning nisbitidin ibaret.  Bashqiche qilip éytsaq, bizning özimizdiki yoshurun küchlerni eng zor derijide jari qilduralighanliqimiz bizning muweppeqiyitimiz bolup hésablinidu.

Kishiler bizdiki yoshurun küch Xudaning bizge ata qilghan sowghiti bolup, bizning ashu yoshurun küchlirimiz bilen qandaq ishlarni qilalighanliqimiz bizning Xudagha qilghan sowghiqitimiz bolidu, deydu.  Emma, shuning bilen bille, bizdiki yoshurun küch bizdiki eng zor, téxiche échilmighan bayliq bolushi mumkin.  Amérikidiki bir dangliq aptomobil shirkitining qurghuchisi Xénri Ford (Henry Ford) mundaq bir ishni bayqighan: «Hazirmu yashawatqan insanlarning ichide, özliri oylighandinmu köprek ishlarni qilish qabiliyitige ige emes ademdin birsimu yoq.»  

Bizdiki yoshurun küchning chiki yoq.  Emma, ashundaq yoshurun küchni eng yuqiri mumkinchilikkiche jari qildurushqa urunup baqidighanlar bek az.  Nime üchün shundaq bolidu? Uning jawabi mundaq:  Biz her qandaq ishni qilalaymiz, emma biz hemme ishlarni qilalmaymiz.  Nurghun kishiler özining hayatini qandaq yashash toghrisida qarar élish ishini etrapidiki bashqa kishilerge tashlap qoyidu.  Shuning bilen ular özining barliqini öz hayatlirining tüp meqsetliri üchün ata qilalmaydu.  Shuning bilen ular hemme ishqa teng urunup, birer ishnimu wujutqa chiqiralmaydu.

Eger sizning ehwalingiz yuqiridiki ehwalgha özingiz xalimaydighan derijide yéqin bolidiken, siz éhtimal özingizde bir özgirish yasashqa teyyar bolup qalghan bolushingiz mumkin.  Eger siz özingizning yoshurun küchini eng yuqiri derijide jari qildurush meqsitige yetmekchi bolidikensiz, u halda töwendiki 4 prinsiptin paydilining:

1) Pütün küchingizni birla asasiy nishan’gha qariting

2) Diqqitingizni qiliwatqan ishingizni özlüksiz yaxshilap méngishqa qariting

3) Ötüp ketken ishlarni untulup kiting

4) Pütün küchingizni kelgüsige merkezleshtürüng.

Siz öz hayatingizning meqsitini aydinglashturiwélip, özingizdiki barliq yoshurun küchlerni eng zor derijide jari qildurushqa atlan’ghanda, siz heqiqiy türde bir muweppeqiyet yoligha méngiwatqan bolisiz.

Men özümning 2011-yili yazghan «Bir lédirde choqum bolushqa tégishlik 21 süpet» dégen maqaliside Jon Maksiwél (John C. Maxwell) ning «The 21 indispensable qualities of a leader» dégen kitabining asasiy mezmunini qisqiche tonushturghan idim.  Bu yazghuchining lédirliqqa ait kitabliri intayin köp bolup, bügün men dunyagha dangliq kitap satidighan tor béti «www.amazon.com» gha kirip izdep, uning 60 parchidin artuq kitabi barliqini bayqidim.  2007-yili élan qilin’ghan bir statistikigha asaslan’ghanda, uning kitabliridin jem’iy 13 milyondin köpreki sétilghan bolup, u jem’iy ikki milyondin köprek sandiki lédirlar (bashliqlar) ni her xil kuruslarda terbiyeleptu.   Uning «Maksiwél künlük oqushluqi» (The Maxwell daily reader) dégen 2007-yili neshir qilin’ghan bir kitabimu bar bolup, yuqiridiki qisqa yazma ashu kitabning 33-bétining asasiy mezmunidin ibaret.  Bu kitab jem’iy 365 betlik bolup, her bir bet bir bala-témini teshkil qilidiken.  Maksiwél oqurmenlerge her kuni uning bir bétini oqup, uni bir yil ichide toluq hezim qiliwélishni tewsiye qiliptu.  Men bu kitabdéki mezmunlarni özümning buningdin kéyinki yazmilirida dawamliq tonushturishim mumkin.

Men bu hepte yéngi qérindishimizdin yene 3 ukimizni tonushturimen.  Ular men tonushturghan 32-, 33- we 34-qérindishimiz bolup hésablinidu.  Bu 3 ukimiz izchil türde yuqiridiki 4 prinsip boyiche ish qilghan. Men burun tonushturup bolghan qérindashlirimiz ichide yuqiridiki Maksiwél otturigha qoyghan 4 prinsiptin paydilinip, muweppeqiyetlik bolghan ukilarmu köp sanni teshkil qilidu.  Men oqurmenlerdin bu qétimqi 3 qérindishimizning terjimihalini oqughanda, ularni yuqiridiki mezmunlar bilen birleshtürüp oylunup béqishini ümid qilimen.

Men 2006-yili özümning qisqiche terjimihalini teyyarlighanda, özüm bésip ötken hayat musapisidiki ehwallarni qisqiche xulasilap chiqqan idim.  U xulasilarning biri «Uyghur déhqan balilirimu alim bolalaydu», dégendin ibaret idi.  Men bu qétim tonushturghan singlimiz Xeyrinisa bir déhqan ailiside tughulup, yézida ösüp chong bolghan.  Gerche u téxi chet eldiki oqush musapisini bir «alim» bolush basquchighiche méngip tügitip bolalmighan bolsimu, özining déhqan ailiside dunyagha kelginidek bir arqa körinishini bir yaqqa qayrip qoyup, bir nishan üchün adashmay tiriship, eng axiri Yapon’gha kélip oqup, magistirliq unwanigha érishken.  Yeni, bir déhqan balisi öz chiqimi we özi tapqan yol bilen Yapon’gha chiqip, magistirliq oqughan.  Men bu qétim tonushturidighan Muxterjan Abduraxman ukimizmu bir yézida oqutquchiliq qilidighan ailide dunyagha kelgen bolup, u bésip ötken yolmu Xeyrinisaningkige oxshap kétidu.  Muxterjan hazir Yaponiyede Uyghur pelsepisini bir sistémilashqan ilmiy sahe qilish yolida tirishiwatidu.  Men bu qétim tonushturghan inimiz Eysajan bolsa chet eldiki magistirliq we dokturluq oqushlirini yerlik xelqlerning normal sür’itidinmu jiq téz oqup tügitip, özining alahide talantini namayan qilip, nahayiti yash turupla özining kespiy saheside, yeni uchur bixeterlikige ait téxnikida bir mutexessis derijisige kötürülüp bolghan.  U hazir Shwétsiyediki bir shirkette uchur bixeterlikige ait téxnikigha  mes'ul xadim bolup ishlewatidu .  Men bu 3 qérindishimizdin nahayiti pexirlinimen.

Men özümning Féyisbuk (Facebook)  témigha In’glizche heripler bilen yézilghan Uyghurche maqaliler, hemde ilma-grammatika qaidiliride mesile bar maqalilerni tehrirlesh ishida özümge yardem isteydighanliqim heqqide bir qisqa murejjetname yazghan idim.  Hazirghiche 15 lerche qérindishimiz manga yardem qilishni xalaydighanliqi heqqide men bilen alaqilashti.  Ularning ichidiki 3 neper ukimiz bolsa mezkur maqalini tehrirleshke yardemleshti. Men yuqiridiki ehwallardin nahayiti söyündüm we ilhamlandim.  Hemde özüm üchün xéli köp meniwiy ozuqqa érishtim.  Men burundin tartip arimizda yaxshi kishilerning köplikige ishinettim.  Méning ashu köz-qarishimning toghra ikenliki bu doram yene bir qétim ispatlandi.  Men mushu pursettin paydilinip, ashu yaxshi köngüllük qérindashlarning hemmisige chin könglümdin rehmet éytimen.  Shuning bilen bille, hazirghiche méning teklipimni qobul qilghan, emma öz matériyallirini manga téxiche mangdurup bermigen qérindashlardin öz matériyallirini manga tézraq mangdurup bérishini soraymen.  Her qandaq ishning bir yaxshi peyti bar.  Men hazir qiliwatqan arimizdiki silerge oxshash awan’gart kishilerning ish-izliri we qolgha keltürgen netijilirini tonushturush ishining yaxshi peyti del hazir.  Chünki hazir yurttiki xelqimiz, we bizning yash-ewlatlirimiz silerning righbetlendürüshunglar, yol körsitishinglar we ümidlendürüshünglargha tolimu éhtiyajliq.

Men emdi resmiy mezmunni bashlaymen.

1.     Pelsepe Penler Tetqiqatchisi—Muxterjan Abduraxman (Yaponiye)

1-resim: Inimiz Muxterjan Abduraxman

Muxterjan Abduraxman 1972-yili 12-ayning 8-küni Kelpin nahiyisi, achal yézisi tura kentide bir meripetperwer déhqan ailiside dunyagha kelgen. Uning bowisi  abdureshit  Ei’elem axunum achal yézisida tunji penniy mektepni achqan kishi, hemde ottura asiya we gherbiy asiya elliride uzaq muddet ilim tehsil qilghan katta diniy alim idi.  Muxterjanning momisi Meremnisaxan uninggha bowisidin qalghan barliq dinniy we penniy kitablarni qaldurdi.  Mana bu miras we wesiyet ümid süpitide bowisining tarixiy kechmishi bilen qoshulup Muxterjan'gha rohiy mesh'el we bibaha xezine qaldurghan idi. Bu milliy burj, özlük éngi, jasaret, qet'iy irade, we toxtawsiz tirishishdin dérek berdi we nishane boldi.

Muxterjan bowisidin pexirlinetti.  Momisidin söyünetti.  Muqam éytatti.  Ularning arisida ilmiy söhbetler köp idi.  Shunglashqa Muxterjan ésil jemet arisida we ésil peziletlerning tesiri astida ösüp chong boldi.  Sen'etkarliq, diniy alimliq we arifliq Muxterjan jemetining daimliq, tipik alahidiliki idi ("arif" dégen sozni burun bizning ustazlirimizmu maqaliliride ishletken idi.  U "pelsepewi oyghinishning yuqiri pellisi", "uzul-késil mahiyetlik oyghinish" dégendek menilerni bilduridu—Muxterjan).  Muxterjan meripet we ilim-pen arqiliq özini küchlendürüp, shu asasta dunyawi sehnilerde chaqnashni arzu qilatti.  Dadisi , anisi , bowisi, momisi uningdin katta ümidlerni kütetti .  Uninggha "sen qilalaysen balam " deytti.  On-ikki muqamni Muxterjan özining ashu jemetining kündilik turmushida anglaytti.  U qattiq heyranliq,  küchlük intilish, we qattiq irade we chidamliq rohida sughurulup bashlan'ghuchni püttürdi . Elwette, sinipning eng aldinqi qatarida orun alghini Muxterjan idi. Bashlan'ghuch hayatida ögen'gen nersiliri pütünley öz bilimige aylinip bolghan idi. Muxterjan toluqsizgha örlep oqidi.  Heyranliq , qizghinliq we küchlük changqaqliq ichide 3 yilni tamamlidi.  Uning meniwi dunyaliri barghanche özgiriwatatti. U qanmaytti , harmaytti, we intiletti. U tebii penlerni nahayiti estayidil öginetti, tedbiqlayti, we tejribe qilatti. Teejjüp we ilimge bolghan ishench  uning daimliq rohiyet xasliqi idi. U ijtima’i penlerni dunyagha tedbiqlap , tehlil qilip, pütünley ishliteleydighan bolush sherti we erkin qollinish sewiyeside tamamlidi.   Léikin qanaet qilish uninggha esla yat idi.

 Muxterjan toluq uttura mektepke kirdi.  Emdi ata-anisini heptide yaki ikki heptide bir qétim körüsh üchün öyge qaytatti. Küchlük balilar bilen riqabetliship 1- bolush we emeliy iqtidar yétildürüshni , yeni pütün bilimlerni turmushta  ishlitishni u özige xas bir ölchem qilatti. Kelpin nahiyiside peqet birla toluq ottura bar idi.  Dostlar ara qattiq riqabet qilishatti. Hemkarliship öginetti. Muxterjan ene shu chaghlardiki eziz dostlirigha  cheksiz minnetdarlighini bildüridu. Ular Muxterjan'gha küch –quwet we  dostluq, muhebbetni hés qildurghan idi.  Ular bilen bille nurghun japa- musheqqetni yengdi. 1992-yili 8-ayda Muxterjan Shinjang pidagogika uniwérsitétining  Uyghur til-edebiyati kespining  chaqiriq qeghizini tapshurup aldi.   Shuning bilen "xeyir – xosh,  Kelpin!" dep, Ürümchige keldi.

1992-yili 9-ayda resmiy oqush bashlandi.  Muxterjan izdégen kitap, jornal, kütüpxana muhiti, qisqisi hemme nerse asasen tel idi .  Uyghur tilini,  Uyghur edibiyatini,  Uyghur penlirining asasiy qismini eng chongqur sewiyede ögendi.  1993-yili  5-aydin bashlap uning  shéir, nesir , dastan , we maqale-eserliri gézit ,jornallarda élan qilinishqa bashlidi. Mektep muhiti  heqiqeten yaxshi idi. 1993-, 1994- we 1995-yilliri uning neziride pidagogika uniwérsitéti özining  altun dewrini yaratti. Bir türküm awan'gart yashlar chiqiwatatti. Her qaysi uniwérsitétlardin munewwer oqughuchilar aktip teshkillinetti.  U chaghdiki studéntlar Uyghur tarixini we ré’al mesililerni sistémiliq munazire qilish soruni, yeni "salon" teshkillep, bir meydan "özini izdesh" herikitige sahip boldi. Muxterjan ereb tilidin kurs achti . Yüzdin artuq oqughuchi bilen bille intayin yaxshi muhitta öginishni dawamlashturdi .

1997-yilighiche Muxterjanning 200 parchigha yéqin esiri yurtimizning herqaysi metbuatlirida élan qilindi.

Besh yil jeryanida u intayin qimmetlik öginish , izdénish, sinaq  qilish, we teshkiliy paaliyet élip bérish qatarliq ishlar bilen shughullandi.  U özide Uyghur til-edebiyati kespining eng  asasiy bilim we iqtidarlirini hazirlap, kelgüsidiki ilmiy eserlirining asasini qurdi.

1997-yili 9-ayda Muxterjan hazirqi Ürümchi sheherlik 31-ottura mektepke toluq ottura mektep  Uyghur til-edebiyati kespide oqutquchi bolup ishqa chüshti. U shu yildin bashlap mexsus ilmiy eserlerni muntizim yézishqa kirishti. Uning obzor, edebiyat nezeriyisige ait maqaliliri we ayrim shéirliri türlük metbuatlarda élan qilinip turdi.

1999-yili uzun yilliq pelsepilik izdinishlirining netijisi süpitide , Muxterjan özining xas pelsepe esiri "Halqish nezeriyisining tetqiqat qatlamliri" ni püttürdi. Shuningdin kéyin Muxterjanning maqaliliri "ijtimaiy penler munbiri" qatarliq kespiy ilmiy jornallarda élan qilinishqa bashlidi. Bolupmu uning "Uyghur pelsepisi we  Uyghurlarda istratégiye éngi " namliq esiri Muxterjanni özining dunya qarishini üzül-késil özgertishke mejburlidi.  Yeni,  Uyghurlar pelsepiwiy sistémilarni toluq bilishi we öz ré’alliqi üchün ishlitelishi kérek idi. Ré’alliqimiz bolsa del uning eksiche idi. Chet elge oqushqa chiqish mutleq zörüriyet süpitide Muxterjanning "halqish pelsepisi" namliq esiride qarar chiqiriwatatti.  Muxterjan özining mushu eng sap jewher süpitidiki "pelsepe sistémisi" gha egeshti.  Uning maqaliliri  "Shinjang géziti" , "ishchilar waqit géziti", "Ürümchi kechlik géziti", "turpan jornili", "tarim", "Shinjang yashliri" qatarliq metbuatlarda élan qéliniwatatti.  2005-yili 3-ayning noruz künliri Muxterjan ilmiy mudirliq, toluq 3-yilliqning sinip mudirliqi , we özi eng yaxshi körgen ashu mektep we özining oqughuchilirini tashlidi.  Buning üchün Uyghur oqutquchilar , we Muxterjanning xizmetdashliri ichide köz yéshi qiliwatqanlarmu bar idi.  Ikki  aydin kéyin Muxterjanning aliy mektep imtihani béridighan qedirlik oqughuchlirining  hemmisi yighlashti.  Muxterjanning sinipidiki oqughuchilar un-tinsiz yighlap,  ularning közliri qizirip ketti.  (Muxterjan mushu qurlarni kompyutérda yéziwatqanda özimu köz yéshi qildi.)  U öz-özige "Balilirim méni kechürünglar!  Men ümidinglarni choqum aqlashqa wede bérimen. Men silerge yüz kélelishim kérek.  Weten'ge yüz kélelishim kérek!" dédi.

2005- yili 4-ayning 2-küni Muxterjan Yapon'gha keldi.   Hazir uninggha top-toghra 10 yil boldi.

Muxterjan 2006-yili bir Yapon tili mektiwige kirdi. 2007-yili 4-ayda uzaq mudddetlik arzu, pilan, we bir büyük arman bilen  Yaponiye Kyushyu Uniwérsitétining pelsepe kespi teyyarliq oqushigha kirdi .  Besh aydin kéyin magistirliq imtihanidin ötti. Buning üchün u nahayiti hayajanlandi. Sewebi, bu yerde dunyaning eng qedimqi pelsepe eserlirinimu esli tékisti boyiche oqushqa, we tetqiq qilishqa bolatti.  Pütünley erkin , mutleq pakiz ilmiy hawada ilim tehsil qilishmu mumkin idi.  Muxterjan  öz-özige "men Uyghurlargha  eng köp pelsepe sistémisini élip qaytishim kérek! " deytti. Waqit intayin téz ötüp kétip baratti.  2011-yili Muxterjan En'giliye siyaset pelsepe sahesidiki mexsus téma "köp milletlik döletlerde parlaméntliq tüzüm" namliq  chong hejimlik maqalisini püttürdi. Hemde pelsepe penliri boyiche magistirliq ilmiy unwanigha érishti .

Muxterjan 2011-yili 4-ayda imtihansiz halda doktorluq oqushigha qobul qilindi.

Uningdin kéyin Muxterjanning proféssorliri qatnashqan bir yighinda bir yéngi pelsepe sistémisi yaritish, Yapon'gha xas bir yéngi  saheni wujutqa keltürüsh nishani qarar qilindi.  U yighinda Uyghurlarning pelsepe sistémisi, Uyghur döletchilik pelsepesining orginal sistémisi tetqiqat témisi qilip békitildi.

2-resim: Muxterjan abdurahman Yaponiyediki dangliq jamaet erbapi, peylasop, siyasiy-iqtisadshunas Fuji Gemuki ependi bilen bille.  Fuji ependi Uyghurlar üchün köp ejri singdürgen kishi bolup, nahayiti pazil adem.  U Amérikidiki Xarward Uniwérsitétide uzun yil proféssor bolghan. 

Bu Uyghur millitige kéliwatqan bir tépilmas purset idi.  Muxterjan yuqiridiki ishni ene shundaq chüshendi. Shundin kéyin hazir Yaponiye pelsepe saheside  Uyghur pelsepesi yéngi  we kilassik pen süpitide ilim sahaside otturigha chiqiwatatti. Muxterjan  hazir Uyghur millitining eng pakiz, eng pazil, we eng kamil rohigha wekillik qilip, Yaponiyening  ilim saheside  Uyghur millitining kilassik pelsepe sistémisini yaritishqa aldirawatatti.  Bu ishlar hazir pelsepe saheside qattiq hayajan we qayilliq qozghawatatti.   Ilimiy munberlerde  Uyghur büyük téma boliwatatti.  Uyghurlar pelsepiwiy milletke xas chongqurluqqa, kenglikke, kilassik orginal sistémigha ige idi.  Muxterjan buni ispatlap, ilmiy maqale  oquwatatti.

3-resim: Muxterjanning Kyushu Uniwérsitétidiki yene bir parche resimi.

Muxterjan Abduraxman 2015-yili 4-ayning 1-kündin bashlap Kyushu Uniwérsitétining pelsepe kespiy tetqiqatchisi salahiyitige érishti. Bu Uyghur pelsepisi heqqidiki ilmiy tatqiqat sistémilishish basquchigha qedem qoyiwatqanliqidin dérek béridu.  Elwette. Muxterjan hazir Uyghur pelsepesi we gherp pelsepesi heqqide sélishturma tetqiqat élip bériwatidu.  Biz buningdin xoshallanmay, Muxterjan ukimizdin pexirlenmey turalmaymiz.

Muxterjan Abduraxman Élan Qilghan Ilmiy Maqaliler Tizimliki:

[1] 2012-yili 9-ayda , "qutadghubiliktiki  Uyghur döletchiligi", Kyushyu uniwérsitétining pelsepe ilmiy muhakime yighinida oquldi.

[2] 2013-yili 5-ayda, Yaponiye döletlik pelsepe ilmiy jem'iyiti,"qutadghubiliktiki tebiet pelsepe idiyesi" oquldi.

[3] 2013-yili 9-ayda, "Uyghur döletchilik pelsepesi we qutadghubilik", "pelsepe ilmiy maqaliliri" jornilida élan qilindi.

[4] 2013-yili 10-ayda Yaponiye döletlik itika@ ilmiy jem'iyitining yighinida " Uyghur istratégiyesi we  Uyghur döletchilik idiyesi"  oquldi.

[5] 2013-yili 12-ayda gherbiy Yaponiye pelsepe ilmiy jem'iyiti pelsepe ilmiy muhakime yighinida "qutadghubiliktiki  Uyghurlarning ghayiwi döletchliki" oquldi.

[6] 2014-yili 6-ayda Yaponiyedöletlik pelsepe ilimiy jem'iyitide "qutadghubiliktiki qanun pelsepesi"  oquldi.

[7] 2014 -yili 8-ayda ,"yipek yoli" zhornilida "qutadghubiliktiki   Uyghur pelsepe sistémisi" élan qilindi.

[8] 2014-yili 9-ayda "qutadghubiliktiki bilish nezeriyesi " Kyushyu uniwérsitétining pelsepe ilmiy muhakime yighinida oquldi.

[9] 2014-yili 12-ayda "farabining ghayiwi dölet pelsepesi" namliq maqale "pelsepe illmiy maqaliliri 50 yilliq xatire" sanida 1-maqale bolup tallandi we élan qilindi.

[10] 2015-yili 5-ayning 17-küni Yaponiye döletlik pelsepe ilmiy jem'iytining 74- qétimliq yighinida  Uyghur pelsepesi heqqide "farabining tebiet pelsepesi" oqulmaqchi.  Maqale tallinip boldi.

2.       Xeyrinisa Yasin (Yaponiye)

1-resim: Singlimiz Xeyrinisa Yasin

Singlimiz Xeyrinisa Yasin yuqirida tonushturulghan inimiz Muxterjan Abduraxmanning xanimi bolup, u 1974-yili 8-ayda Kelpin Nahiye Gezlik Yéza Gezlik Kentidiki bir déhqan a’iliside dunyagha kelgen.  U 6 qérindashning ichidiki uchinchisi bolup, aka-acha, ini-singilliri tel bolghan qérindashliq méhridin toluq hozurlan’ghan bir xanim bolup hésablinidu.  Uning aka-achiliri mektepke kirgendin kéyin, gerche u texi oqush yéshigha toshmighan bolsimu, uning bilim élishqa bolghan qizghinliqi ixtiyarsiz halda uni aka-hedilirige egiship mektepke bérishqa ündidi.  Qishning qattiq shiwirghanliq soghuq bolghan bir küni idi.  Xeyrinisa achisigha egiship mektepke bardi.  Biraq, yéshi téxi kichik bolghachqa sinipqa kirelmey,  derize yénida turup ders tingshap, soghuqtin bedenliri qattiq muzlap ketti.  Uni körup qalghan aqköngül Tuxan isimlik mu’ellim uni sinipqa élip kirip, meshning yénida olturghuzup, ders tingshashqa orunlashturdi.  Xeyrinisa bu ishtin intayin qattiq tesirlendi.  Ders tügigendin kéyin, Tuxan mu’ellim uni ilmiy mudir ishhanisigha élip kirdi.  Ilmiy mudir Xeyrinisaning ehwalini bilgendin kéyin, uninggha chirayliqche chüshenche bérip, yéshi toshqanda mektepke andin kélishini éytti.

Teqezzaliq bilen kütken kün axiri yétip keldi.  Xeyrinisa 1981-yili Séntebirdin bashlap mektep bosughisigha kirish salahiyetige ige boldi.  Mektepte mu’ellimning ötken desrlirige qarimastin, élipbe hemde matématikadin akisining tesiride xéli burunla sawadini chiqiriwalghan bolghachqa, u ilgirilep yuqiri yilliqlarning derslirini aldin öginishke kiriship ketti.  Netijisi mektepte eng aldinqi qatarda bolup, her mewsüm axirida mukapat alghan depterler uning üchün yétip ashatti.  Akisining yaxshi oqushi, shübhisiz uninggha tesir qilip, her qétimliq mukapatlashta 1-bolup Xeyrinisaning ismining chaqirilishi uninggha téximu ilham berdi.  Derstin sirtqi waqitlarda kichikkine kutuphanida her xil kitaplarni oqup, künliri shunchilik bext ichide ötetti.  

Xeyrinisa mektepke bérishta 1-bolup barimen dep, apisining etigende teyyarlighan nashtiliqlirighimu qarimastin chiqip kétetti.  Her mewsümlük ata-anilar yighini bolsa perzentlirini yaxshi terbiyiligen nemunilik a’ile dep, Xeyrinisaning apisi da’im löngge we chaydan qatarliq maddiy buyumlar bilen teghdirlinetti. Bashlan’ghuchning 4-siniplirida oquwatqan chaghlar idi.  Xoshniliri ün alghu, radio, rengsiz téléwizor qatarliq a’ile éléktir üsküniliri élip, kechligi téléwizor köridighan, toy-tükünlerde ün alghularni tingshaydighan ishlar bashlandi.  Xeyrinisa u éléktir üskünilirining nedin yasilip kelgenlikini sorighinida «Yaponiyede yasalghan» dégen jawaplarni anglap, «choqum ashu döletke kelguside oqushqa chiqimen» dep qet’iy irade tiklidi.   Xeyrinisaning ata-anisi özlirining mektepte bekla oqughusi bar bolsimu, biraq medeniyet inqilawi seweplik oquyalmighanliqini da’im sözlep béretti.  Ularning balilirigha da’im tekitleydighini «Balilirim déhqan bolush biz bilen tügep ketsun, némimiz ketse meyli.  Hemminglar yaxshi oqup, bu yurttin yiraq- yiraqlargha bérip oqunglar». 

Sa’et istirilkisining rétimliq soqishi bilen Xeyrinisa bashlan’ghuch, toluqsiz we toluq ottura mekteplerni ela netijiler bilen tamamlap, ata-anisining özidin kütken ümudige jawap qayturidighan peytler yétip keldi.  1993-yili 9-ayda aliy mektepke imtihan bérip, hazirqi Shinjang Uniwerstéti qurlush binakarliq fakultéti  «sana’et we ahale öy-imaret binakarliq kespi» sinipigha qobul qilindi.  Imtihanni yaxshi bergechke, Xeyrinisa chaqiriq chiqishtin burun öz-özige ishen’gen halda Ürümchige bardi, hemde ma’arip nazaritige özi kirip, netijisini öz közi bilen körup, xatirjem halda yurtigha qaytti. 

Shundaq qilip Xeyrinisaning aliy mektep hayati bashlandi. U 11 yil özining ana tilida mektep terbiyesi élip kélip, birdinla barliq dersler Xenzu tili bilen ötulidighan muhitqa qedem qoydi.  Oqutquchuchilar pütünley Xenzular idi.  Bu mekteptiki hayat yataq, dersxana we ashxanidin ibaret 3 orun ariliqida, her küni oxshash jeryanlarni tekrarlash bilen ötti.   Oqughuchilar waqtining 80 pirsenti dégüdek dersxanilarda  ötetti.  Xeyrinisa aliy mekteptiki bundaq hayattin anche yaxshi hozurlinalmidi.  Hemde uninggha özi anche qana’etlenmidi.  Chünki, burunqi öz ana tili bilen alghan bilimler shunchilik hozurluq idi.  Bir déhqan üchün otun sétip perzentlerni oqutush heqiqetenmu qiyin ish idi.  Xeyrinisa akisi bolghachqa oqushini dawamlashturup oqup ketti.  Uning akisi uning ayliq turmush rasxotlirini öz üstige aldi.  Oqush pulini ata-apiliri chiqardi.

Uyghur diyarining siyasiy, iqtisadiy, ma’arip we pen-medeniyetlirining

merkizi bolghan bu sheherde 5 yil oqup, atisi bilen özi üchün barliqini

serp qilghan méhriban apisining yénigha qaytishni hés qilip, oqush pütkende Xeyrinisa Aqsugha qaytip ketti.  Bir qurulush shérkitining diréktori bir heywetlik mashinisi bilen mektepke Xeyrinisani alghili keldi.  Xeyrinisa Aqsugha bérip, u yerdiki ehwallarni chüshen’gech 8-ayda bir ay ishlidi .  Biraq, nahayti qisqa waqit ichide Ürümchige qaytishni eng muwapiq tallashken, dep qarap Ürümchige qaytip,10-ayda Ürümchi sheherlik 1-qurulush shérkitige hizmetke kirdi.  U yerde 3 yil xizmet qilipmu kördi. 

Biraq Xeyrinisa yenila bashlan’ghuch mekteptiki chaghlarda könglige pükken yüksek ghayisining türtkisi bilen, tonushlarning yardimide bir Xenzuning shérkitige pul tölep, 2001-yili Awghust éyida Yaponiyige öz xirajiti bilen oqush üchün keldi.  Yaponiyege kélipla mekteptin 5 tümen Yapon Yéni oqush mukapatigha érishti. Özining iqtisadi bolmisimu qorqmastin qerz élip, chet’elde oqushqa tewekkul qildi.  Deslepte Yapon tili ogen’gech Junggodiki kespiy téxnikomlargha barawer kélidighan bir «Qisqa Uniwérstét»qa oqushqa kirip, qizlar kompyutér kespide bir mezgil oqudi. 2004-yili 4-ayda Fukuoka Ma’arip Uniwérstétigha kirip, Mektep Ma’aripi fakultéti Yesli Ma’aripi kespide magistirliq oqushini bashlidi.

Xeyrinisaning tetqiqat témisi «Yeslilerdiki tebi’iy muhitning yesli ma’aripigha bolghan tesiri» bolup, u tetqiqat Uyghur diyari bilen Yaponiyeni sélishturushni asasiy mezmun qildi.  Oqush jeryanida Xeyrinisaning hés qilghanliri shuki:  Biz wetendiki waqitta heqiqiy menidiki oqushning, bilimning néme ikenlikini toluq hés qilalmighan, hemde köp uqumlar xata halda özlüshüp qalghan iken.  Shu yili Xeyrinisa imtihandin ötüp bolupla weten’ge qaytip, hazirqi éri Muxtar Abduraxman bilen turmush qurdi.  2005-yili Aprélda Xeyrinisaning érimu Yaponiyige keldi. Xeyrinisaning dokturluqqiche örlep oqush arzusi küchlük idi.  Biraq Yaponiyede er-ayal ikkeylenning birla waqitta öz xirajiti bilen oqushi asan’gha chüshmeytti.  Xeyrinisa uda 2 yil Yaponiye Ma’arip Ministirlikining yiligha 7 tümen Yapon puli oqush mukapatigha érishti.  2007-yili magistirliq oqushini nahayti yaxshi netije bilen ghelibilik halda tamamlidi.   Xeyrinisaning magistirliq ilmiy maqalisining temisi: «Yaponiyediki mektep yéshidin burunqi balilar mektipi we yeslilerning muhiti toghrisida ilmiy tetqiqat».  Xeyrinisa yene «Yaponiye yipek yoli jem’iyiti» ning bir yilda bir sanla chiqiridighan zhornilida 2009-yili «Uyghurlarning milliy yeslilerdiki hoylisigha munasiwetlik tebi'iy muhit» dégen témida bir parche Yaponche ilmiy maqale élan qildi.  

Xeyrinisa magistirliq oqushini püttürgende chong qizi 6 ayliq bolup qalghan idi.  Kéyinki yili ularning kichik qizi toghuldi. Yeni, Xeyrinisa bir tereptin chong qizigha qosaq kötürüp, yene bir tereptin magistirliq oqushini dawamlashturup,  yene u oqushini ela netije bilen tamamlidi.

Xeyrinisaning éri Muxtar Yaponiyening dangliq uniwérstétlirining biri bolghan Kyushu Uniwérstétigha oqushqa kirdi.  Yashqa chong bolup qalghachqa, oqush mukapat pullirigha ériship oqush biraz teske chüshti. Xeyrinisa hazir ikki perzentini terbiyligech a’ilisining éhtiyajini qamdash üchün ishlep, érining tetqiqat ishlirini pütün wujudi bilen qollap, kéche-kündüz tirishiwatidu.  Ularning her bir küni tolimu aldirashchiliq ichide, shundaqla özige xas bir tüs ichide nahayitimu hozurluq dawam qiliwatidu.  Ularning 2 perzenti hazir bashlan’ghuch mektep 3-sinip we 2-siniplirida oquwatidu.

Xeyrinisa hazir éri Muxterning tetqiqat ishlirini pütün küchi bilen qollash bilen birge, öyidiki kitaplarni ustaz tutup bilim éliwatidu.  Ularning öyidiki kitapning özila bir qanche dokturluq unwani alghili yétip ashidu. Muxter kitap élishqa nahayti amraq bolup, u özining ishlep tapqan pulini kitap élishqa, dunyadiki meshhur peylasoplarning idiyisini öginishke serp qilghan bolup, undaq qilishni hazirmu dawamlashturiwatidu.  Bir kitapni almaqchi bolsa tor arqiliq eslidiki bahadin 5 hesse yuqiri bahada setiwalidu.  Xeyrinisaning eng pexirlinip, kesip éytalaydighini shuki: Éri Muxterning özining millitige bolghan mejburiyet we mes’uliyet tuyghusi bashqa herqandaq bir Uyghurningkidin qélishmaydu. 

2-resim: Xeyrinisaning éri Muxter we ularning ikki omaq qizliri.  Bu resim 2014-yili Xeyrinisaning kichik qizi mektepke kirgen küni tartilghan.

Xeyrinisaning Uyghur yashlirigha mundaq yürek sözliri bar: «Siz birer ishni qilmaqchi bolidikensiz, izchil türde shu ishni wujutqa chiqirish üchün tirishsingiz, axiri bir küni uni qilalysiz.  Arzu dések shunche köp arzular bar.  Ashundaq arulargha yétishte emeliy heriket bek muhim. Tewekkul qilmighuche muweppeqiyetke érishkili bolmaydu.  Xuddi men oqushqa tewekkul qilghan’gha oxshash, qorqmastin mangalaydighan tewrenmes irade bolsila , bu güzel dunyada érishmekchi bolghan nersingizge choqum érisheleysiz.  Tirishsaq bizmu dunyada Nobél mukapatlirigha érisheleymiz. Yaponiyege oqushqa kelmekchi bolup, meslihet sorashqa hajitingiz chüshse, manga «atlan1119@gmail.com» arqiliq élxet yazsingiz bolidu.   Men hazirghiche bir-qanche qérindashlarning Yaponiyege kélip oqushigha yol méngip, purset hel qilip berdim.  Bundin kéyinmu éhtiyaji bar qérindashlargha qolumdin kélishiche yardem qilimen. »

3.      Doktur Eysajan Abidin (Shwétsiye)

1-resim: Doktur Eysajan Abidin

Inimiz Eysajan Abidin 1983-yili Korla Shehiri Awat yézisida dunyagha kelgen. U bashlan'ghuch we toluqsiz ottura mekteplerni Awat yézisida tamamlap, toluq otturini Bayin'gholin Oblastliq 1-Ottura Mektepte oqughan.  2001-yili Shinjang Uniwérsitétining Hésablash Matématika toluq kurus kespige oqushqa kirip, 2006-yili oqush püttürgen.

Eysajan kelgüside chet'elge chiqip oqush arzusini könglige püküp,  alié bilen mektepning her ikkiside kespiy derislerni puxta igilelligendin sirt,  yene In'gliz tilini ögünüshkimu bashlaydu.  Deslepte In’gliz tili kursida oqup sawadini chiqarghandin kéyin,  u özligidin her xil ünümlük öginish usullirini qollunup öginip, qisqa waqit ichide döletlik 4- we 6- derijilik imtahanlardin ötidu, we 2004-yili IELTS imtahanigha qatniship,  yaxshi netijige érishidu.  Shundaqla shu yildin bashlap Eysajan In'gliz tili kurslirida qoshumche ders ötüshke bashlaydu.

Eysajan 2005-yili oqush püttürüshtin bir yil burun Shwétsiyediki nopuzluq uniwérsitétlarning biri bolghan Chalmérs Texnologiye Uniwérsitéti (Chalmers University of Technology) ning inzhénérliq matématika kespige magistirliqqa qubul qilinidu.  Biraq wizigha érishelmeslik sewebidin u oqushqa shu yili baralmay, qayta iltimas sunush arqiliq  2006-yili toluq kursni tügetkendin kéyin  andin Chalmérsqa oqushqa kélidu.

Eysajan adette ikki yilda tamamlinidighan magistirliq oqushini 10 ay ichide hemme penlerde toluq nomur bilen tamamlaydu.  Bu jeryanda Eysajan bir tereptin her küni etigende 4-5 saet gézit tarqitish emgiki bilen shughullan'ghan bolup, shu seweblik etigini ötülgen derislerge qatnishalmay,  kechlikliri özi öginidu.  Bu 10 ay Eysajan'gha nisbeten hem japaliq hem netijilik waqit bolidu:  U magistirliqni püttürüshtin burunla dokturluq oqushigha qubul qilinidu.

Eysajan 2007-yili 6-ayda Shwétsiyediki Linshöping Uniwérsitéti (Linköping University) ning matématika fakultétigha 5 yilliq dokturluq oqushqa kirdi, we Kwant mexpiy sipir bixeterliki (Quantum Cryptography) ge ait témini tetqiqat yönilishi qilip tallidi.Eysajan 2010-yili ‍éléktir inzhénérliq fakultétining uchur kodlashturush (Information Coding) bölümige yötkilip kirip, shu bölümde 2013-yili 5-ayda dokturluq oqushini ghelbilik tamamlidi.

2-resim: Amerikining Atlanta shehiridiki bir xelq’araliq ilmiy tetqiqat yighinigha qatnashqili kelgende tartilghan resim.  «CNN» Amerikidiki eng chong médiye shirketlirining birining ismi bolup, bu shirketning dunyaning hemme yeride téléwiziye xewerliri programmisi bar.

Eysajan doktorluq tetqiqat témisini özining burun oqughan hésablash matématikisi kespige munasiwetsiz bir sahede tallighanliqi tüpeylidin, tetqiqatigha ait asasiy bilimlerni köp küch serp qilip igileshke toghra kéletti. Biraq, Eysajan tetqiqatigha ait asasiy bilimerni tézdin igilepla qalmay, bir Kwant mexpiy shifir hasil qilish kélishimidiki yochuqni bayqap, tunji ilmiy maqalisini élan qildi.  Dokturluq oqush jeryanida, Eysajan érishken bir qisim tetqiqat netijilliri öz sahesidiki tetqiqatchilarning diqqitini tartip, melum derijide ghulghula qozghidi.

Eysajan dokturluq oqushini bashlighan mewsümdin bashlap, bir tereptin oz oqushini oqup, yene bir tereptin ders ötüp, toluq kurs we magistir oqughuchillirigha bérilidighan siziqliq algébra, matématika analizi, mexpiy sipir ilmi we kompyutér bixeterliki qatarliq derislerge yardemchi oqutquchi bolup ishlidi. 

2014-yili 2-ayda Chalmérsning kompyutér fakultétigha bir yilliq doktur ashtiliqqa kirip, shexsiy mexpiyetlikke kapaletlik qilghan asastiki biositatistikiliq kimlikni ispatlash (privacy-preserving biometric authentication) we bashqa birqanche uchur bixeterlikige ait tetqiqat bilen shughullandi.  U bu jeryanlarda Yawropa, Asiya we Amérika qit'eliride ötküzülgen ilmiy muhakime yighinlirida we bashqa uniwérsitétlarda ilmiy doklat berdi. 

Eysajan hazir Shwétsiyediki özi turushluq sheherdiki bir shirkette uchur bixeterlikige ait téxnikigha mes'ul xadim bolup ishlimekte.  U pat-arida Bélgiyediki Luwin uniwérsitétining (KU Leuven) dunyagha dangliq kompyutér bixeterliki we sanaet mexpiy sipir ilmi (Computer Security and Industrial Cryptography) tetqiqat guruppisigha tetqiqatchi bolup ishqa chüshüsh aldida turiwatidu. 

3-resim: Eysajan Abidin bilen Bilimxumar.  Bu resim 2011-yili yazda Istanbulda tartilghan.  Shu qetim Eysajan Istanbulda echilghan Uyghur Akademiyisining ilmiy doklat yighinigha qatniship, ozi elip beriwatqan tetqiqat ustide bir meydan ilmiy doklat bergen idi.

Eysajan'gha kichikidin tesir qilghan muhim nerse ata-anisining barliqini ballirining oqushigha atiwetkenliki, bolupmu Eysajan kichik waqtida uning dadisi bexitke qarshi alemdin ötkendin kéyin, méhriban anisining japa musheqqetke pisent qilmay, özi yalghuz déhqanchiliqqa tayinip, perzentlirini yaxshiraq istiqbalgha ige qilish üchün ularni aliy bilim yurtlirida oqutqanliqi, we ularni yéqindin qollap, oqushta yaxshi netije qazinip, jem'iyette bir kishilik ornini tépishigha medet bergenlikidur.  Eysajan shu wejidin, ulugh anisigha teshekkür éytish bilen birge, yene aka-hedilirining bir-biridin yaxshi oqup, özige yaxshi ülge bolup, her daim yéqindin yar-yölekte bolup berginige rehmet éytidu. 

4-resim: Eysajan Abidin ukimiz we uning ailisidikiler.

Eysajanning yashlargha bolghan yürek sözi mundaq:  «Insanning hayati tolimu qisqa.  Bu qisqa hayatta herbir insan nurghun issiq-soghuqlarni bashtin ötküzidu.  Lékin saghlamla bolidiken ‍öz teqdirini özgertishke yéterlik waqit bar.  Shunglashqa, ishinimenki, her daim ümidwar bolup, ongushsizliqlargha tiz pükmey, ten-salametlikimizge kapaletlik qilghan asasta özlüksiz toghra yolda, toghra niyette tirishidighanla bolsaq, hemmimiz ‍öz arzu-armanlirimizni we ghayillirimizni wujutqa keltüreleymiz." 

Inimiz Eysajanning bir xususi tor beti bar bolup, uni towendiki ulunishtin koreleysiz:

https://sites.google.com/site/aysajan/

Inimiz Eysajan 2003-yili Shinjang Uniwersitetide oquwatqan waqtidin bashlapla Amerikidiki dangliq aliy mektep «MIT» teyyarlap tarqatqan internet matematika derslirini anglap, uningdin nahayiti yaxshi unum qazan’ghan.  Bundaq dersler In’glizche «OpenCourseWare, OCW» dep atilidu.  U ozining keyinki chet eldiki oqush hayatidimu bu qoraldin kop paydilinip, yaxshi unumlerge erishken.  U hazirmu birer yengi nersini ögenmekchi bolghanda In’glizche «Coursera» dep atilidighan heqsiz internet derslirini tepip anglaydu.  Inimiz Eysajan hazir wetende we chet elde oquwatqan barliq ukilargha bu ikki tor betini tewsiye qilidu.  Ularning tor adresliri:

http://ocw.mit.edu/courses/audio-video-courses/

https://www.coursera.org/courses

5-resim: Eysajanning dokturluq disértatsiyesining muqawisi.

Doktur Eysajan Abidin Élan Qilghan Ilmiy Maqalilerning Tizimliki (In’glizche):

Refereed Conference/Journal Papers:

[1] On the Leakage of Information in Biometric Authentication

Elena Pagnin, Christos Dimitrakakis, Aysajan Abidin and Aikaterini Mitrokotsa

In Proceedings of INDOCRYPT 2014, LNCS 8885, pp. 265-280, Springer, 2014.

[2]  Security aspects of privacy-preserving biometric authentication based on ideal lattices and ring-LWE

Aysajan Abidin and Aikaterini Mitrokotsa

In Proceedings of IEEE WIFS, pp. 1653-1658, 2014.

[3]  Security of a Privacy-Preserving Biometric Authentication Protocol Revisited

Aysajan Abidin, Kanta Matsuura, and Aikaterini Mitrokotsa

In Proceedings of CANS 2014, LNCS 8813, pp. 290-304, Springer, 2014.

[4] Attacks on Privacy-Preserving Biometric Authentication

Aysajan Abidin, Elena Pagnin, and Aikaterini Mitrokotsa

In Proceedings of NordSec 2014, LNCS 8788, pp. 293–294, Springer, 2014.

[5] A Privacy-preserving Biometric Authentication Protocol Revisited

Aysajan Abidin and Aikaterini Mitrokotsa

In Proceedings of YACC 2014, Porquerolles island, France, June 2014.

[6]  Direct Proof of Security of Wegman-Carter Authentication with Partially Known Key

Aysajan Abidin and Jan-Åke Larsson

Quantum Information Processing, 13(10): 2155-2170, 2013

QOI: 10.1007/s11128-013-0641-6

[7]  On security of universal hash function based multiple authentication

Aysajan Abidin

In Proceedings of ICICS 2012, LNCS 7618, pp. 303-310, Springer, 2012.

[8]  New Universal Hash Functions

Aysajan Abidin and Jan-Åke Larsson

In Proceedings of WEWoRC 2011, LNCS 7242, pp. 99-108, Springer, 2012

[9] Quantum Cryptography and Authentication with Low Key-Consumption

A. Abidin, C. Pacher, T. Lorünser, J.-Å. Larsson and M. Peev

Proc. of SPIE Vol. 8189. (2011)

[10]  Vulnerability of "A novel protocol-authentication algorithm ruling out a man-in-the-middle attack in Quantum Cryptography

Aysajan Abidin and Jan-Åke Larsson

International Journal of Quantum Information, Vol. 7, No. 5 (2009) 10471052.

[11]  Special properties of Strongly Universal-2 hash functions important in Quantum Cryptography

Aysajan Abidin and Jan-Åke Larsson

AIP Conf. Proc., Vol. 1101, pp. 289-293, 2009.

Submitted Papers:

[12] Secure Privacy-Preserving Biometric Authentication

Aysajan Abidin, Jonas Magazinius, and Aikaterini Mitrokotsa

Preprints:

[13] Attacks on quantum key distribution protocols that employ non-ITS authentication

C. Pacher, Aysajan Abidin, T. Lorünser, M. Peev, R. Ursin, A. Zeilinger and J.-Å. Larsson

arxiv.org/abs/1209.0365

[14]  Security of Authentication with a Fixed Key in Quantum Key Distribution

Aysajan Abidin and Jan-Åke Larsson

arxiv.org/abs/1109.5168

[15]  Lifetime of Authentication Using Encrypted Tags When the Encryption Key is Partially Known

Aysajan Abidin and Jan-Åke Larsson

Theses:

PhD Dissertation: Authentication in Quantum Key Distribution: Security Proof and Universal Hash Functions

(Department of Electrical Engineering, Linköping University, 2013)

Licentiate Thesis: Weaknesses of Authentication in Quantum Cryptography and Strongly Universal Hash Functions

(Department of Mathematics, Linköping University, 2010)

Master Thesis: Finite Element Simulations of Stochastic Patial Differential Equations (Solver)

(Department of Mathematical Sciences, Chalmers University of Technology, 2007)

Aldinqi « Netijilik Uyghurlar (9)» ning Tor Adrési:

http://bbs.izdinix.com/thread-63425-1-1.html
http://bbs.bagdax.cn/thread-29451-1-1.html
http://www.ejdad.com/bbs/forum.php?mod=viewthread&tid=3268
http://www.alganur.cn/mb/forum.php?mod=viewthread&tid=3315
http://bbs.bozqir.top/forum.php?mod=viewthread&tid=7018

Bu maqalini Tursun Ertuna we Dilber Xémit qatarliq 3 neper qérindishimiz tehrirlidi. 

Bu maqalini héchkimdin sorimay, menbesini bergen asasta bashqa her qandaq torgha chiqarsingiz, yaki élkitabqa oxshash bashqa her qandaq shekilde ishletsingiz boluwéridu. Bu maqale barliq uyghurlargha mensup.

© Copyright 2014 Uyghur Meripet  Torbéti 

Visits Number