Erkin Sidiq: Pisxologiyelik Urushning 4 Chong Qedem-Basquchi (2-Bolum)

Pisxologiyelik Urushning 4 Chong Qedem-Basquchi

(Pisxologiyelik Urushqa A’it Maqalilerning Tötinchisi)

2-Bölüm

Töwendikisi méning aldinqi qétim torlargha chiqarghan «Pisxologiyelik urushning 4 chong qedem-basquchi» [1] dégen maqalining dawami. Aldinqi maqalide aghdurmichiliqning birinchi basquchi bolghan «iradisizlandurush» ni tonushturdum. Bu maqalide aghdurmichiliqning qalghan üch basquchini, we aghdurmichiliqtin özini qoghdash usullirini tonushturimen. Yuri Bézménofning resimlik filim léksiyesi [2] mushu yazma bilen tamamlinidu.

«Muqimsizlandurush» dégen sözning menisi, siz düshmen qilip tikligen dölettiki hemme munasiwetlerni, hemme orunlarni we hemme teshkilatlarni muqimsizlandurushtin ibaret. Bu ishni qandaq emelge ashurisiz? Siz u döletke Sowét Ittipaqining dunyagha dangliq jasusluq orgini KGB xadimliridin terkib tapqan bir qoshunni ewetip, köwrüklerni partlatmaysiz. Bu ishni ashu dölettiki kishilerning özlirige qildurisiz. Bu basquchta ish élip baridighan da’ire 1-basquchqa qarighanda kichikrek bolidu. Bu basquchta siz, birinchidin, iqtisad we emgek munasiwetliri; Ikkinchidin, qanun-tüzüm we herbiy qoshunlar; Üchinchidin, médiye we teshwiqat saheliride ish élip barisiz.

Iqtisadiy jehette, aghdurmichilar özige düshmen dölettiki kélishish jeryanining radikallishishini keltürüp chiqiridu. Shundaqla kishilik munasiwettiki radikalliqnimu keltürüp chiqiridu. Kishiler normal mu’amile qiliship, öz-ara kéliship bir ishni hel qilalmaydu. Hemme ishta öz-ara soqushmisa bolmaydighan bir halet shekillinidu. Burundin tartip dawamliship kelgen en’eniwi kishilik munasiwetler muqimsizlandurulidu. Ottura mektep we aliy mekteplerdiki oqutquchilar bilen oqughuchilarning munasiwiti muqimsizlandurulup, ular öz-ara soqushidighan bolidu. Karxana igiliri bilen emgekchiler otturisidiki munasiwetmu radikallishidu. Emgekchilerning qanunluq teleplirimu karxana igiliri teripidin qobul qilinmaydu. Yaponiyede karxana xizmetchiliri barliq qarar élish jeryanigha qatnishidu. Shunglashqa ularda bashliqlar bilen soqushush zörüriyiti mewjut bolmaydu. Amérikida ishlar buning del eksiche bolup, xizmetchiler ish tashlap, karxana igilirige naraziliq bildüridighan ishlar köp bolup turidu.

Bezide bir rayonni herbiy eskerler arqiliq bashqurush ehwalimu kélip chiqip, kishilerni étip öltürüsh ishlirimu yüz béridu.

Qanun-tüzüm jehette, burun kishiler öz ichidiki ziddiyetlerni tinchliq astida ilmiy yollar bilen hel qilghan bolsa, emdi hemme ishni sotqa yollap, sotning yardimi bilen hel qilidighan bolidu. Kishiler öz ichidiki eng kichik ziddiyetlirinimu öz-ara kéliship hel qilalmas bolup qalidu. Pütün jem’iyet köp qutupqa bolinip kétidu. Ademler, ademler guruppisi we pütün jem’iyet qutupliship kétidu.

Médiyeler bolsa özlirini jem’iyet bilen qarimu-qarshi orun’gha qoyuwalidu. Ular jem’iyettin bolunup chiqip, jem’iyettin ayrilip qalidu.

Buningdin 15-20 yil burun mexsus terbiyilinishke bashlighan héliqi bir top kishiler emdi chonglar qatarigha qoshulup, jem’iyette her xil rehberlik orunlirini igileshke bashlaydu. Hemde pütün siyasiy jeryanlargha qatnishidu. Ular jem’iyette qalaymiqanchiliq peyda qilidu. Bezide bundaq qalaymiqanchiliq qan tökülüsh derijisige bérip yétidu. Mana bu muqimsizlandurush jeryanidur. Héliqi 15-20 yil burun mexsus terbiyilinishke bashlap, hazir teyyar bolup bolghan kishiler, we KGB xadimliri ene shundaq muqimsizlandurush heriketlirining lidérliq rolini oynaydu. Bundaq kishiler Amérikigha Sowét Ittipaqidin yéngidin kelmeydu. Ular Amérikida yashawatqili xélila uzun bolup qalghan, hemde xéli közge körünüp, kishilerning hörmitige ériship bolghan kishiler. Shundaqla mexsus terbiyilen’gen yerlik kishiler. Aghdurmichiliqning 2-basquchida ene shu kishiler oxshimighan kishilerni öz-ara soqushqa sélip, toghra bilen xataning siziqini ayrighili bolmaydighan bir qalaymiqan haletni wujudqa keltürüp, pütün jem’iyette muqimsizliq peyda qilidu.

Yuqiriqidek muqimsizliq köpinche ehwalda biwasite halda her xil shekildiki krizislargha élip baridu. Siyasiy qurulma we hoquq qurulmiliri özlirining normal we qanuniy rolini jari qilduralmaydu. Shuning bilen köpligen sün’iy organlar, yeni saylam bilen emes, özlükidin hoquq orunlirigha chiqiwalghan organlar meydan’gha kélidu. Eger bashqilar bundaq kishilerge yol qoymaydiken, ular hoquqni qoral küchi bilen tartiwalidu. Mesilen, Iranni misalgha alsaq, u yerde tuyuqsizla «Inqilabiy komitétlar» meydan’gha keldi. U chaghda Iranda birer inqilab mewjut emes idi, emma inqilabiy komitétlar wujudqa keldi. Bundaq komitétlarning kishilerge ölüm jazasi bérish, qanun chiqirish, we sotchiliq qilish hoquqliri bar bolup, mushundaq hoquqlarning hemmisi ashu bir organ’gha merkezleshken bolidu. Bundaq kishilerning beziliri Xarward yaki Kaliforniyediki Bérkéléy Uniwérsitétlirini püttürgen bolup, ular xuddi öz döletlirige qaytip, hemme iqtisadiy we ijtima’iy mesililerni hel qiliwétidighandek bir qiyapette otturigha chiqidu.

Krizisning menisi bir jem’iyet öz-özini idare qilip méngish iqtidaridin pütünley ayrilip qélip, pütünley weyran bolush, dégendin ibaret. Shunglashqa bir jem’iyet krizisqa uchrighandin kéyin, ashu jem’iyettiki hemme ademler bir qutquzghuchi kélip, özlirini qutulduruwélishini töt köz bilen kütidu. Ishchi-xizmetchilerning baqmisa bolmaydighan a’ilisi bar. Shunglashqa ular birer merkiziy hökümet, hetta birer sotsiyalistik hökümet otturigha chiqip, ish tashlashlarni we bashqa qalaymiqanchiliqlarni toxtitip, turmushni retke chüshürüshni ümid qilidu. Ular birer küchlük ademge, birer küchlük hökümetke, yaki birer lidérgha telpünidu. Pütün ahaliler qalaymiqanchiliqlardin hérip we toyup ketkenliktin, bir qutquzghuchi peyda bolup, özlirini qutquzuwélishini arzu qilidu.

Del shundaq waqitta, ya birer chet el qoshuni kélidu, ya birer yerlik guruppa otturigha chiqidu. Ular bir qutquzghuchi qiyapitide peyda bolidu. Shuning bilen mundaq 2 ishtin biri yüz béridu: Ichki urush, yaki tajawuzchiliq. Ichki urushning bir misali Liwandin ibaret. Liwandiki ichki urushni Pelestin Azadliq Armiyisi sün’iy halda peyda qilghan. Tajawuzchiliqqa misal bolidighan döletlermu köp. Mesilen, Afghanistan. Bu 2 ishtin birini qilip, érishidighan meqset pütünley oxshash.

Kéyinki basquch normallashturush. Bu yerdiki «normallashturush» dégen söz ademni mesxire qilidighan bir söz, elwette. 1968-yilidiki Chéxoslowakiye buning bir misali. U chaghda sheherlerge tankilar kirip, hemme yerni igilidi. Shuning bilen Sowét teshwiqatliri we Amérikining «Nyu York Dewr Géziti» qatarliq médiyeler « Chéxoslowakiye normallashti», dep xewer qildi. Bu basquchqa kelgende öz-özini hoquq orunlirigha chiqiriwalghan kishi héch qandaq inqilabni kérek qilmaydu. Shunga uning qilidighan ishi del «muqimsizlashturush» ning eksi bolidu. Yeni u qoralliq küchlerdin paydilinip, jem’iyetni tinchlanduridu yaki normallashturidu. Burun qalaymiqanchiliq peyda qilishta bashlamchiliq rol oynighan ijtima’iy pa’aliyetchiler, oqughuchilar, proféssorlar, adwokatlar we bashqilar yoq qilinidu. Ular bezide burunqi orunliridin emes, jismaniy jehettinmu ghayib qilinidu. Ularning wezipisi tügep, buningdin kéyin ulargha héch bir éhtiyaj chüshmigenliki üchün, ular mushundaq teqdirge uchraydu.

Yéngidin textke chiqqan hökümdar öz dölitini ékspilatatsiye qilish, xelqini ékspilatatsiye qilish we öz ghelibisidin huzurlinish üchün, normalliqqa éhtiyajliq bolidu. Mesilen, 1971-yili Bén’galda del mushundaq bolghan. Afghanistandimu ashundaq ishlar yüz berdi. U yerde bir qanche kishiler hoquq taliship, bir-birini öltürüshti. Afghanistanda aghdurmichiliqning deslepki 3 basquchi yüz bérip bolghandin kéyin, Sowét Ittipaqi bir herbiy généralni ewetip, Afghanistanni uning qoligha tutquzdi. Mushundaq ishlar yüz bergen yene bir qanche döletlermu bar.

Qisqisi, bu basquchta inqilabqa, ish tashlashqa, undaq yaki mundaq birleshme yaki uyushmilargha yol qoyulmaydu. Peqet tinchliqqa yaki démokratiyelik erkinlik we «prolétariyatliq erkinlik» lergila yol qoyulidu.

Bir yerde aghdurmichiliq yüz bérip bolghandin kéyin, u yerning ehwalini aghdurmichiliqtin burunqi haletke eslige keltürüsh intayin zor tirishchanliqlarni telep qilidu. Hazir Amérika Grénadagha esker kirgüzüp, u yerde yüz bergen aghdurmichiliqning tesirini tazilash yolida ish élip bériwatidu. U yerde aghdurmichiliq emdila yüz bérishke bashlighanda, uni héch kim tosmidi. Shuning bilen ishlar tereqqiy qilip, aghdurmichiliqning aldinqi 4 qedem-basquchlirining hemmisi yüz bérip bolghandin kéyin, Amérika bu güzel aral döletke tajawuz qilip kirip, and u yerning burun alliqachan Sowét Ittipaqining bir herbiy bazisigha aylinip bolghanliqini bayqidi. Bu qétim Amérika u yerge esker kirgüzüp, özining 17 neper eskirini qurban qildi. Bu heqiqetenmu bir xil keskin tedbirdur.

Néme üchün Amérika Grénadagha aghdurmichiliq ishliri yüz bérishtin burunla esker kirgüzmeydu? Uninggha ziyaliylar qoshuni yol qoymaydu. Chünki undaq qilghanda Amérika bashqilarning ichki ishlirigha arilishiwalghan bolup qalidu. Amérikidiki ziyaliylar Amérikining bashqilarning ichki ishlirigha arilishishini xalimaydu. Emma Sowét Ittipaqi shundaq qilsa, uning bilen kari yoq.

Aghdurmichiliqning 4 qedem-basquchi yüz bérip bolghandin kéyin, uni keynige yandurushning birdin-bir charisi aghdurmichiliq yüz bergen döletning ishigha qoralliq arilishishtin ibaret. Uningdin bashqa chare yoq.

Eger Amérika bashqa döletlerge nisbeten aghdurmichiliqning «krizis peyda qilish» basquchi yaki uningdin burunqi basquchliridin kéyinla ish élip barsa, bashqa döletlerge herbiy qoshun bilen bésip kirmisimu bolatti. Emma undaq qilishqa Amérikidiki médiyeler we libéralist küchler yol qoymaydu. «Undaq qilish Amérikining asasiy qanunigha xilap», dep turuwalidu.

Iradisizlashturush jeryanini tosup qélish unchiwala tes emes. Yeni, teshwiqatlarni import qilishni pütünley toxtitish arqiliqla iradisizlashturush jeryanini tosup qalghili bolidu. Sowét Ittipaqining gézit zhurnallirining Amérikida xalighanche tarqitilishi, Sowét Ittipaqi téléwizor programmilirining Amérika téléwizorlirida xalighanche qoyulushi qatarliq ishlar pütünley toxtilishi kérek. Eger Amérika shundaq qilidiken, Sowét Ittipaqi anche könglige élip ketmeydu. Uning eksiche ular Amérikigha téximu bekrek hörmet qilidu. Eger bir dölet zorawanliqqa tayinip emes, peqet aktip halda chet el idé’ologiyisining öz dölitige éqip kirishini tosidighanla bolsa, öz xelqining iradisizlandurulushining aldini alalaydu. Men Amérikining qedimki Yaponlarning yolini tutushini ümid qilmaymen. Yeni, Amérika özining déngiz qirghiqigha kelgen chet’elliklerni étip tashlimisimu bolidu. Emma, bashqilar özlirining exlet mallirini parqiraq bir nerse qilip körsitip, Amérikiliqlargha zorlighanda, Amérikiliqlar «Yaq, bizge özimizning exlet malliri yétip ashidu», déyishi kérek.

Eger iradisizlashturush yüz bérishtin borun, bir jem’iyet yéterlik derijide yuqiri anggha, baturluqqa we küch-qudretke ige bolup, chet elning yaki bashqilarning idiyisining öz jem’iyitige singip kirishini tosup qalalaydiken, u halda aghdurmichiliqning barliq qedem-basquchliridin saqlinip qalalaydu.

Aghdurmichiliqtin özini mudapi’e qilish üchün Amérika paytextidiki barliq KGB xadimlirini qoghlap chiqirishning hajiti yoq. Uning eng qiyin we eng addiy bir usuli bar. U bolsimu barliq jem’iyetlerni ularning burunqi dindar jem’iyetlik halitige qayturup apirishtin ibaret. Bu siz qol bilen tutalmaydighan, aghzingiz arqiliq yéyelmeydighan, yaki özingizning ichige salalmaydighan bir ish. Emma u jem’iyetni yükseldüreleydu, hemde jem’iyetni özining burunqi halitini saqlap mangduralaydu. Sowét Ittipaqida bir kompyutér mutexessisi bar bolup, u dindar emes idi. Emma u sotsiyalistik döletlerning tarixi üstide intayin chongqur ilmiy tetqiqatlar élip barghan. U bir merkezleshken iqtisadiy tüzülmige ige, hemde piramida sheklidiki hoquq qurulmisigha ige döletlerning hemmisini sotsiyalistik yaki kommunistik döletler, dep atighan. Shuninggha asasen u mundaq bir nersini otturigha qoyghan: Qedimki Hindistan rayonliri, Misir, Maya we shuninggha oxshash yene bir qisim qedimki eller öz dinlirini yoqitip uzun ötmeyla, öz dölet yaki milletlirinimu pütünley yoqatqan. Bu bir addiy jeryan bolup, ashu dölet yaki milletler dindin ayrilghandin kéyinla pütünley parchilinip ketken. Hazirqi zaman ilghar téxnikiliri bir jem’iyetni parchilinip yoqap kétishtin saqlap qalalmaydu. Dunyada «Ikkige ikkini köpeytse töt bolidu» dégen’ge oxshash heqiqetler üchün öz jénini qurban qilishni xalaydighan birer ademni tapqili bolmaydu. Emma Xuda üchün özining jéni, erkinliki, bayashatliq turmushi we bashqa barliq nersilirini qurban qilishni xalaydighan kishiler milyonlap tépilidu. Sowét Ittipaqidiki yighiwélish lagéridiki bir qisim dindar kishiler öldi. Özlirini shereplik hés qilip turup, jimjit halda öldi. Ular bashqilargha oxshash Istalinning anche uzun yashimaydighanliqini bilip turup, «Istalin menggü yashisun» dep sho’ar towlap turup ölmidi. Din dégen bir xil matériyal emes, emma u jem’iyetni yürüshtüreleydu, we jem’iyetning özini saqlap méngishini kapaletke ige qilalaydu. Uning eksiche, eger biz «Ikkige ikkini köpeytse töt bolidu» dégen’ge oxshash bir heqiqetni özimizning yashash prinsipi yaki özimizning hayatiy yétekchisi qilidikenmiz, biz shu chaghdila halak bolimiz. Gerche yuqiridiki «Ikkige ikkini köpeytse töt bolidu» dégen bayan bir heqiqet bolup, dinni biz ispatlap bérelmisekmu, emeliyet del biz yuqirida éytqinimizdek bolidu.

Démek, idé’ologiye jehettiki aghdurmichiliqtin özini mudapi’e qilish usuli intayin addiy. Siz kishilerni miltiq bilen atmisingizmu bolidu. Bashqilarning qomandanliq merkezlirini bashqurulidighan bombilar bilen bombardiman qilmisingizmu bolidu. Sizde peqet bir xil étiqad bolsila kupaye. Eger sizde étiqad bolidiken, bashqilar sizge aghdurmichiliq qilalmaydu. Siz bashqilar élip barghan aghdurmichiliqning qurbani bolup qalmaysiz. Judo téxnikisi boyiche qarighanda, eger siz bashqa birsining yüzige bir mush atidikensiz, u kishi yüzini bir yaqqa éliwélip, sizning bilikingizni tutuwalidu. Shunglashqa bashqilargha mush atmay, özingizni sizdiki rohiy küch we exlaqiy üstünlük bilen qoghdang. Eger sizde undaq küch yoq bolidiken, waqit serp qilip, uni yétildürüng. Aghdurmichiliqtin özini qoghdashning birdin-bir usuli ene shu.

Men 1965-yili bashlan’ghuch 1-yilliqta oqushni bashlighan bolup, shuningdin kéyinki 10 yil jeryanida yurtimizda yüz bergen «Medeniyet zor inqilabi» ning her xil hadisilirini biwasite körgen, hemde uning tesirige biwasite uchrighan idim. Bolupmu ottura mektepke chiqqandin kéyin, oqughuchilarning oqutquchilarni küresh qilish ishlirining ichige kirip qalghan, hemde oqutquchilargha qilin’ghan naheqchilik kallamdin ötmey, izchil türde bezide ashkara bezide yoshurun halette oqutquchilar terepte turghan idim. Oqutquchilar ötken derslerni yalghuz menla anglawatqan’gha oxshaydighan ehwallarmu körülgen idi. «Ishikni échip qoyup mektep bashqurush» siyasitining tesiride, toluqsizning 3-yilliqidin bashlap toluq otturini püttürgüche asasen kespiy derslerni oqumay, öz waqtimizni zawut, yéza we mektepning yéza-igilik meydanlirida ötküzgen iduq. Men mezkur léksiyeni anglighandin kéyin, «medeniyet zor inqilabi» da yüz bergen ehwallar mushu léksiyede bayan qilin’ghan «aghdurmichiliqning 4 chong qedem-basquchi» bilen asasen oxshiship kétidighanliqini hés qildim. Bu usullar eyni waqitta Sowét Ittipaqidin köchürüp ekirilgenmu-emesmu, men uni bilmeymen. Eyni waqitta Uyghur diyarida yüz bergen ehwallardin men démetlik we mendin yéshi chong ata-anilar nahayiti yaxshi xewerdar bolup, men ashu ata-anilardin mezkur maqalini oqughanda, shu waqittiki ishlarni özlirining balilirigha azraq sözlep bérishini ümid qilimen. Méningche shundaq qilishning mezkur maqalining mezmunini yaxshi chüshiniwélishqa zor paydisi bar.

Men özüm burun teyyarlighan Yehudiylar we Yaponlar heqqidiki 4 parche maqalide étiqadning roli heqqide xéli köp toxtalghan idim. Yuri Bézménofning léksiyesidiki bir qisim mezmunlar men burun bayan qilghan étiqadning roli heqqidiki mezmunlar bilen nahayiti obdan maslishidiken. Shunglashqa oqurmenlerdin mezkur maqalini oqughanda, uni men burun bayan qilghan mezmunlar bilen birleshtürüp oylap béqishini soraymen.

5-resim: Yuri Bézménof öz léksiyeside ishletken, aghdurmichiliqning 4 basquchi heqqidiki bir waraq In’glizche chüshendürüsh. In’glizche bilidighan qérindashlarning paydilinishi üchün uni bu yerge kirgüzüp qoydum. Bu resimde körsitilishiche, iradisizlandurush 15 - 20 yil, muqimsizlandurush 2 - 5 yil, we krizis peyda qilish 2 – 6 ay dawam qilidiken.

[2] Yuri Bezmenov: Psychological Warfare Subversion & Control of Western Society (Complete)

Bu maqalini héchkimdin sorimay, menbesini bergen asasta bashqa her qandaq torgha chiqarsingiz, yaki élkitabqa oxshash bashqa her qandaq shekilde ishletsingiz boluwéridu. Bu maqale barliq uyghurlargha mensup.